Η Τουρκία προωθεί τις θαλάσσιες έρευνες με τη Συρία

Του Κώστα Ράπτη

Νέα πεδία τριβών στην ανατολική Μεσόγειο δημιουργεί η πρόθεση της Τουρκίας να οριστικοποιήσει μια συμφωνία εξερεύνησης υποθαλάσσιων υδρογονανθράκων με τη Συρία εντός του 2026.

Σε συνέντευξή του στην τουρκική ψηφιακή πλατφόρμα ειδήσεων GDH, που δημοσιεύθηκε στις 29 Δεκεμβρίου, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ δήλωσε ότι η Άγκυρα και η Δαμασκός έχουν συνάψει μια συμφωνία-πλαίσιο για την ενεργειακή συνεργασία και ελπίζουν να καταλήξουν σύντομα σε μια συγκεκριμένη συμφωνία εξερεύνησης στην ανοικτή θάλασσα. Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν σε μια στιγμή που η ενεργειακή συνεργασία έχει καταστεί κεντρικός πυλώνας της εμβάθυνσης της σχέσης της Τουρκίας με τη μετα-ασαντική Συρία, βοηθώντας ενδεχομένως την Άγκυρα να αντιμετωπίσει την περιφερειακή της απομόνωση και ανοίγοντας τον δρόμο για μια ευρύτερη συμφωνία οριοθέτησης αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με τη Δαμασκό.

"Δεν λέω ότι οι γεωτρήσεις θα γίνουν το 2026, αλλά ελπίζω ότι θα υπάρξει συμφωνία", δήλωσε προσεκτικά ο Μπαϊρακτάρ. Οποιαδήποτε συγκεκριμένη δραστηριότητα θα εξαρτηθεί από τεχνικές εργασίες σε αρχικό στάδιο και όχι από άμεσες γεωτρήσεις, συμπλήρωσε: "Μετά από αυτό, θα πρέπει να εξετάσουμε τι μας λέει το πεδίο, αρχικά μέσω σεισμικών ερευνών".

Τα σχόλιά του έρχονται έναν μήνα αφότου ο Λίβανος και η Κύπρος υπέγραψαν συμφωνίες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στις 26 Νοεμβρίου. Με αυτή τη νέα ναυτιλιακή συμφωνία Λιβάνου-Κύπρου να εμβαθύνει την απομόνωση της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, ειδικοί δήλωσαν στο Al-Monitor ότι η Άγκυρα δεν έχει πολλές επιλογές παρά να στραφεί στη Συρία ως αντίβαρο.

Αυτό έρχεται καθώς η Τουρκία έχει αναδειχθεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς εξωτερικούς παράγοντες στη Συρία από την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024 και η ενεργειακή συνεργασία έχει επεκταθεί ραγδαία τον τελευταίο χρόνο.

Τον Αύγουστο, η Τουρκία άρχισε να προμηθεύει τη Συρία με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, με τις παραδόσεις να αναμένεται να φτάσουν τα 2 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Τον Μάιο, η Δαμασκός υπέγραψε συμφωνία 7 δισ. δολαρίων στον τομέα της ενέργειας με μια κοινοπραξία με επικεφαλής την UCC Concession Investments του Κατάρ, μαζί με τις τουρκικές Kalyon GES Enerji Yatirimlari και Cengiz Enerji και την αμερικανική Power International.

Οι δηλώσεις Μπαϊρακτάρ ήταν μέρος μιας εκτενούς συνέντευξης που κάλυψε τις φιλοδοξίες της Τουρκίας στην πυρηνική ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλα, αλλά οι σύντομες αναφορές του στη Συρία ξεχώρισαν, δεδομένης της πολιτικής ευαισθησίας που περιβάλλει την υπεράκτια εξερεύνηση στην ανατολική Μεσόγειο.

Ακόμη και χωρίς σαφή οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών, οποιαδήποτε ενεργειακή συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Συρίας είναι εύλογο να προκαλέσει ανησυχία στην Ελλάδα και την Κύπρο, οι οποίες μπορεί να τη θεωρήσουν ως προάγγελο μιας μελλοντικής συμφωνίας αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού.

"Μια συμφωνία για θαλάσσια αποκλειστική οικονομική ζώνη με τη Συρία θα ήταν κατάλληλη και σημαντική", δήλωσε στο Al-Monitor ο Gulru Gezer, πρώην διπλωμάτης που εργάζεται τώρα στο think tank Foreign Policy Institute με έδρα την Άγκυρα.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό είναι πρόθυμη να υπογράψει μια τέτοια συμφωνία με την Άγκυρα. Για τη Συρία, η υπεράκτια εξερεύνηση παραμένει μια μακροπρόθεσμη προοπτική. Αν και οι εισαγωγές φυσικού αερίου μπορούν να μετριάσουν τις άμεσες ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας, η αναβίωση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας για την ανοικοδόμηση μιας χώρας, της οποίας το ηλεκτρικό δίκτυο καταστράφηκε από τον εμφύλιο πόλεμο.

Εξ ου και η Συρία υπέγραψε μια σειρά από ενεργειακές συμφωνίες το 2025, καθώς επιδίωκε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξαν ότι θα άρουν τις κυρώσεις.

Η Συρία έχει επίσης κινηθεί για να αναζωογονήσει την πετρελαϊκή της παραγωγή. Στις 9 Δεκεμβρίου, η Syrian Petroleum Company υπέγραψε τέσσερις συμφωνίες με σαουδαραβικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών πετρελαίου και φυσικού αερίου για την επέκταση της παραγωγής και τη βελτίωση των τεχνικών λειτουργιών. Εβδομάδες νωρίτερα, υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία με τις αμερικανικές ConocoPhillips και Novaterra για την ανάπτυξη και εξερεύνηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου.