της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Τον Σεπτέμβριο του 2024, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η ιδέα μιας ειδικής Golden Visa για επενδύσεις σε ελληνικές startups, με στόχο την προσέλκυση επενδυτών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ενίσχυση του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Από τότε, το θεσμικό πλαίσιο διαμορφώθηκε σταδιακά με τρία κρίσιμα βήματα. Τον Δεκέμβριο του 2024, με τον νόμο 5162/2024, εισήχθη η νέα κατηγορία άδειας διαμονής "Β.6" για επενδύσεις σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων - Elevate Greece. Ο νόμος όρισε ελάχιστη επένδυση 250.000 ευρώ, μέγιστη συμμετοχή 33% και υποχρέωση δημιουργίας δύο νέων θέσεων εργασίας εντός του πρώτου έτους, με διατήρησή τους για πέντε χρόνια.
Τον Μάρτιο του 2025, η Κοινή Υπουργική Απόφαση 34693/2025 καθόρισε τη διαδικασία υποβολής αίτησης και τους ρόλους των συναρμόδιων υπουργείων Μετανάστευσης και Ασύλου, Ανάπτυξης και Εξωτερικών. Η τελική ρύθμιση ήρθε τον Νοέμβριο του 2025 με την ΚΥΑ 216761/2025, η οποία έκανε το καθεστώς πλήρως εφαρμόσιμο, προσδιόρισε τα ακριβή δικαιολογητικά, όρισε τα παράβολα και τις βεβαιώσεις και καθόρισε τον μηχανισμό παρακολούθησης για την πενταετή διακράτηση των τίτλων και των θέσεων εργασίας.
Για τα φυσικά πρόσωπα, το ελάχιστο ποσό επένδυσης ορίζεται στις 250.000 ευρώ, και με αυτό το ποσό ο επενδυτής εξασφαλίζει άδεια διαμονής για τον ίδιο και την οικογένειά του.
Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα, αν η επένδυση γίνει μέσω αλλοδαπού νομικού προσώπου, η χορήγηση άδειας διαμονής μπορεί να αφορά έως τρεις πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι κατέχουν τουλάχιστον το 33% του κεφαλαίου. Ανάλογα με το ύψος της επένδυσης, το πλαίσιο προβλέπει ότι με 500.000 ευρώ παρέχεται μία άδεια, με 1.000.000 ευρώ δύο άδειες και με 1.500.000 ευρώ έως τρεις άδειες. Αν η επένδυση γίνει από ημεδαπό, ελληνικό νομικό πρόσωπο, το όριο παραμένει στις 250.000 ευρώ για τον μοναδικό μέτοχο.
Η ελληνική αγορά αντιμετωπίζει τη Startup Golden Visa με συγκρατημένη αισιοδοξία.
Όπως σημειώνουν στελέχη του οικοσυστήματος, το νέο αυτό σχήμα διαφοροποιείται από την κλασική Golden Visa, καθώς δεν αφορά παθητικές επενδύσεις σε ακίνητα αλλά ενεργές τοποθετήσεις σε ομάδες που καινοτομούν. Η προσέγγιση αυτή θεωρείται ότι μπορεί να εισφέρει νέα κεφάλαια στην ελληνική αγορά τεχνολογίας, να ενισχύσει τη διεθνοποίηση των ελληνικών startups, να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και να ενθαρρύνει την παραγωγή τεχνολογικής αξίας. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, το πρόγραμμα θα μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά, ανοίγοντας μια νέα πηγή χρηματοδότησης και ενισχύοντας την εξωστρέφεια των ελληνικών εταιρειών.
Την ίδια στιγμή, αρκετοί άνθρωποι της αγοράς εμφανίζονται επιφυλακτικοί. Επισημαίνουν ότι σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα περισσότερα venture capital funds σε σχέση με το παρελθόν, τα οποία διαθέτουν οργανωμένους μηχανισμούς αξιολόγησης και υποστήριξης επιχειρηματικών σχεδίων. Παράλληλα, οι ίδιες οι startups επιλέγουν επενδυτές βάσει εμπειρίας, δικτύου και στρατηγικής αξίας – όχι μέσα από έναν κατάλογο υποψηφίων που αναζητούν άδεια παραμονής με το ελάχιστο δυνατό ρίσκο. Σε μια περίοδο όπου ο αριθμός των ενεργών funds είναι μεγάλος, αλλά οι νέες startups περιορισμένες, η εισαγωγή ενός τέτοιου σχήματος θεωρείται από ορισμένους ότι δεν προσθέτει σημαντική αξία στην παρούσα φάση.
Ο κίνδυνος, όπως τονίζει στο Capital, ο Πάνος Παπαδόπουλος, Partner στη Marathon Venture Capital, αφορά τη λανθασμένη ευθυγράμμιση κινήτρων: όσοι ενδιαφέρονται για Golden Visa επιδιώκουν χαμηλό ρίσκο, ενώ όποιος ενδιαφέρεται για venture funds γνωρίζει το ρίσκο και επενδύει γι’ αυτόν τον λόγο.
Στον ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσουν τα ελληνικά VCs αναφέρθηκε ο Νίκος Αντωνίου, Founding Partner στην Apeiron Ventures. Σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, σε αυτό το αναπτυσσόμενο ελληνικό οικοσύστημα καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων και επενδυτικών σχημάτων VC, η Startup Golden Visa θα μπορούσε, θεωρητικά, να αποτελέσει σημαντική ευκαιρία, διευκολύνοντας την προσέλκυση διεθνών επενδυτών και κεφαλαίων.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, παρότι το πρόγραμμα δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί τόσο στην πράξη, η επέκταση της Golden Visa σε επενδύσεις σε ελληνικές τεχνολογικές εταιρείες –είτε απευθείας είτε μέσω ελληνικών funds– θα μπορούσε θεωρητικά όχι μόνο να συμβάλει στην εισροή κεφαλαίων, αλλά να λειτουργήσει ως μοχλός για την περαιτέρω ωρίμανση, εξωστρέφεια, δημιουργία διεθνών δικτύων, μεταφορά τεχνογνωσίας και διεθνούς εμπειρίας και εν γένει ενίσχυση και διεθνοποίηση του ελληνικού οικοσυστήματος.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, προκειμένου να αποφευχθούν αρνητικά ζητήματα, όπως π.χ. "τεχνητή ζήτηση" για επενδύσεις σε startups, επισφαλείς επενδύσεις σε startups που δεν αξίζουν χρηματοδότηση, πληθωριστική αύξηση των αποτιμήσεων των εταιρειών, εμπλοκή μη στρατηγικών και βραχυπρόθεσμων επενδυτών σε απευθείας επενδύσεις σε startups, φαινόμενα κακοδιαχείρισης ή και εξαπάτησης επενδυτών από επιτήδειους διεκπεραιωτές/μεσάζοντες για απόκτηση Startup Golden Visa κ.ά., θα πρέπει το μεγαλύτερο μέρος των εισερχόμενων επενδυτικών κεφαλαίων Startup Golden Visa να διοχετευτεί μέσω ελληνικών VCs. "Ο εν λόγω θεσμός, μέσω των συγκεκριμένων, συστηματικών, διεθνών πρακτικών που χρησιμοποιεί για την πραγματοποίηση επενδύσεων, μπορεί να εγγυηθεί με μεγαλύτερη ευχέρεια ότι ο θεσμός της Startup Golden Visa θα λειτουργήσει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα για τη συνολική ανάπτυξη του οικοσυστήματος, και περιοριστικά σε όποια αρνητικά φαινόμενα τεχνητής ζήτησης".
Μάλιστα, το Apeiron Ventures είναι ένα από τα πρώτα VCs –ίσως και το μοναδικό αυτή τη στιγμή– που έχει λάβει έγκριση από τις Ελληνικές Αρχές για να παρέχει Startup Golden Visa. Όπως σημειώνει ο κ. Αντωνίου, η ομάδα του έχει δεχθεί κάποια διερευνητικά κυρίως αιτήματα για Startup Golden Visa, χωρίς όμως κάποιο από αυτά να έχει ακόμα τελεσφορήσει. Το πρόγραμμα, όπως τονίζει, βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και αναμένεται να χρειαστεί χρόνος, προκειμένου να δείξει τα πρώτα σαφή αποτελέσματα.
Η Αθήνα κινείται ήδη σε εορταστικούς ρυθμούς και η τουριστική κίνηση στο κέντρο δείχνει ιδιαίτερα αυξημένη.
Προτάσεις για την αύξηση των επενδύσεων μετά το 2027.
Μεγάλες επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, στο ηλεκτρονικό εμπόριο, στο ανθρώπινο δυναμικό.
Ο γηρασμένος αυτοκινητόδρομος αλλάζει σελίδα.
Είναι τα ΣΔΙΤ το απόλυτο πολυεργαλείο για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μιας χώρας;
Αν και παρατηρείται μεγαλύτερος αριθμός εξαγορών, καμία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως "μεγάλη" ή καθοριστική για την αγορά.
Οι 10 ελληνικές startups με τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση το 2025:
Η Έρευνα Επενδύσεων δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις παραμένουν ανθεκτικές, παρά τις γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις.
Οι επενδύσεις δρομολογούνται το επόμενο διάστημα με την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου και την έγκριση χρηματοδότησης των έργων από ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια.
Ποιοι διεθνείς ξενοδοχειακοί όμιλοι ενισχύουν τη θέση τους στην Ελλάδα με νέες επενδύσεις ως το 2030.
Η επιτυχία του φετινού προγράμματος δημοσίων επενδύσεων θα κρίνει την επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη 2,2%.
