Παρασκευή, 26-Δεκ-2025 00:02
Για την Fed η συναίνεση μπορεί να ανήκει στο παρελθόν - Και αυτό είναι καλό
Όταν κανείς εργάζεται στην Federal Reserve δεν είναι το καλύτερο πράγμα να βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα. Ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας – στην προκειμένη περίπτωση ο Τζερόμ Πάουελ, του οποίου η θητεία λήγει τον Μάιο – συγκεντρώνει συχνά τα φώτα της δημοσιότητας, ενώ τα υπόλοιπα 11 μέλη της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής χάνονται στο περιθώριο. Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, έχουν αρχίσει να διεκδικούν θέση στο προσκήνιο. Στην τελευταία απόφαση της Fed για τη μείωση των επιτοκίων της κατά 25 μονάδες βάσης, τρία μέλη διαφώνησαν. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος αριθμός από το 2019.
Από πολλές απόψεις, αυτή είναι μια θετική εξέλιξη, αλλά απαιτεί επίσης την επανεξέταση του τρόπου λειτουργίας της κεντρικής τράπεζας και πώς επηρεάζει την αμερικανική οικονομία.
Η Federal Reserve έχει τεράστια εμπειρία στη διεξαγωγή τεχνικής ανάλυσης και εκτελεί τις αρμοδιότητες της παραμένοντας λιγότερο πολιτικοποιημένη από οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα στη χάραξη οικονομικής πολιτικής, στην Ουάσινγκτον. Σε αντίθεση, ας πούμε, με τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου, οι αξιωματούχοι της Fed τείνουν να αναθεωρούν συχνά τις απόψεις τους περισσότερο με βάση τον οικονομικό κύκλο και όχι τον εκλογικό κύκλο.
Η μεγαλύτερη αδυναμία της Fed είναι ότι όλη αυτή η εμπειρογνωμοσύνη και τεχνική ανάλυση μπορεί να οδηγεί στο να διαμορφώνεται ένας κοινός τρόπος σκέψης στους κόλπους της τράπεζας. Αυτό οδήγησε την Fed να μην αντιληφθεί τη σοβαρότητα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Μετά από αυτήν την καταστροφή, η Fed υιοθέτησε ορισμένες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, όπως το να παρουσιάζονται απόψεις που πηγαίνουν κόντρα στην κοινή αντίληψη – τύπου ο δικηγόρος του διαβόλου – τις οποίες τα μέλη του προσωπικού προετοιμάζουν για να βοηθήσουν στη λήψη των αποφάσεων για τα επιτόκια.
Ωστόσο, αυτός ο κοινός τρόπος σκέψης έχει επιμείνει στην Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της τράπεζας η οποία ψηφίζει για τα επιτόκια. Το 2021, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται ακόμα και πάνω από το 6%, υπήρξε μια τεράστια δημόσια συζήτηση για τη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, κανείς δεν θα μπορούσε να το καταλάβει αυτό παρακολουθώντας τις συνεδριάσεις της Fed, με την τράπεζα να αποφασίζει ομόφωνα να κρατήσει τα επιτόκια της στο μηδέν σε οκτώ συνεχόμενες συνεδριάσεις εκείνο το έτος.
Η τελευταία απόφαση της Fed να μειώσει τα επιτόκια της προκειμένου να βοηθήσει να υποστηριχθεί η αγορά εργασίας δεν ήταν εύκολη. Προσωπικά, δεν θα είχα μειώσει τα επιτόκια καθώς ο πληθωρισμός παραμένει πολύ πάνω από τον στόχο της Fed και η οικονομία ήδη λαμβάνει μεγάλη ώθηση από την ισχυρή χρηματιστηριακή αγορά, τις χαλαρές χρηματοοικονομικές συνθήκες και το αυξανόμενο έλλειμμα του προϋπολογισμού. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρος ότι έχω δίκιο! Και υπάρχουν άνθρωποι που σέβομαι, που υποστήριξαν τη μείωση των επιτοκίων. Μια υγιής διαδικασία διαβούλευσης δεν καλύπτει αυτές τις διαφωνίες με επιβεβλημένη συναίνεση. Απελευθερώνει τους ανθρώπους να εκφράσουν τις απόψεις τους, να τις υποστηρίξουν και τελικά να ψηφίσουν.
Αυτό ακριβώς συνέβη όταν τρία μέλη της Επιτροπής διαφώνησαν στην τελευταία συνεδρίαση της Fed. Τους τελευταίους έξι μήνες, υπήρξαν κατά μέσο όρο δύο διαφωνίες ανά συνεδρίαση - τετραπλάσιο μέγεθος του μέσου όρου από το 1990. Είναι εντυπωσιακό ότι πολλές από τις διαφωνίες σημειώνονται στο επταμελές διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας, μια ομάδα που δεν κατέγραψε ούτε μία διαφωνία στις ψηφοφορίες από το 2005 έως το 2024.
Παρόλο που αυτή η διαδικασία λήψης αποφάσεων, με διαφοροποιήσεις των μελών της Επιτροπής, ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστη στην Fed από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, αποτελεί τον κανόνα για άλλες κεντρικές τράπεζες. Στην Τράπεζα της Αγγλίας για παράδειγμα, οι ψηφοφορίες συχνά καταλήγουν σε οριακές διαφορές ψήφων σε δύσκολες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής.
Οι διαφωνίες αυτές μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Federal Reserve. Ο Τραπεζικός Νόμος του 1935 όρισε 14ετή θητεία για τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, με κλιμακωτές θητείες προκειμένου να διασφαλίζεται ότι δεν θα αποκτούν υπερβολική επιρροή στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής. Αυτή η δικλείδα ασφαλείας δεν ήταν πάντως αναγκαία τα τελευταία χρόνια, καθώς διοικητές όπως ο Πολ Βόλκερ τη δεκαετία του 1980 και ο Τζερόμ Πάουελ σήμερα, διεξάγουν τα καθήκοντα τους μακριά από πολιτικές κατευθύνσεις. Αν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιλέξει για διάδοχο του Πάουελ ένα πρόσωπο εκτός αυτού του καλουπιού, ο οποίος θα επιδιώκει μόνο να προωθεί την ατζέντα του προέδρου για μεγάλες μειώσεις των επιτοκίων ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες, θα πρέπει να περιμένουμε ακόμα μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στους κόλπους της τράπεζας.
Το να ενεργεί η Fed περισσότερο σαν ομάδα είναι ένας υγιής τρόπος για να γυρίσει σελίδα από την εποχή που ο πρόεδρος της αντιμετωπίζονταν ως ένα είδος μαέστρου, μάντη ή μάγου με απεριόριστη κατανόηση της οικονομίας και τεράστια εξουσία για να την κατευθύνει. Αυτή η άποψη έφτασε στο απόγειο της όταν ο Άλαν Γκρίνσπαν - ο οποίος ηγήθηκε της Fed από το 1987 έως το 2006 - κατάφερε εν μέρει με δεξιοτεχνία, αλλά και με μεγάλη βοήθεια της τύχης, να οδηγήσει την οικονομία σε αυτό που τότε ήταν η μεγαλύτερη περίοδος χωρίς ύφεση στις ΗΠΑ. Ακόμα και όταν η οικονομική κρίση του 2008 έπληξε την αξιοπιστία της Federal Reserve οι επίσημες ανακοινώσεις της τράπεζας συνέχιζαν να αντιμετωπίζονται με τεράστιο σεβασμό. Οι ανακοινώσεις για τις μελλοντικές ενέργειες της Fed έχουν άμεσο αντίκτυπο στις αγορές, σαν να έχει μιλήσει ο μεγάλος και ισχυρός Μάγος του Οζ.
Ίσως η Fed αντί να γνωστοποιεί ότι σχεδιάζει μειώσεις επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης σε καθεμία από τις επόμενες τρεις συνεδριάσεις, να έπρεπε απλώς να κόψει τα επιτόκια της κατά 75 μονάδες και να τελειώνει. Το αποτέλεσμα θα ήταν να απομυθοποιήσει αυτές τις τόσο σημαντικές ανακοινώσεις. Και δεν είμαι σίγουρος ότι θα άλλαζε κάτι για τις αγορές, οι οποίες ήδη αντιδρούν σαν η κάθε πρόβλεψη να είναι τελειωμένη υπόθεση.
Η αμερικανική οικονομία είναι ένα εκτεταμένο, περίπλοκο, δυναμικό σύμπαν ενέργειας και αντιφάσεων. Σπάνια θα υπάρχει μόνο μία προφανής απάντηση. Έτσι, αν και ελπίζω ότι η Fed θα συνεχίσει να καταλήγει σε σοφές αποφάσεις συνολικά, χαιρετίζω ολόψυχα τα μέλη της που διαφοροποιούνται, βοηθώντας έτσι την Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής να πλησιάζει πιο κοντά στη σωστή απάντηση. Και ταυτόχρονα χαίρομαι που δεν βρίσκομαι στη θέση τους.
Ο Jason Furman, αρθρογράφος των New York Times, ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου από το 2013 έως το 2017.
© 2025 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"