Π. Τζωρτζάκης: Το στοίχημα του triple play

Η αγορά των τηλεπικοινωνιών θυμίζει καζάνι που βράζει. Τον τελευταίο μήνα συνέβησαν κοσμοϊστορικές αλλαγές και πλέον απομένει να δούμε πώς οι εξελίξεις σε επιχειρηματικό επίπεδο θα επηρεάσουν την καθημερινότητα όλων μας. Ο Παντελής Τζωρτζάκης, πρόεδρος της Forthnet και ένας από τους πρωτεργάτες των τεχνολογιών που σήμερα θεωρούμε δεδομένες, εκφράζει την άποψή του για την κινητικότητα που παρατηρείται. Τις συγχωνεύσεις εταιρειών, την πώληση της Nova, τη συνεχιζόμενη υστέρηση της χώρας μας στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών  και φυσικά την έλευση του μεγαλύτερου Eυρωπαίου παίκτη στην αγορά μας, της Deutsche Telekom. Μιλά επίσης για το επόμενο στάδιο εξέλιξης που δε θα αφορά μόνο υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών, αλλά μια συνολική εμπειρία επικοινωνίας και ψυχαγωγίας για την οποία προετοιμάζει την εταιρεία του.

Αποσπάσματα από τη συνέντευξη στο Σταμάτη Ζαχαρό που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Κεφάλαιο».

– Kύριε Tζωρτζάκη, η συμφωνία για την εξαγορά της δορυφορικής πλατφόρμας Nova έκλεισε πριν από λίγες μέρες. Με τόσα προβλήματα στην αγορά τηλεπικοινωνιών, θεωρείτε ότι η επέκταση σε ό,τι ονομάζουμε triple play είναι αναγκαία σε αυτή τη φάση;

Τη συμφωνία εξαγοράς της Nova την υπογράψαμε προσφάτως. Ως εκ τούτου είναι ακόμα πολύ νωρίς για να σχολιάσω επισήμως οτιδήποτε, εφόσον υπάρχουν ακόμα διαδικασίες σε εκκρεμότητα. Όσον αφορά την ερώτησή σας, τα προβλήματα της αγοράς είναι μία πλευρά, η εμπορική ανάπτυξη της κάθε εταιρείας είναι άλλη. Όσο προχωρά η αγορά, τα προβλήματα συνεχώς αμβλύνονται και πιστεύω ότι επιχειρηματικά οφείλουμε να είμαστε ενεργοί.
Φυσικά, ο χρόνος και ο τρόπος παρουσίασης υπηρεσιών triple play στην αγορά εξαρτώνται από ένα πλήθος παραγόντων και το πώς αυτούς τους αξιολογεί η κάθε εταιρεία. Είναι γεγονός ότι η αγορά των ευρυζωνικών τηλεπικοινωνιών στη χώρα μας είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο και πολλοί καταναλωτές βρίσκονται στα πρώτα στάδια αφομοίωσης όλων των νέων υπηρεσιών και δυνατοτήτων που τους παρέχουν.

– Βλέπουμε εδώ και μήνες να επιχειρείται ένα ξεκαθάρισμα στην αγορά τηλεπικοινωνιών. Πόσο ακόμη νομίζετε ότι θα συνεχιστεί; Εσείς προτίθεστε να λάβετε μέρος στη συγκεκριμένη διαδικασία;

Πράγματι το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια έντονη κινητικότητα στην αγορά, που εγώ θα προτιμήσω να τη χαρακτηρίσω με τον όρο «consolidation-συγχώνευση» και όχι «ξεκαθάρισμα».

Εμείς είχαμε την άποψη ότι οι τηλεπικοινωνιακοί παίκτες είναι πολλοί για την ελληνική αγορά και ότι κάποια στιγμή θα συνέβαινε αυτό, ήδη από την πρώτη περίοδο της απελευθέρωσης. Όπως έχω πει και πάλι στο παρελθόν και θα το τονίσω και στην παρούσα φάση, οι τηλεπικοινωνίες είναι ένας κλάδος με μεγάλες απαιτήσεις σε επενδύσεις και κεφάλαια. Είναι ένα «ακριβό σπορ». Συνεπώς, αυτό που αναφέρετε εσείς ως «ξεκαθάρισμα» και εγώ ως «consolidation» δεν είναι παρά η ανάγκη δημιουργίας εταιρειών όχι απλά βιώσιμων αλλά ανταγωνιστικών, ικανών να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της αγοράς. Κρίνοντας από τη μέχρι τώρα πορεία, εκτιμώ ότι η αγορά θα ισορροπήσει σχετικά σύντομα και θα φανούν οι εταιρείες ή και τα επιχειρηματικά σχήματα που θα παραμείνουν και θα τη χαρακτηρίσουν.

Σε ό,τι αφορά τα διάφορα σενάρια που κυκλοφορούν περί εξαγορών και συγχωνεύσεων, το μόνο που θα ήθελα να σας δηλώσω είναι ότι η τηλεπικοινωνιακή αγορά είναι ένας πολύ ζωντανός κλάδος, γοργά αναπτυσσόμενος, που λογικά χαρακτηρίζεται από εντονότατη φημολογία.

– Πολλές εταιρείες έχουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και η παροχή της υπηρεσίας δεν είναι υψηλού επιπέδου, κυρίως σε θέματα customer care. Πιστεύετε ότι τέτοια φαινόμενα δυσφημίζουν τον κλάδο συνολικά και τι πρωτοβουλίες μπορείτε να αναλάβετε εσείς; Πώς νομίζετε ότι θα ανακτήσετε τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών στους εναλλακτικούς παρόχους και ποιος φταίει για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί;

Τα προβλήματα στην παροχή της υπηρεσίας δεν έχουν απαραίτητα να κάνουν με τη δυνατότητα επιβίωσης των εταιρειών. Τα φαινόμενα αυτά οφείλονται κατά κύριο λόγο σε θεσμικά κενά ή παραλείψεις στο πεδίο της ρύθμισης της αγοράς, που στην πορεία προσπαθούμε διαρκώς όλοι οι εμπλεκόμενοι να επιλύουμε.

Η κατάσταση σαφώς και έχει ομαλοποιηθεί και όσο περνά ο καιρός γίνεται και καλύτερα, όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η αγορά της αδεσμοποίητης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο είναι μια νέα αγορά.

– Οι βασικοί ανταγωνιστές σας πλέον διαθέτουν και δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Δε θεωρείτε ότι μειονεκτείτε από τη στιγμή που προσφέρουν συνδυασμένα πακέτα σταθερής, κινητής και Ίντερνετ; Έχετε κάποιο σχέδιο για να γίνετε ανταγωνιστικοί;

Στην πραγματικότητα δεν είναι οι εναλλακτικοί πάροχοι αυτοί που δίνουν και υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Περισσότερο οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας ενσωματώνουν υπηρεσίες Ίντερνετ και σταθερής στο πορτφόλιό τους.

Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η είσοδος των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας κυρίως στο κομμάτι της σταθερής τηλεφωνίας και δευτερευόντως στο broadband ADSL έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην αγορά μας. Σημαντικές δαπάνες μάρκετινγκ ήρθαν να ενισχύσουν τις δικές μας αντίστοιχες προσπάθειες για την εκπαίδευση του κοινού στις broadband υπηρεσίες, ενώ και σε εμπορικό επίπεδο οι πωλήσεις μας μόνο θετικά επηρεάστηκαν.

Εμείς πιστεύουμε απόλυτα στη δυναμική του χώρου των κοινών λύσεων σταθερής τηλεφωνίας και broadband. Πρόκειται για μια αγορά με εκρηκτική ζήτηση που δεν καλύπτεται ακόμα από την προσφορά και η οποία σαφώς συνοδεύεται από τεράστια περιθώρια ανάπτυξης. Επιπλέον, πρόκειται για ένα χώρο που στηρίζεται σε μια τεχνολογία. Γνωρίζετε ότι πίσω από τη σύγκλιση σταθερής τηλεφωνίας και broadband Ίντερνετ υπάρχει και τεχνολογία, η τεχνολογία IP. Αντιθέτως, στα πακέτα σταθερής και κινητής τηλεφωνίας συναντάμε μια απλή «σύγκλιση» λογαριασμών.

Σε ένα γενικό πλαίσιο η ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο παραπάνω προτάσεων είναι η εξής: Από τη μία πλευρά έχουμε ένα πακέτο υπηρεσιών που συνυπάρχουν στο «σαλόνι» κάθε οικογένειας. Είναι οι κοινόχρηστες υπηρεσίες που χρησιμοποιούν όλα τα μέλη της οικογένειας. Σταθερό τηλέφωνο, broadband ADSL και ψυχαγωγία μέσω των υπηρεσιών περιεχομένου και τηλεόρασης. Από την άλλη πλευρά, η κινητή τηλεφωνία είναι μια υπόθεση προσωπική. Οι νεαροί καταναλωτές στη συντριπτική τους πλειοψηφία επιλέγουν εταιρεία κινητής τηλεφωνίας ανάλογα με την εταιρεία που έχουν επιλέξει οι φίλοι τους και γενικότερα ο κοινωνικός τους κύκλος. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, για παράδειγμα, που προπορεύεται της ελληνικής τηλεπικοινωνιακής αγοράς κατά μία πενταετία περίπου, παρατηρούμε ότι τα πακέτα που συνδυάζουν υπηρεσίες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας δεν έχουν μεγάλη απήχηση στο καταναλωτικό κοινό. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι σύμφωνα με το 12ο Implementation Report που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάρτιο, η διείσδυση αυτών των λύσεων στις λοιπές ευρωπαϊκές πόλεις δεν ξεπερνούσε το 2%.

– Η πιθανή έλευση της Deutsche Telecom νομίζετε ότι θα αλλάξει τα δεδομένα της αγοράς και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;

Αν αναλογιστούμε ότι η Deutche Telecom είναι μια εταιρεία που λειτουργεί σε μια πλήρως απελευθερωμένη αγορά με βάση τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού, σεβόμενη το ρυθμιστικό πλαίσιο, εκτιμώ ότι η έλευσή της μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει. Ο ΟΤΕ θα «αναγκαστεί» να βελτιώσει τις δομές του σύμφωνα με τα όσα επιβάλλει το ρυθμιστικό πλαίσιο και θα οδηγηθεί ταχύτερα σε ένα καθεστώς λειτουργίας συμβατό με τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού.

Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι όσο μειώνεται ο ρόλος του δημοσίου ως μετόχου τόσο αυξάνεται και βελτιώνεται ο ρόλος του ρυθμιστή της αγοράς. Αποκτώντας έναν ισχυρότερο ρυθμιστή, βελτιώνονται οι συνθήκες ανταγωνισμού συνολικά, μεγεθύνεται η πίτα και δημιουργούνται πολλαπλά οφέλη για όλους. Και για τις εταιρείες –συμπεριλαμβανομένου και του ΟΤΕ– και για τους καταναλωτές που απολαμβάνουν διαρκώς βελτιωμένες και οικονομικότερες υπηρεσίες.

– Είστε ένας από τους ανθρώπους που «έφεραν» το Ίντερνετ στην Ελλάδα. Ύστερα από τόσα χρόνια στο τιμόνι της Forthnet, δε νομίζετε ότι θα μπορούσατε να βοηθήσετε τη χώρα να βγει από τον ψηφιακό μεσαίωνα στον οποίο βρίσκεται από κάποιο άλλο πόστο; Δε σας ενδιαφέρει ή δε σας έχει προταθεί;

Σας ευχαριστώ για τα όσα λέτε και χαίρομαι ειλικρινά που μου αναγνωρίζετε μια θέση ανάμεσα σε αυτούς που έφεραν το Ίντερνετ στην Ελλάδα. Θεωρώ ότι και εγώ όπως και πολλά ακόμα στελέχη της εγχώριας αγοράς τηλεπικοινωνιών κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να μπορέσουμε σε ένα άγονο –τουλάχιστον μέχρι πρότινος– περιβάλλον να ενδυναμώσουμε τη διάχυση των νέων τεχνολογιών στην ελληνική κοινωνία.

Στην παρούσα φάση, ο ρόλος μου ως προέδρου του ΣΕΠΕ μου επιτρέπει να προχωρώ ένα βήμα παραπέρα και να αποκτώ ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του σχετικού θεσμικού πλαισίου, πάντα βέβαια με την υποστήριξη του συνόλου της αγοράς και προς όφελος των κοινών στόχων όλων των εταιρειών. Στόχος μου σε προσωπικό επίπεδο είναι να συμβάλω με όποιον τρόπο μπορώ στην κάλυψη του ψηφιακού χάσματος μεταξύ της χώρας μας και των λοιπών ευρωπαϊκών κρατών. Οι νέες τεχνολογίες είναι μονόδρομος ανάπτυξης και οφείλουμε όλοι να αποδεχτούμε ότι το εθνικό συμφέρον είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτές.