Ανατροπές στον ΦΠΑ: Έρχεται αύξηση του ορίου απαλλαγής για τους μικρομεσαίους - Νέο καθεστώς και για συναλλαγές εντός ΕΕ

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου 

Την αύξηση του ορίου απαλλαγής από τον ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις ,από τα 10.000 ευρώ που είναι σήμερα, ακόμα και στα 15.000 ευρώ, εξετάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί, με αρμόδια στελέχη να μιλούν για λελογισμένη απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τις συναλλαγές των επιχειρήσεων στο εσωτερικό της χώρας, καθώς το δημοσιονομικό κόστος στην περίπτωση  μεγάλης διεύρυνσης του αριθμού των δικαιούχων, θα ήταν βαρύ για τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τον δρόμο για την αναπροσαρμογή του ορίου, ανοίγει η  ενσωμάτωση  στο εθνικό δίκαιο της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2020/285 που δίνει τη δυνατότητα για υψηλότερα όρια απαλλαγής από τον ΦΠΑ στις μικρές επιχειρήσεις των κρατών μελών. Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν εσωτερικό όριο απαλλαγής για επιχειρήσεις με τζίρους έως 85.000 ευρώ ενώ για  τις συναλλαγές σε περισσότερα του ενός κράτη της ΕΕ, το όριο  ανεβαίνει στα 100.000 ευρώ. 

Η Ελλάδα διατηρεί το όριο σε χαμηλά επίπεδα  σε σχέση  με άλλες χώρες της ΕΕ που  έχουν αισθητά υψηλότερα όρια απαλλαγής, όπως οι Κάτω Χώρες και το Βέλγιο, 25.000 ευρώ, η Πολωνία, η Λετονία και η Εσθονία το ποσό των 40.000 ευρώ, η Λιθουανία 55.000 ευρώ.

Το νέο πλαίσιο που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούλιο  δίνει τη δυνατότητα στις μικρές επιχειρήσεις να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε άλλα κράτη μέλη,αίροντας τις υποχρεώσεις και τα διοικητικά βάρη που διέπουν συνήθως με τις διασυνοριακές συναλλαγές (π.χ. λήψη ΑΦΜ, ενδεχομένη υποχρέωση υποβολής δηλώσεων ανάλογα με τους εθνικούς κανόνες κάθε κράτους μέλους, κ.λπ.).

 Παραδείγματα

Οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να αιτηθούν να κάνουν χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος μικρών επιχειρήσεων σε όποιο άλλο κράτος μέλος της ΕΕ επιθυμούν, εφόσον:

- ο κύκλος εργασιών τους κατά το προηγούμενο και κατά το τρέχον έτος δεν ξεπερνά τις 100.000 ευρώ στο σύνολο της ΕΕ και

- δεν ξεπερνά το εσωτερικό όριο απαλλαγής κάθε κράτους μέλους στο οποίο αιτείται την απαλλαγή.

Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, μια ελληνική επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τους κανόνες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας και ταυτόχρονα να χρησιμοποιεί το απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων άλλων κρατών μελών.

Παράλληλα, μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος, π.χ. στη Γαλλία, που είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων εκεί, αιτείται μέσω της γαλλικής Φορολογικής Διοίκησης να κάνει χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Το αίτημά της διαβιβάζεται στην ελληνική Φορολογική Διοίκηση με την προαναφερόμενη διαδικασία, συνοδευόμενο από τα στοιχεία των διενεργούμενων συναλλαγών της τόσο στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, όσο και στο εσωτερικό της Ελλάδας. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η γαλλική επιχείρηση είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων στη Γαλλία. Και στις δύο περιπτώσεις, το σύνολο των απαλλασσόμενων συναλλαγών που θα μπορεί να διενεργήσει στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, δε μπορεί να ξεπερνά τις 100.000 ευρώ ετησίως και στην Ελλάδα δε μπορεί να ξεπερνά το υφιστάμενο εγχώριο όριο απαλλαγής των 10.000 ευρώ.

Ωστόσο, όσες επιχειρήσεις ενταχθούν στο καθεστώς απαλλαγής χάνουν το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ για αγορές και υπηρεσίες που σχετίζονται με τις απαλλασσόμενες πράξεις τους. Αυτό το στοιχείο ε θα πρέπει να σταθμιστεί από κάθε επιχείρηση, προκειμένου να αποφασίσει εάν τη συμφέρει ή όχι να ενταχθεί στο νέο σύστημα.

Το νέο ειδικό καθεστώς 

Η ΑΑΔΕ  έχει εκδώσει ενημερωτικό  σημείωμα που δίνει αναλυτικές πληροφορίες για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει μια ελληνική επιχείρηση ώστε να αιτηθεί να κάνει χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος σε όποιο άλλο κράτος -μέλος της ΕΕ επιθυμεί. Ειδικότερα:
 
Καθορισμένα όρια: Οι μικρές επιχειρήσεις που θα κάνουν χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη θα μπορούν να διενεργούν ετησίως συναλλαγές ύψους έως 100.000 ευρώ, στο σύνολο της ΕΕ Το εσωτερικό όριο απαλλαγής που δύναται να θεσπίσει ένα κράτος μέλος δε θα μπορεί να ξεπερνά τις 85.000 ευρώ. Η Ελλάδα επί του παρόντος έχει όριο τις 10.000 ευρώ.

Από 1/1/2025 σε επίπεδο ΕΕ μια επιχείρηση θεωρείται μικρή για σκοπούς ΦΠΑ όταν ο ενωσιακός ετήσιος κύκλος εργασιών της, δηλαδή οι συνολικές διασυνοριακές πωλήσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, δεν ξεπερνά τις100.000 ευρώ.

Διασυνοριακή απαλλαγή: Η διασυνοριακή απαλλαγή ενεργοποιείται με την εγγραφή της επιχείρησης στο απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους εφαρμόζει το εν λόγω καθεστώς. Με την εγγραφή της διενεργεί συναλλαγές προς αυτά τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται να εγγραφεί σε αυτά για σκοπούς ΦΠΑ (π.χ. απόκτηση ΑΦΜ, υποβολή δηλώσεων κ.λπ.), με την προϋπόθεση να τηρεί τις υποχρεώσεις που έχει θεσπίσει και εφαρμόζει το κάθε κράτος μέλος για τις απαλλασσόμενες μικρές επιχειρήσεις στο εσωτερικό του.

Πώς λειτουργεί: Για να ενταχθεί μια επιχείρηση στο ειδικό καθεστώς ΜΜΕ άλλου κράτους μέλους  θα αρκεί η υποβολή σχετικού αιτήματος (προηγούμενη κοινοποίηση), προς τη φορολογική διοίκηση της χώρας του, συνοδευόμενο από στοιχεία για τις συναλλαγές που έχει πραγματοποιήσει κατά το προηγούμενο και το τρέχον έτος, στο σύνολο των κρατών μελών  της ΕΕ. Περαιτέρω, επειδή τα παραπάνω αφορούν πράξεις απαλλασσόμενες από ΦΠΑ, οι υποκείμενοι που θα εντάσσονται στα απαλλασσόμενα καθεστώτα ΜΜΕ άλλων κρατών μελών,θα πρέπει να υποβάλλουν στη φορολογική διοίκηση του κράτους μέλους εγκατάστασής τους, τριμηνιαίες αναφορές για τις συναλλαγές που πραγματοποιούν κάθε τρίμηνο, προκειμένου να παρακολουθείται η τήρηση των ορίων απαλλαγής (εγχώριο/εθνικό και ενωσιακό).

Για τις ανάγκες εφαρμογής του νέου, ενιαίου στην ΕΕ, καθεστώτος απαλλαγής από ΦΠΑ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία στην ΑΑΔΕ ηλεκτρονική εφαρμογή, η οποία:

- αναπτύσσεται με κοινές προδιαγραφές σε όλα τα κράτη μέλη 

- θα δίνει τη δυνατότητα στις φορολογικές διοικήσεις των κρατών μελών να αλληλεπιδρούν ώστε:

α) αφενός να ολοκληρώνονται τα αιτήματα ελληνικών επιχειρήσεων για ένταξη σε απαλλακτικά καθεστώτα ΜΜΕ άλλων κρατών μελών και

β) αφετέρου να χορηγείται έγκριση υπαγωγής επιχειρήσεων άλλων κρατών μελών στο απαλλακτικό καθεστώς ΜΜΕ στην Ελλάδα,

- θα επιτρέπει την υποβολή των τριμηνιαίων αναφορών όσων εγγραφούν στο σύστημα και διενεργούν απαλλασσόμενες συναλλαγές προς άλλα κράτη μέλη και θα λαμβάνονται τα στοιχεία με τις τριμηνιαίες αναφορές από φορολογικές διοικήσεις άλλων κρατών μελών