Εκλογές Ουγγαρία: Ο Όρμπαν μεταξύ καρότου και μαστίγιου

Μισθοφόρος των Βρυξελλών, πράκτορας της Ουκρανίας που θέλει να επιστρατεύσει τους Ούγγρους άνδρες, ένας διεφθαρμένος τσαρλατάνος, κακοποιητής γυναικών και εν γένει απατεώνας και ψεύτης. Έτσι παρουσιάζει το κυβερνών Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν τον Πέτερ Μάγκιαρ, επικεφαλής της αντιπολίτευσης και του κόμματος Tisza και φαβορί για τις ουγγρικές βουλευτικές εκλογές του 2026.

Παρά την εκστρατεία της κυβέρνησης Όρμπαν εναντίον του, πάντως ο συντηρητικός ηγέτης της αντιπολίτευσης έφτασε να είναι ο πιο δημοφιλής πολιτικό της χώρας και το κόμμα του σημείωνε ρεκόρ στις δημοσκοπήσεις.

Η ανοδική τάση, βέβαια, φαίνεται να ατονεί τελευταία. Τέσσερις μήνες πριν από τις εκλογές το Tisza σταθεροποιείται, ενώ το Fidesz δείχνει να ανακάμπτει. Σε ορισμένες δημοσκοπήσεις το προβάδισμα του Tisza υποχώρησε μάλιστα από τις δέκα στις πέντε ποσοστιαίες μονάδες.

Σύμφωνα με τους παρατηρητές, αυτό οφείλεται και στην αλλαγή στρατηγικής του Όρμπαν. Το τελευταίο διάστημα ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας δίνει τη μία υπόσχεση μετά την άλλη και μάλιστα επί πολλών και διάφορων ζητημάτων, από την οικονομία και τη φορολογία ως τα θέματα κοινωνικής πρόνοιας. Και παράλληλα έχει ήδη προβεί σε ορισμένα δαπανηρά προεκλογικά δώρα, όπως παροχή 13ης και 14ης σύνταξης και θέσπιση φορολογικών ελαφρύνσεων – και όλα αυτά παρ' ότι το ουγγρικό δημοσιονομικό έλλειμμα αυξάνεται και βρίσκεται σήμερα γύρω στο 5%, με μηδενική ανάπτυξη, μειωμένα φορολογικά έσοδα και παγωμένα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Μακροπρόθεσμος δανεισμός

Ο Βίκτορ Όρμπαν έχει επινοήσει για αυτή την πολιτική μια εύστοχη διατύπωση: "Από εμάς επωφελούνται και όσοι δεν μας ψηφίζουν". Εντωμεταξύ, ενώ ο Όρμπαν βυθίζει μακροπρόθεσμα τη χώρα στα χρέη με τα προεκλογικά του δώρα, κατηγορεί ταυτοχρόνως τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ ότι σπαταλούν τα χρήματα των μελλοντικών γενεών υποστηρίζοντας την Ουκρανία.

Το "τσουνάμι υποσχέσεων" του Όρμπαν, όπως το χαρακτηρίζουν εγχώρια μέσα και παρατηρητές, συνοδεύεται και από μία νέα εκστρατεία και περαιτέρω παράλογες κατηγορίες εναντίον του Πέτερ Μάγκιαρ και του Tisza.

Οι συνταξιούχοι στο πλευρό του Όρμπαν

Ο πολιτικός επιστήμονας Ζόλταν Πογκάτσα δήλωσε στην DW ότι το Fidesz φαίνεται να πλησιάζει το Tisza στις δημοσκοπήσεις επειδή η τελευταία εκστρατεία της κυβέρνησης απευθύνεται περισσότερο στους αναποφάσιστους. "Φοβούνται ότι θα μειωθεί το βιοτικό τους επίπεδο", λέει ο ειδικός. Κάπως έτσι αξιολογεί την κατάσταση και ο πολιτικός αναλυτής Άντρας Μπίρο-Νάγκι από το Ινστιτούτο Policy Solutions. Το Fidesz θέλει να πείσει τους αναποφάσιστους πως το υποτιθέμενο κόστος που θα συνεπαγόταν μία αλλαγή κυβέρνησης θα ήταν δυσθεώρητο.

Ο εκλογολόγος Ματίας Μπόντι δήλωσε από την πλευρά του στην DW πως για το Fidesz είναι ιδίως κρίσιμες οι παροχές προς τους συνταξιούχους. "Αυτοί αποτελούν τη σημαντικότερη εκλογική ομάδα για το κόμμα, δίχως τη στήριξη της οποίας θα αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση προσπαθεί να ευθυγραμμίσει τις συντάξεις με το πραγματικό επίπεδο μισθών, γι’ αυτό και η 14η σύνταξη, που ισοδυναμεί με αύξηση 7-8%".

Το ότι από την πολιτική Όρμπαν επωφελούνται και όσοι δεν ψηφίζουν Fidesz είναι φυσικά μία μισή αλήθεια, η οποία συγκαλύπτει το γεγονός ότι στο αυταρχικό σύστημα του πρωθυπουργού η αφοσίωση ανταμείβεται, ενώ η αντιπολίτευση, η ανεξαρτησία ή οι αποκλίνουσες απόψεις τιμωρούνται – και οικονομικά.

Συγκεντρωτική διακυβέρνηση

Για την κυβέρνηση Όρμπαν δεν είναι εξάλλου δύσκολη η τήρηση αυτής της στάσης, δεδομένης και της συγκεντρωτικής διακυβέρνησης της χώρας, όπως αυτή ασκείται ολοένα περισσότερο ήδη από το 2010, όταν και ξεκίνησε η σταδιακή απαξίωση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η κυβέρνηση είναι σε θέση να αποφασίζει ενδελεχώς για τη διάθεση πόρων. Οι εμπειρικές αναλύσεις επιστημόνων δείχνουν ότι δήμοι όπου επικρατεί εκλογικά το Fidesz λαμβάνουν σαφώς περισσότερη χρηματοδότηση, ενώ δήμοι και πόλεις της αντιπολίτευσης μαραζώνουν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η περίπτωση της μικρής πόλης Γκεντ που έγινε πρωτοσέλιδο διεθνώς το 2020. Εκεί το Fidesz έχασε τις εκλογές τον Οκτώβριο του 2019 – και την άνοιξη του 2020 η κυβέρνηση, με έναν νόμο περί έκτακτης ανάγκης εξαιτίας της πανδημίας, απαλλοτρίωσε τμήμα της βιομηχανικής ζώνης στο Γκεντ, με αποτέλεσμα η πόλη να χάσει μεγάλο μέρος των φορολογικών της εσόδων.

Η Βουδαπέστη στα πρόθυρα χρεοκοπίας

Στη δε πρωτεύουσα της χώρας, τη Βουδαπέστη, είναι δήμαρχος από το 2019 ο κεντροαριστερός Γκεργκέλι Καρατσόνι. Και από τη μέρα που εξελέγη εκείνος η κυβέρνηση Όρμπαν επιδιώκει με κάθε τρόπο να οδηγήσει την πρωτεύουσα σε οικονομική κατάρρευση – άλλοτε υποχρεώνοντας τη Βουδαπέστη να καταβάλει δυσανάλογα μεγάλα ποσά στον κρατικό προϋπολογισμό, άλλοτε πάλι επιβάλλοντας περικοπές τεχνηέντως ή μη δίνοντας στην πόλη ποσά που δικαιούται βάσει νόμου. Ο Όρμπαν δεν διστάζει μάλιστα να εκφραστεί ανοιχτά με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για την πρωτεύουσα και τη διοίκησή της.

Έχοντας εξαντλήσει τα οικονομικά της αποθέματα, η Βουδαπέστη βρίσκεται τώρα μπροστά στη χρεοκοπία. Την προηγούμενη εβδομάδα ο δήμαρχος Καρατσόνι περπάτησε ο ίδιος μέχρι το Πρωθυπουργικό Γραφείο, για να παραδώσει προσωπικά στον Όρμπαν επιστολή ζητώντας βοήθεια και επίλυση των οικονομικών προβλημάτων. Ο Όρμπαν από την άλλη πλευρά έστειλε απλώς μια γραμματέα να παραλάβει το έγγραφο. Στις αρχές αυτής της εβδομάδας ο Καρατσόνι περπάτησε ξανά προς την πρωθυπουργική έδρα, αυτή τη φορά μαζί με εκατοντάδες εργαζόμενους και υποστηρικτές – και πάλι όμως χωρίς αποτέλεσμα.

Είναι αβέβαιο το πόσο μακριά θα φτάσει η πολιτική μποϊκοτάζ της κυβέρνησης κατά της Βουδαπέστης. Σε άλλες περιπτώσεις, βέβαια, ο Όρμπαν φαίνεται να θεωρεί πιο ωφέλιμο να βοηθά κάποιους δήμους χωρίς πολλή γραφειοκρατία. Στα μέσα Νοεμβρίου εξέδωσε διατάγματα με τα οποία ενέκρινε ταχεία οικονομική βοήθεια για επενδύσεις σε 70 δήμους. Η πλατφόρμα Portal 444 διαπίστωσε πως όλως τυχαίως επρόκειτο για ακριβώς εκείνες τις μικρές πόλεις και δήμους όπου ο Πέτερ Μάγκιαρ είχε εμφανιστεί προσφάτως για προεκλογικές εκδηλώσεις.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πηγή: Deutsche Welle