Ν. Ζαρκαλής: Η κρίση είναι ευκαιρία

Το χειρότερο σενάριο για έναν μάνατζερ είναι να αναλάβει μια νέα θέση και λίγο αργότερα να ξεσπάσει μια κρίση, πολλώ δε μάλλον αν η κρίση έχει έκταση και βάθος σαν αυτή που διανύουμε. Ο Νάσος Ζαρκαλής ανέλαβε τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της hellas online τον Ιανουάριο του 2008 και λίγους μήνες αργότερα οι αγορές βρέθηκαν στη δίνη της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ωστόσο, παρέμεινε ψύχραιμος, συνέχισε τη σκληρή δουλειά και τα αποτελέσματα τον δικαίωσαν. Η εταιρεία «γράφει» πελάτες με ρυθμούς που εντυπωσιάζουν ακόμη και τους ανταγωνιστές και σύντομα αναμένεται να περάσει σε λειτουργική κερδοφορία. Ο ίδιος συνεχίζει να αντιμετωπίζει την κατάσταση με αισιοδοξία και δηλώνει ότι «η κρίση μπορεί και να αποτελέσει ευκαιρία για τους εύρωστους»...

Αποσπάσματα από τη συνέντευξη στον Σταμάτη Ζαχαρό που δημοσιεύεται στο περιοδικό Κεφάλαιο

– Κύριε Ζαρκαλή, μια άποψη για την ανάπτυξη της αγοράς τηλεπικοινωνιών στη χώρα λέει ότι με την πτώση των τιμών όσοι επιθυμούσαν γρήγορη πρόσβαση στο Διαδίκτυο την απέκτησαν και οι υπόλοιποι απλώς δεν ενδιαφέρονται. Ποια είναι η δική σας θέση; Μπαίνουμε σε μια φάση πρώιμης ωρίμανσης της αγοράς;

Κάθε άλλο. Η ανάπτυξη της αγοράς των ευρυζωνικών συνδέσεων στην Ελλάδα μόλις ξεκίνησε. Χαρακτηριστικά, η διείσδυση στη χώρα μας μόλις έφτασε το 13% στο τέλος του 2008. Ο μέσος όρος της Ευρώπης των 27 είναι 23%, ενώ πολλές χώρες έχουν ξεπεράσει το 30%. Η Ελλάδα είχε μείνει πολύ πίσω από την υπόλοιπη Ευρώπη και θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να κλείσει αυτό το χάσμα. Συνεπώς, οι προοπτικές ανάπτυξης αυτής της αγοράς είναι εξαιρετικές.

– Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, στην αγορά έχουν απομείνει ουσιαστικά τέσσερις-πέντε παίκτες εξαιρουμένου του ΟΤΕ αλλά και της Vodafone που έχει δείξει και στο παρελθόν τη θέλησή της για είσοδο στη σταθερή τηλεφωνία. Νομίζετε ότι υπάρχει χώρος για όλους; Με ποιον τρόπο μπορεί να συνεχιστεί η συγκέντρωση;

Νομίζω οι περισσότερες αγορές έχουν τάση μεγαλύτερης συγκέντρωσης όσο προχωρούν προς μεγαλύτερη ωριμότητα. Πόσω μάλλον η δική μας, η οποία εμφάνισε για σειρά ετών πολλές παιδικές ασθένειες από τις οποίες τώρα φαίνεται να απαλλάσσεται σταδιακά. Η συγκέντρωση θα συνεχιστεί, είναι νομοτελειακό σε μια αγορά όπου το μέγεθος παίζει ρόλο. Αν θα γίνει ομαλά, με εξαγορές, συνεργασίες και συγχωνεύσεις, ή βίαια, με πτωχεύσεις, δεν μπορώ να το εκτιμήσω.

– Εκτός από την ευεργετική για την αγορά συγκέντρωση, τα λουκέτα σε εταιρείες προξένησαν ένα ακόμη πρόβλημα που σχετίζεται με την αξιοπιστία των εναλλακτικών. Η μάχη μεταφέρθηκε αρχικά από τον ΟΤΕ στις οθόνες των τηλεοράσεων και στη συνέχεια στις δικαστικές αίθουσες. Εκτιμάτε ότι όσο η αγορά ωριμάζει θα δούμε τον ανταγωνισμό να κινείται εκτός των «ηθικά αποδεκτών» πλαισίων;

Σε αυτό που λέτε έχετε δίκιο. Οι πρακτικές ορισμένων εναλλακτικών παρόχων είχαν κακό αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κλάδο, είναι λάθος να το αρνούμαστε. Όπως είναι λάθος να κοιτάμε πίσω. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν. Οι παίκτες αυτοί βγαίνουν από την αγορά γρήγορα. Αυτή τη στιγμή 750.000 νοικοκυριά παίρνουν υπηρεσίες από εναλλακτικούς παρόχους, χωρίς να πληρώνουν πάγιο στον ΟΤΕ. Ο αριθμός αυξάνεται κατά 35.000 το μήνα. Οι καταναλωτές αυτοί κάνουν μια συνειδητή επιλογή και κατευθύνονται σε εταιρείες τις οποίες αξιολογούν ως αξιόπιστες, σοβαρές και υπεύθυνες.

Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, όσο πιο σοβαροί είναι οι ανταγωνιστές τόσο πιο σοβαρός γίνεται και ο ανταγωνισμός. Δεν έχω κανένα λόγο να ανησυχώ.

– Το νέο «φρούτο» στην αγορά είναι φυσικά η τηλεόραση μέσω Ίντερνετ. Ωστόσο, ακόμη οι προσφερόμενες υπηρεσίες όλων των εταιρειών μοιάζουν πολύ φτωχές από άποψη premium περιεχομένου που θα μπορούσε να αποτελέσει τον «κράχτη» για τους ενδιαφερόμενους συνδρομητές. Πώς φαντάζεστε το μέλλον της υπηρεσίας και πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσες πολλές πλατφόρμες σε μια μικρή χώρα με premium περιεχόμενο; Δεν θα μπερδεύεται ο συνδρομητής;

Το IPTV είναι μια εντελώς νέα αγορά που κάνει τα πρώτα της βήματα. Όταν η διείσδυση των ευρυζωνικών συνδέσεων είναι τόσο χαμηλή ακόμη στη χώρα μας, είναι πρώιμο να περιμένουμε υπηρεσίες IPTV που θα απογειωθούν από τη μία μέρα στην άλλη. Θα χρειαστεί χρόνος και επενδύσεις για να περάσουμε στα επόμενα επίπεδα ωριμότητας.

Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο, όντως δεν πιστεύω ότι στο μέλλον θα υπάρχουν πολλοί πάροχοι με αποκλειστικό premium περιεχόμενο. Σίγουρα όμως στη χώρα μας υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς της συνδρομητικής τηλεόρασης, καθώς υστερούμε σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και πάλι, ο τελικός κριτής για όλους μας θα είναι ο καταναλωτής.

– Ο κοινός μέτοχος με τον Ολυμπιακό θα μπορούσε να εξασφαλίσει συνέργειες στο χώρο της τηλεόρασης. Ποια είναι η κρίσιμη μάζα ώστε να μπορεί να αντέξει μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών μια τέτοια επένδυση;

Σε ό,τι αφορά τον Ολυμπιακό, ποιος πάροχος IPTV δεν θα ήθελε μια τέτοια συνεργασία; Ο Ολυμπιακός, όμως, είναι μια αυτόνομη ανεξάρτητη εταιρεία η οποία προφανώς θα επιδιώξει το βέλτιστο για τα οικονομικά της αποτελέσματα και τα εκατομμύρια των φίλων της. Αν οι επιδιώξεις του Ολυμπιακού και της hellas online συναντηθούν στο άμεσο μέλλον είναι κάτι που θα φανεί και, φυσικά, τελικά θα αποφασίσει ο κοινός μας μέτοχος. Σε ό,τι αφορά την κρίσιμη μάζα, το ερώτημα είναι σαν το αβγό και την κότα. Το περιεχόμενο είναι απαραίτητο για να υπάρχουν πελάτες και οι πελάτες απαραίτητοι για να γίνουν επενδύσεις στο περιεχόμενο. Εμείς θα ακολουθήσουμε μια στρατηγική σταδιακών επενδύσεων στο περιεχόμενο, βασισμένη στην αντίληψή μας για το σωστό timing.

– Με δεδομένο ότι έχετε ολοκληρώσει μεγάλο μέρος των επενδύσεών σας, ποιος είναι ο προορισμός της πρόσφατης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου;

Η πρόσφατη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου βοηθάει στην ολοκλήρωση του βασικού επενδυτικού μας πλάνου μέσα στο α’ εξάμηνο του 2009 και αφορά κυρίως την ολοκλήρωση των υποδομών μας ώστε να φτάσουμε σταδιακά σχεδόν στο σύνολο της επικράτειας. Το 2009 αναμένουμε να περάσουμε σε θετικό EBITDA σε ετήσια βάση και να βελτιώσουμε σημαντικά το cash flow, έχοντας πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο ποσοστό των απαιτούμενων επενδύσεων σε ιδιόκτητες υποδομές και συστήματα τεχνολογίας αιχμής, που ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ από τις αρχές του 2006.

– Όλες οι επενδυτικές οδηγίες που αφορούν τη χώρα μας κάνουν λόγο για απίστευτη γραφειοκρατία και αφιλόξενο περιβάλλον επενδύσεων. Εσείς, που βλέπετε τα πράγματα από κοντά έχοντας επενδύσει σημαντικά ποσά και έχοντας χρειαστεί να εκδώσετε πολλές άδειες για εγκατάσταση του δικτύου σας, πώς θα περιγράφατε σε έναν ξένο επενδυτή την κατάσταση;

Οποιοσδήποτε αποφασίσει να δραστηριοποιηθεί σε ένα χώρο πρέπει πρώτα να έχει κάνει αποτίμηση της κατάστασης. Όταν ξεκινούσαμε ξέραμε τα προβλήματα που θα αντιμετωπίζαμε και τα σταθμίσαμε. Υπάρχουν μέρες που η παράνοια του συστήματος σε εξοργίζει, υπάρχουν μέρες που νιώθεις ότι τα πράγματα βελτιώνονται σιγα-σιγά. Δεν θα ήθελα να προσθέσω μία ακόμη φωνή γκρίνιας και μιζέριας στις τόσες που ακούμε. Το ερώτημα είναι τι κάνει ο καθένας μας για να βελτιώσει την κατάσταση εκτός από το να γκρινιάζει.