Των Christopher S. Chivvis, Alper Coşkun, Beatrix Geaghan-Breiner
Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε την πιθανότητα να ενταχθεί η Τουρκία στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, έναν αμυντικό μπλοκ με επικεφαλής την Κίνα. Λίγες μέρες μετά, πέταξε στη Νέα Υόρκη και εκφώνησε μια ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία είναι βασικό μέρος του ΝΑΤΟ και της ευρωατλαντικής ασφάλειας. Για την Άγκυρα, αυτές οι δύο πτυχές της εξωτερικής της πολιτικής - η ιδιότητά της ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και η δέσμευσή της με οργανισμούς που αμφισβητούν τη Δύση - δεν είναι αντιφατικές. Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της "εξωτερικής πολιτικής 360 μοιρών" της χώρας, μια προσέγγιση που δίνει προτεραιότητα στην ευελιξία και τη στρατηγική ανεξαρτησία, με στόχο την αναγέννηση του ιστορικού ρόλου της Τουρκίας ως μεγάλης παγκόσμιας δύναμης. Αυτό ήταν αναμφίβολα μεταξύ των υπολογισμών που οδήγησαν την Άγκυρα να ξεχωρίσει από τη Δύση στη σκληρή κριτική της για τα αντίποινα του Ισραήλ στη Γάζα το 2023.
Σε αντίθεση με πολλές αναδυόμενες δυνάμεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει άμεσα την Τουρκία, η οποία δεν είναι μόνο μέλος του ΝΑΤΟ αλλά και γεωγραφικά βρίσκεται κοντά στις μάχες.
Κατά τη διάρκεια του δέκατου όγδοου και του δέκατου ένατου αιώνα, η Τουρκία υπέφερε καθώς η Ρωσία προσάρτησε αργά αλλά σταθερά τμήματα της αυτοκρατορίας της στη νοτιοανατολική Ευρώπη και γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα στον Καύκασο. Σήμερα, η γεωγραφία της Τουρκίας της δίνει ένα ισχυρό κίνητρο να θέλει να δει τη Μόσχα να αποθαρρύνεται από τέτοιες μελλοντικές αρπαγές γης και δημιουργεί έναν ανταγωνισμό για επιρροή μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας σε χώρες όπως η Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, ακόμη και αυτές της Κεντρικής Ασίας.
Αλλά η γεωγραφία συνδέει επίσης τις οικονομικές και ενεργειακές εξαρτήσεις της Τουρκίας από τη Ρωσία, γεγονός που κάνει την Άγκυρα επιφυλακτική για τυχόν ρωσικά αντίποινα. Η Ρωσία στέλνει στην Τουρκία εκατομμύρια τουρίστες το χρόνο και σχεδόν το ήμισυ του φυσικού αερίου της Τουρκίας. Εάν η Τουρκία αποξενώσει τη Ρωσία, η Μόσχα μπορεί να απειλήσει να διακόψει τον προσοδοφόρο ρωσικό τουρισμό, για παράδειγμα, όπως έκανε το 2015 μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους από την Τουρκία στη Συρία και ξανά το 2022 ως απάντηση στην παροχή οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB-2 από την Τουρκία στην Ουκρανία. Η Μόσχα μπορεί επίσης να επιδιώξει ανταπόδοση στη Συρία παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες της Τουρκίας να κρατήσει τον πόλεμο σε απόσταση κατά μήκος των νότιων συνόρων της.
Η Άγκυρα έχει σφυρηλατήσει έτσι μια πολιτική που είναι ονομαστικά υπέρ της Ουκρανίας αλλά ανοιχτή σε συνεχείς σχέσεις με τη Ρωσία. Η Άγκυρα υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της φιλοδοξίας της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ειλικρινής επικριτής της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, η οποία φιλοξενεί μια κοινότητα Τούρκων Τατάρων. Πριν από την εισβολή του 2022, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνίες με την Ουκρανία για την εμβάθυνση της συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία. Από την έναρξη του πολέμου, έχει υποστηρίξει τον ουκρανικό στρατό περιορίζοντας την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, κλείνοντας τον εναέριο χώρο της στα ρωσικά αεροσκάφη που πετούν στη Συρία και εξοπλίζοντας τον ουκρανικό στρατό με drone και τεθωρακισμένα οχήματα Bayraktar TB-2. Τα ισχυρά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar βοήθησαν την Ουκρανία να νικήσει την προέλαση της Ρωσίας στο Κίεβο τις πρώτες εβδομάδες - τόσο που οι Ουκρανοί στρατιώτες έγραψαν ένα τραγούδι γι' αυτά. Η Τουρκία έχει επίσης υποστηρίξει όλα τα ψηφίσματα που σχετίζονται με την Ουκρανία στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων για την αναστολή της ένταξης της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και για την ευθύνη της Ρωσίας για πολεμικές αποζημιώσεις - αμφότερα τα οποία δεν έλαβαν σχεδόν καμία υποστήριξη από άλλες αναδυόμενες δυνάμεις.
Ωστόσο, η Άγκυρα δεν έχει υπογράψει το δυτικό καθεστώς κυρώσεων. Η Τουρκία έχει να κάνει με γείτονες που υπόκεινται σε κυρώσεις - Ιράν, Ιράκ, Συρία και τώρα Ρωσία - από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό είχε μεγάλο κόστος για τις οικονομικές, εμπορικές και ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας, τονίζοντας την απέχθεια της Άγκυρας για τις κυρώσεις ως εργαλείο στις διεθνείς σχέσεις, ιδιαίτερα τις εξωεδαφικές κυρώσεις που δεν νομιμοποιούνται από ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτή η εμπειρία επηρεάζει επίσης την επιθυμία της να μην κάψει γέφυρες με τη Μόσχα. Ωστόσο, η ίδια η Τουρκία αντιμετωπίζει κυρώσεις για την αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 το 2020.
Οι οικονομικοί δεσμοί με τη Ρωσία έχουν δυναμώσει κατά τη διάρκεια του πολέμου, με τις μεταφορές εμπορευμάτων μέσω της Τουρκίας στη Ρωσία να τριπλασιάζονται το πρώτο εξάμηνο του 2022 και οι τουρκικές εξαγωγές στη Ρωσία να αυξάνονται πάνω από 60% το 2022 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Κάποιο από αυτό το φορτίο περιελάμβανε εξαρτήματα και ημιαγωγούς που χρησιμοποιούσε ο ρωσικός στρατός, με αποτέλεσμα η Ουάσιγκτον να στείλει αντιπροσωπεία αξιωματούχων του Υπουργείου Οικονομικών για να παροτρύνει την Άγκυρα να διακόψει τη ροή αυτών των αγαθών. Η πίεση προφανώς λειτούργησε και η Άγκυρα τελικά έβαλε τέλος στις αποστολές.
Η Άγκυρα έχει επίσης θέσει χρίσει εαυτόν μεσολαβητή στον πόλεμο. Η Τουρκία διευκόλυνε με επιτυχία την Πρωτοβουλία για τα Σιτάρια της Μαύρης Θάλασσας, η οποία μείωσε τις παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων για ένα χρόνο έως ότου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αποχώρησε από τη συμφωνία τον Ιούλιο του 2023. Η Άγκυρα έχει γίνει επίσης ένας προτιμώμενος χώρος για τη διπλωματία μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Ο επικεφαλής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς και ο Ρώσος ομόλογός του Σεργκέι Ναρίσκιν συναντήθηκαν εκεί, για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2022.
Ο Τούρκος αρχηγός της ΜΙΤ, Ιμπραΐμ Καλίν, δήλωσε ότι η Τουρκία δεν εξισώνει τη δέσμευση με το Κρεμλίνο με την έγκριση των ρωσικών ενεργειών. Αλλά ο Καλίν είπε επίσης ότι η Τουρκία δεν βλέπει τη Ρωσία ως απειλή. "Το γεγονός ότι είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ, ότι είμαστε μέρος της δυτικής συμμαχίας δεν μας εμποδίζει να έχουμε καλές σχέσεις", είπε ο Καλίν. Ο Ερντογάν είπε επίσης πρόσφατα ότι εμπιστεύεται τους Ρώσους όσο και τη Δύση.
Η Τουρκία παρέμεινε επίσης διστακτική όσον αφορά την προσπάθεια της Ουάσιγκτον να αντιμετωπίσει την Κίνα, αλλά η σχέση της Άγκυρας με το Πεκίνο δεν είναι ούτε θερμή ούτε τόσο ολοκληρωμένη όπως συμβαίνει με πολλές άλλες αναδυόμενες δυνάμεις.
Πριν από την αγορά του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400, η Άγκυρα είχε ανακοινώσει την πρόθεσή της να αγοράσει ένα κινεζικό σύστημα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας. Αλλά τελικά ανακάλεσε την απόφαση, εξοργίζοντας το Πεκίνο. Η Τουρκία έχει επίσης μακροχρόνια ένταση με το Πεκίνο σχετικά με τη μεταχείριση του πληθυσμού των Ουιγούρων από την Κίνα.
Ωστόσο, οι προσπάθειες της Ουάσιγκτον να αξιοποιήσει αυτά τα σημεία έντασης σε μια σκληρότερη τουρκική πολιτική έναντι της Κίνας απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό. Η Τουρκία κοιτάζει προς την Κίνα για ώθηση στην οικονομία και τις υποδομές της. Η Τουρκία εισάγει περισσότερο από την Κίνα παρά από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός από τη Ρωσία, αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση ως συλλογικό σύνολο παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της. Συμμετέχει επίσης στην Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) και λαμβάνει κινεζικές επενδύσεις για γέφυρες, σιδηρόδρομους και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Ελπίζει να χρησιμοποιήσει την υποστήριξη της Κίνας για να γίνει ένας διηπειρωτικός κόμβος μεταφορών που συνδέει το Πεκίνο με το Λονδίνο. Η Άγκυρα έχει επίσης στραφεί στη Huawei για να αναπτύξει τον εγχώριο τεχνολογικό της τομέα και οι κινεζικές επενδύσεις έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, παραμένει χαμηλό σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές επενδύσεις, ιδίως από τη Γερμανία και την Ολλανδία. Επιπλέον, οι κινεζικές επενδύσεις δεν έχουν αναπτυχθεί τόσο έντονα όσο θα ήλπιζε η Άγκυρα και ορισμένοι Τούρκοι αξιωματούχοι ήταν επιφυλακτικοί για τη "διπλωματία χρέους" του BRI.
Καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η τουρκική εξωτερική πολιτική ήταν αγκιστρωμένη στους δυτικούς θεσμούς, κυρίως μέσω του ΝΑΤΟ. Αυτό ήταν επωφελές για την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας. Πιο πρόσφατα, η Τουρκία ενώθηκε με πολλές φωνές από τον Παγκόσμιο Νότο που ζητούν μεταρρυθμίσεις για να γίνει το σύστημα πιο δίκαιο και αντιπροσωπευτικό. Ο Ερντογάν ειρωνεύτηκε ότι "ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από πέντε" - μια αναφορά στον αποκλειστικό χαρακτήρα της ένταξης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Άγκυρα εκτιμά τις εναλλακτικές λύσεις έναντι των διεθνών οργανισμών που κυριαρχούνται από τη Δύση. Σε αντίθεση με άλλα κράτη του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθεί τόσο στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης όσο και στην ομάδα BRICS. Η Άγκυρα βλέπει αυτές τις ομάδες ως οχήματα για να ενισχύσουν την τουρκική επιρροή στην παγκόσμια σκηνή και να δημιουργήσουν εναλλακτικές λύσεις στο τρέχον σύστημα.
Όπως πολλές άλλες αναδυόμενες δυνάμεις, η Τουρκία επιδιώκει μια μέση πορεία με μια ευέλικτη εξωτερική πολιτική. Η Άγκυρα ονειρεύεται να γίνει ξανά παγκόσμιο κέντρο ισχύος και θα επιδιώξει να αξιοποιήσει τον στρατηγικό ανταγωνισμό για να δημιουργήσει χώρο για την επιστροφή της στην παγκόσμια σκηνή. Είναι απίθανο να στραφεί εναντίον του Πεκίνου, αλλά θα επιδιώξει να εμβαθύνει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες όταν μπορεί, ενώ αφήνει στον εαυτό της αρκετό περιθώριο να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές συνθήκες.
Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ
"Οι αγωγοί αερίου TurkStream και Blue Stream λειτουργούν στο μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους για να προμηθεύουν την Τουρκία".
Η ικανοποίηση του αιτήματος Τραμπ να σταματήσει η Τουρκία τις αγορές ρωσικού πετρελαίου θα διατάρασσε ισορροπίες που διατηρεί μέχρι σήμερα η Άγκυρα.
Για ιστορική συνάντηση στον Λευκό Οίκο κάνουν λόγο τα τουρκικά ΜΜΕ έπειτα από τις χθεσινές συνομιλίες του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
"Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους".
Στο πλαίσιο της συνάντησης Τραμπ - Ερντογάν.
Για την περίπτωση ενός σεισμού που ενδεχομένως θα πλήξει την Κωνσταντινούπολη.
Η επιστολή απευθύνεται στους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, άφησε να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να άρουν τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας και να της επιτρέψουν να αγοράσει αμερικανικά μαχητικά F-35, κατά την έναρξη των...
Ο ιδιοκτήτης της Pegasus Airlines πριν 2 χρόνια είχε σοβαρό ατύχημα με σκάφος.
"Το AWACS είναι πράγματι ένα εντυπωσιακό εργαλείο, δεν είναι περίεργο που αποκαλείται το "μάτι" του ΝΑΤΟ στον ουρανό".
Το άρθρο της τουρκικής εφημερίδας ιδιαίτερα εστιάζει στην αξιοποίηση από την Τουρκία τεχνολογιών αιχμής.
