Μήπως αδικούμε τον Αλέξη Τσίπρα;

Του Μανόλη Καψή

Από όλες τις κριτικές που διάβασα για το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, δυο βρήκα τις πιο ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες. Η μια, ήταν το κείμενο που έγραψε ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος της ΔιαΝΕΟσις, που έλεγε για την ευχάριστη έκπληξη που αποτελεί ένα πρωτότυπο βιβλίο απομνημονευμάτων, σαν εναρκτήριο λάκτισμα ενός νέου κόμματος, αντί για τα μοδάτα βιντεάκια στο ΤΙΚ ΤΟΚ ή για αναρτήσεις στα social media, όπως είναι η τάση τα τελευταία χρόνια για οποιονδήποτε θέλει να κάνει πολιτική. Πόσο μάλλον σε μια χώρα που (αν θυμάμαι καλά τη στατιστική) ο ένας στους 3 πολίτες της δεν διαβάζει κανένα βιβλίο όλον τον χρόνο, ενώ όσοι διαβάζουν πάνω από 2 βιβλία τον χρόνο δεν ξεπερνούν τους 15 χιλιάδες. Και σε μια εποχή που η συζήτηση διεθνώς είναι, αν οι νεότερες γενιές που δεν διαβάζουν βιβλία και όλα τα βλέπουν στο κινητό σε βίντεο, αν θα είναι σε θέση να κατανοήσου προσεχώς ένα μεγάλο και σύνθετο κείμενο.

Η άλλη κριτική, που επίσης βρήκα ενδιαφέρουσα -και μάλιστα με προβλημάτισε- ήταν το κείμενο του καθηγητή Γεράσιμου Μοσχονά,  που έγραψε ότι αυτοί που έδωσαν τον τόνο και το χρώμα στην υποδοχή του βιβλίου ήταν φυσικά οι σημερινοί νικητές της ιστορίας, οι "μένουμε Ευρώπη", που επέδειξαν λέει κακοπιστία στην ανάγνωση. Και γιατί επέδειξαν κακοπιστία; Γιατί αν και η ειρωνεία και ο σαρκασμός περίσσεψαν (όχι άδικα θα έλεγα εγώ), δεν είχαν ούτε μια λέξη να πουν για τις ευθύνες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ για τη χρεοκοπία, για τον δημοσιονομικό τους λαϊκισμό ή τα greek statistics.

Ως ένα σημείο έχει δίκιο ο κ. Μοσχονάς, αν και μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί η τελείως αφύσικη αφωνία του συγγραφέα της Ιθάκης για τις ευθύνες Καραμανλή για τη δημοσιονομική εκτροπή- αν και ξεχειλίζει η οργή του για Σαμαρά και Μητσοτάκη- σε σημείο που εκτός από τις θεωρίες συνωμοσίας ίσως και να χρήζει ψυχανάλυσης. Όπως επίσης κάποιος θα σημειώσει, ότι το "πρόγραμμα" που αντέτεινε ο κ. Τσίπρας ως αντίδοτο στη λιτότητα των δανειστών, δεν διέφερε σημαντικά από τις πολιτικές που ο κ. Μοσχονάς ονομάζει "δημοσιονομικό λαϊκισμό". Άλλο όμως θέλω να πω.

Η επισήμανση Μοσχονά μας οδηγεί σε μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία του κ. Τσίπρα που οφείλουμε να του την αποδώσουμε και συνήθως δεν το κάνουμε, αναλογιζόμενοι τι προηγήθηκε και λίγο έλειψε να καταστραφούμε. Το γεγονός δηλαδή ότι είναι ο μόνος πρωθυπουργός που έφερε σε πέρας το μνημόνιο που υπέγραψε. Και όντως οδήγησε τη χώρα εκτός μνημονιακής επιτήρησης. Κάτι που δεν κατάφεραν ούτε ο Γιώργος Παπανδρέου, που κατέρρευσε υπό το βάρος των αντιδράσεων στα μέτρα που έλαβε, ούτε ο Αντώνης Σαμαράς, που δήλωσε στους δανειστές, ότι δεν θα μπορούσε να υλοποιήσει τα μέτρα λόγω πολιτικού κόστους. Και επιδίωξε και αυτός πολιτική λύση (που δεν πήρε). Εξαιρώ τον Λουκά Παπαδήμο που ήταν πρωθυπουργός ειδικής εντολής για την πραγματική απομείωση του χρέους και το κατάφερε, αν και πάλι ο κ. Τσίπρας θέλει να το ξεχνάει και δεν γράφει κουβέντα γι΄αυτήν την επιτυχία.

Το λέει και ο κ. Τσίπρας στο βιβλίο του το παράπονο αυτό, με τον εχθροπαθή τρόπο του βέβαια: "Είμαι υπερήφανος που στο τέλος εκείνης της δύσκολης τετραετίας, πετύχαμε ως κυβέρνηση, αλλά κυρίως  ως χώρα, να απαλλαγούμε από τη θηλιά στον λαιμό μας. Και το ότι οι υπερασπιστές του "Βάστα Σόιμπλε" (σσ. γιατί ως γνωστόν οι επικριτές του πρώην είναι αμφιβόλου πατριωτισμού πάντοτε) δεν μου το αναγνώρισαν ποτέ αυτό, δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο την περηφάνεια μου".

Αυτή η αδυναμία των ηγετών των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας να ανταποκριθούν στις ανάγκες της χώρας και των περιστάσεων, είναι και ο λόγος που στην αρχή τουλάχιστον, οι εταίροι/δανειστές είδαν με καλό μάτι την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, αφού αυτός υπόσχονταν να συγκρουστεί με τα κατεστημένα συμφέροντα και να βάλει τους έχοντες να πληρώσουν τους φόρους τους. Και ας φαντασιώνεται ο κ. Τσίπρας μια νεοφιλελεύθερη συνωμοσία που είδε τον ΣΥΡΙΖΑ ως απειλή.

Η αδυναμία του κ. Σαμαρά να ολοκληρώσει την 5η αξιολόγηση του προγράμματος, ήταν ένα θέμα συζήτησης τότε στις Βρυξέλλες. Όπως έλεγαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, "ο Γιώργος Παπανδρέου δεν μπόρεσε να τα βάλει με τους πελάτες του στο δημόσιο και τους συνδικαλιστές και απέτυχε. Ο Αντώνης Σαμαράς γιατί προστάτευσε τα ισχυρά συμφέροντα ;". Θυμίζουμε, ότι το σημείο καμπής στις σχέσεις του κ. Σαμαρά με την τρόικα και ειδικά με τον Παουλ Τόμσεν του ΔΝΤ, ήταν η απόλυση του Χάρη Θεοχάρη από τα δημόσια έσοδα, κίνηση που διέρρηξε την εμπιστοσύνη των δανειστών απέναντι στον Σαμαρά. Γιατί Παπανδρέου και Σαμαράς έκαναν πίσω, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ολοκλήρωσε το πρόγραμμα;

Υπάρχει φυσικά εξήγηση, που όμως δεν την αντιλαμβάνεται ακόμα ο κ. Τσίπρας, ή κάνει ότι δεν την αντιλαμβάνεται, και διαμαρτύρεται ότι τον αδικούν. Και δεν την αντιλαμβάνεται γιατί είναι η χειρότερή του παρακαταθήκη στην ιστορία της κρίσης- με εξαίρεση τον τυχοδιωκτισμό του, που λίγο έλειψε να ρίξει τη χώρα στην άβυσσο. Και αυτό είναι η αδυναμία συνεννόησης ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση, η απουσία της οποιασδήποτε συναίνεσης ακόμα και για τα αυτονόητα, με μοναδικό στόχο να φουσκώσουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ. Με θύματα την οικονομία και την κοινωνία που έζησε την παρατεταμένη κρίση, ενώ όλα θα μπορούσα να έχουν γίνει με μικρότερο κόστος και σε συντομότερο χρόνο.

Αυτή είναι η μεγάλη ζημιά που προκάλεσε στη χώρα και δεν υπάρχει καμία μεταμέλεια.

Γιατί τόσο ο Γιώργος Παπανδρέου όσο και ο Αντώνης Σαμαράς, στην υλοποίηση των μνημονίων, είχαν απέναντί τους ένα ολόκληρο κίνημα Αγανακτισμένων, μια κοινωνία στα κάγκελα, με εμψυχωτή και ενορχηστρωτή τον ΣΥΡΙΖΑ  του κ. Τσίπρα, που τους παραμύθιαζε ότι υπάρχει και άλλος δρόμος. Αντίθετα το τρίτο μνημόνιο ή μνημόνιο Τσίπρα, ψηφίστηκε με τη συναίνεση και της δημοκρατικής, θεσμικής αντιπολίτευση, που ανέλαβε μερίδιο του κόστους, και οι αντιδράσεις ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Γι΄αυτό κατάφερε να το ολοκληρώσει ο κ. Τσίπρας.

Γιατί δεν είχε δηλαδή απέναντί του έναν Τσίπρα να τον πετροβολεί (όταν δεν του έριχνε μολότοφ).