Λογαριάζοντας χωρίς τη Μελόνι...

Του Κώστα Ράπτη

Η βιασύνη φέρνει... καθυστερήσεις. Η σύνοδος κορυφής των "27” που ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες, με αντικείμενο τον καθορισμό της ατζέντας και την πλήρωση των κορυφαίων θέσεων των κοινοτικών οργάνων για την επόμενη πενταετία επιχειρείται να κλείσει τη σχετική συζήτηση χωρίς χρονοτριβή. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ – όπως ήδη καταδεικνύει η στάση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζιόρτζια Μελόνι.

Μένει να φανεί αν η "έκρηξη” της Μελόνι έχει χαρακτήρα περισσότερο ρητορικό, με προορισμό απλώς την εξασφάλιση κάποιου καλού ανταλλάγματος στην κατανομή των αξιωμάτων, ή προιωνίζεται μια συνολικότερη σκλήρυνση με σκοπό την ανατροπή των προειλημμένων αποφάσεων.

Οι τρεις πολιτικές ομάδες, οι οποίες στήριξαν την Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατέληξαν μέσω έξι μεσολαβητών σε μία συμφωνία που καλύπτει όλο το ηγετικό σχήμα της επόμενης πενταετίας. Οι μεσολαβητές ήταν οι ισχυρότεροι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων από κάθε ομάδα, ήτοι οι Ντόναλντ Τουσκ και Κυριάκος Μητσοτάκης από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ο Πέδρο Σάντσεθ και ο Όλαφ Σολτς από τους Σοσιαλιστές-Δημοκράτες και οι Εμανουέλ Μακρόν και (ο ήδη προαχθείς σε Γ.Γ. του ΝΑΤΟ) Μαρκ Ρούτε από τους φιλελεύθερους της Renew.

Η πρότασή τους προβλέπει μια δεύτερη θητεία για την φον ντερ Λάιεν, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα προτείνεται να αναδειχθεί ως ο επόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλλας νέα επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την τετράδα συμπληρώνει η Ρομπέρτα Μέτσολα από τη Μάλτα, η οποία θα διεκδικήσει την παραμονή της στην προεδρία του Ευρωκοινοβουλίου με την ψήφο των μελών του σώματος.

Όλα μοιάζει να έχουν σχεδιαστεί με το "αλφάδι”, ώστε να προκύψουν οι επιθυμητές ισορροπίες στην αντιπροσώπευση μικρών (Πορτογαλία, Εσθονία, Μάλτα) και μεγάλων (Γερμανία) κρατών-μελών, Βορείων (Γερμανία, Εσθονία) και Νοτίων (Μάλτα, Πορτογαλία), "παλαιών” (Γερμανία, Πορτογαλία) και "νέων” (Εσθονία, Μάλτα) χωρών, Χριστιανοδημοκρατών (φον ντερ Λάιεν, Μέτσολα), Σοσιαλιστών (Κόστα) και Φιλελευθέρων (Κάλλας). Όσο για τους έμφυλους συσχετισμούς, μπορεί πια κανείς να επαίρεται ότι για την Ε.Ε. "το μέλλον είναι γυναίκα”.

Δεν λείπουν βέβαια και τα προβλήματα. Τυπικά, η θητεία του προέδρου του Συμβουλίου διαρκεί δυόμιση έτη και το ΕΛΚ δελεάζεται από τη σκέψη της αντικατάστασης του Κόστα στα μέσα της πενταετίας. Αντίστοιχη μοιρασιά του χρόνου προτείνεται από κάποιες πλευρές και για την προεδρία του Ευρωκοινοβουλίου.

Η Κάλλας, που θεωρείται εντελώς απορροφημένη από την αντιπαράθεση με τη Ρωσία, μένει να αποδείξει ότι μπορεί να χειρισθεί και άλλους κρίσιμους φακέλους ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως οι σχέσεις με την Μέση Ανατολή και την Αφρική. Και βέβαια, η επιλογή της βρίσκεται στον αντίποδα του αντιπολεμικού λαϊκού αισθήματος που κρίνεται ότι διαμόρφωσε σε σημαντικό βαθμό το αποτέλεσμα των ευρωπαεκλογών,

Ο Κόστα, πάλι, προκρίνεται για την γαλλομάθειά του και τις καλές σχέσεις που διατηρεί με τους υπόλοιπους ηγέτες. Το τελευταίο δεν θεωρείται πλέον αμελητέο προσόν μετά την εμπειρία της προβληματικής συμβίωσης της φον ντερ Λάιεν με τον νυν πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο οποίος μέχρι την τελευταία στιγμή επιχειρούσε ως διευθύνων τις διαβουλεύσεις των "27” να αποτρέψει με διάφορα τεχνάσματα την επανεκλογή της προέδρου της Κομισιόν, μέχρι που τον παρέκαμψε επί της ουσίας η συμφωνία των έξι μεσολαβητών.

Σημειώνεται ότι ο Κόστα αναγκάσθηκε να παραιτηθεί τον περασμένο Νοέμβριο λόγω δικαστικής έρευνας για σκάνδαλα στο πρωθυπουργικό γραφείο, η οποία, καίτοι δεν τον έχει φέρει σε θέση κατηγορουμένου, παραμένει ανποιτή. Πάντως ο κεντροδεξιός νυν πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Λουίς Μοντενέγκρο δηλώνει ότι θα στηρίξει τον συμπατριώτη του για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Εάν άλλωστε η υποψία σκανδάλων αποτελούσε πραγματικά εμπόδιο, θα έπρεπε να έχει τεθεί εκτός παιδιάς η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν του "Pfizergate και του "Pippergate”, που θεωρείται τώρα ως η εγγυήτρια της συνέχειας και της αποφυγής κραδασμών στις Βρυξέλλες.

Όμως το κύριο εμπόδιο είναι η Μελόνι, η οποία φέρεται αποφασισμένη να πιστοποιήσει το ειδικό βάρος της τόσο ως πρωθυπουργός της τρίτης μεγαλύτερης χώρας της Ε.Ε., όσο και ως επικεφαλής της τρίτης μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR). Είναι άλλωστε η μόνη πρωθυπουργός (μαζί με τον Ντόναλντ Τουσκ της Πολωνίας) που δεν αποδυναμώθηκε εσωτερικά στις τελευταίες ευρωεκλογές.

Το να κρατηθεί η ECR εκτός της κατανομής είναι ο τρόπος για να εξασφαλισθεί η συνέχιση της στήριξης των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών στο ηγετικό σχήμα, εφόσον αυτοί διαμηνύουν δια του Σολτς ότι δεν "συνεργάζονται με την ακροδεξιά”. Ο ίδιος, μιλώντας στη Μπούντεσταγκ, θεώρησε πολιτικά θεμιτό κάτι τέτοιο, εφόσον η πλειοψηφία των Ευρωπαίων ψηφοφόρων ψήφισε "μη λαϊκιστές”.

Ωστόσο, αυτό δίνει λαβή στη Μελόνι (και από κοντά και στον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, η χώρα του οποίου αναλαμβάνει τον Ιούλιο την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε.) να καταγγείλουν την "τριμερή” ότι ταυτοχρόνως πολιτικοποιεί την ηγεσία των κοινοτικών οργάνων και αγνοεί το πολιτικό μήνυμα των ευρωεκλογών, επιδεικνύοντας ιδιοκτησιακή αντίληψη για το ποιος είναι ο εκφραστής του ευρωπαϊκού πνεύματος. Ειδικότερα οι βολές κατευθύνονται προς το ΕΛΚ για "συναδιαλλαγή με την Αριστερά”, ενώ η λαϊκιστική δεξιά αποκτά άλλο ένα επιχείρημα κατά του "γραφειοκρατικού τερατουργήματος” των Βρυξελλών.

Μένει να φανεί στη Σύνοδο κατά πόσον όλα αυτά προοιωνίζονται νέα εμπλοκή