Πόσο θα τρέχει η ανάπτυξη μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης

Του Τάσου Δασόπουλου

Το ερώτημα τι θα γίνει με την ανάπτυξη στην Ελλάδα, μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, θέτουν εμμέσως πλην σαφώς οι διεθνείς οργανισμοί που παρακολουθούν συνεχώς την οικονομία, προβλέποντας μεγάλη υποχώρηση της ανάπτυξης από το 2027 και μετά. 

Στις τελευταίες προβλέψεις του, το ΔΝΤ αναθεώρησε την ανάπτυξη για το 2026 από το 1,8% που προέβλεπε τον Απρίλιο στο 2%, αλλά έμεινε σταθερό στην πάγια θέση του ότι από το 2027 η ανάπτυξη θα υποχωρήσει κάτω από το 2%, έστω και αν υπάρχουν "υπόλοιπα" του ΤΑΑ, τα οποία θα συνεχίσουν τα υλοποιούνται και τον μεθεπόμενο χρόνο.

Το Ταμείο, στις αξιολογήσεις που έχει κάνει με βάση το άρθρο IV, έχει θέσει το θέμα, θεωρώντας ότι βασική τροχοπέδη αποτελεί η γήρανση του πληθυσμού, η μικρή συμμετοχή στην αγορά εργασίας νέων και γυναικών και η καθυστέρηση ολοκλήρωσης συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων.

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχοντας καλύτερη γνώση του facing out από το Ταμείο Ανάκαμψης, προβλέπει ότι η Ελλάδα θα αναπτυχθεί με ρυθμό λίγο υψηλότερο από 2% την τριετία 2025–2027, αλλά στη συνέχεια η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα υποχωρήσει κάτω από το 2%, λόγω χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων, με πρώτο τη γήρανση του πληθυσμού και την κακή λειτουργία της αγοράς εργασίας. 

Ο ΟΟΣΑ παραδέχεται μεν ότι λόγων του ΤΑΑ η Ελλάδα θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,1% το 2026, αλλά θα είναι δύσκολο να διατηρήσει τον ίδιο ρυθμό και τα επόμενα χρόνια, υποδηλώνοντας έτσι ότι οι επόμενες προβλέψεις του θα βλέπουν μικρότερη ανάπτυξη. 

Μόνο η Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία έχει καλή γνώση των μηχανισμών με τους οποίους υλοποιείται το ελληνικό πρόγραμμα, παρότι αναθεώρησε οριακά προς τα κάτω την ανάπτυξη για φέτος από το 2,3% στο 2,2%, επιμένει ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μέχρι και το τέλος της 10ετίας. Τούτο βέβαια, αν και θέτει ως προϋπόθεση να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα αυξήσουν τις επενδύσεις και θα μειώσουν με μόνιμο τρόπο την ανεργία.

Το ελληνικό στοίχημα 

Το στοίχημα που θα πρέπει να κερδίσει η Ελλάδα από εδώ και πέρα είναι να αποδείξει ότι η δυσπιστία που υπάρχει για τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη της οικονομίας δεν έχει βάση. Το πρώτο βήμα για να συμβεί κάτι τέτοιο, είναι η Ελλάδα να μπορέσει να απορροφήσει και να αξιοποιήσει έγκαιρα και με τον σωστό τρόπο τα 36 δισ. ευρώ που της αναλογούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Μέσα από την αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ, θα ολοκληρωθούν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις όπως η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, η ολοκλήρωση του κτηματολογίου και των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων. Όλα αυτά είναι ζητούμενα επί χρόνια για την Ελλάδα και αποτελούν αλλαγές, οι οποίες μπορούν υπό προϋποθέσεις να αυξήσουν τις επενδύσεις, κλείνοντας το "κενό" που δημιούργησε η πολυετής οικονομική κρίση.

Το επόμενο στάδιο είναι η αναμόρφωση της αγοράς εργασίας, αφού τα διαρθρωτικά προβλήματα αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο φανερά μετά τη μείωση της ανεργίας από τα ιστορικά υψηλά που είχε φτάσει το 2013. Η συνέχεια θα πρέπει να είναι το ΕΣΠΑ 2021-2027 να "πιάσει τόπο" και να αφήσει ένα ουσιαστικό αποτύπωμα στην οικονομία, όπως επίσης και τα 8 δισ., τα οποία έχουμε εξασφαλίσει από τα νέα ταμεία της ΕΕ που δημιουργήθηκαν με τα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων.