Πως θα επιταχυνθούν οι μεταβιβάσεις ρυθμισμένων δανείων

Του Νίκου Κωτσικόπουλου

Αύξηση των πωλήσεων ρυθμισμένων δανείων στη δευτερογενή αγορά, οι οποίες θα επιτρέψουν την εξόφληση εγγυήσεων του "Ηρακλή", αναμένουν στον τραπεζικό κλάδο και στον κλάδο των διαχειριστών απαιτήσεων. Η διαδικασία για την πρώτη μεγάλη συναλλαγή, με δάνεια συνολικής αξίας 1,7 δισ. ευρώ, έχει εκκινήσει από την DoValue.

Πρόκειται για δάνεια των τιτλοποιήσεων Cairo ΙΙΙ της Eurobank, που είχαν τιτλοποιηθεί με εγγυήσεις του "Ηρακλή" και έχουν θεραπευτεί. Προέρχονται από δύο χαρτοφυλάκια αξίας 1,5 δισ. και 200 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, με το πρώτο χαρτοφυλάκιο να περιλαμβάνει κυρίως ρυθμισμένα επιχειρηματικά δάνεια και το δεύτερο κυρίως ρυθμισμένα στεγαστικά δάνεια. Η επιτυχία της συναλλαγής θα επιστρέψει κεφάλαια στο Δημόσιο και στις τράπεζες.

Πληροφορίες θέλουν και τους άλλους δύο μεγάλους διαχειριστές απαιτήσεων της ελληνικής αγοράς, την Intrum και την Cepal, να βρίσκονται σε φάση προετοιμασίας για τη διάθεση χαρτοφυλακίων επιχειρηματικών δανείων.

Στην αγορά κρίνουν ότι ο χρόνος για τις δευτερογενείς πωλήσεις έχει ωριμάσει και η διάθεση των δανείων θα έχει πολλαπλάσια οφέλη, από δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί με εγγύηση του Δημοσίου. Οι πωλήσεις μπορούν να επιταχύνουν τις εισπράξεις εσόδων, να μειώσουν το μεμονωμένο ρίσκο, με διάχυσή του στην αγορά, και τελικά να ανοίξουν τον δρόμο για την επιστροφή παλαιών κόκκινων δανείων, που έχουν ρυθμιστεί και εξυπηρετούνται αποδεδειγμένα και σταθερά, στο τραπεζικό σύστημα.

Για την ώρα, η μαζική επιστροφή ρυθμισμένων και εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες συναντά σοβαρά εμπόδια. Οι διαχειριστές servicers σημειώνουν ότι σημαντικό μέρος ρυθμισμένων δανείων επιστρέφει στην πρότερη κατάσταση και παύει να εξυπηρετείται. Το ποσοστό στο οποίο υπολογίζουν ότι συμβαίνει αυτό είναι περίπου 50%, δηλαδή ένα στα δύο δάνεια.

Αλλά η γενική επιστροφή θεραπευμένων δανείων δεν αντιμετωπίζεται ακόμη θετικά με τους αυστηρούς εποπτικούς κανόνες που θέτουν η ΕΒΑ και ο SSM. Η περίπτωση μια τράπεζα να επαναγοράσει δικά της δάνεια τα οποία είχε πουλήσει ή τιτλοποιήσει δεν επιτρέπεται. Πλέον αυτών, όμως, απαιτείται τα δάνεια να εξυπηρετούνται απρόσκοπτα τουλάχιστον για δύο χρόνια και να έχουν ελεγχθεί ένα προς ένα ώστε να επιβεβαιωθεί ότι είναι πλήρως βιώσιμα.

Δευτερογενής αγορά

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς δανείων τα οποία διαχειρίζονται οι διαχειριστές πιστώσεων, σύμφωνα με την ΤτΕ. Υπολογίζει ότι την περίοδο 2019 - Ιούνιος 2025 οι συνολικές συναλλαγές αφορούσαν 158 χαρτοφυλάκια δανείων, με συνολική αξία απαιτήσεων 10,6 δισ. ευρώ. 

Ωστόσο αυτές είναι οι πρώτες και οι περισσότερες από τις συναλλαγές οι οποίες έγιναν κυρίως μέχρι το 2024, με το προηγούμενο έτος να έχει σημειωθεί "η κορύφωση των συναλλαγών, με τη μεταβίβαση 43 χαρτοφυλακίων δανείων συνολικής αξίας απαιτήσεων 4,9 δισ. ευρώ (αξία κατά την ημερομηνία μεταφοράς)". Επιπλέον, έχει σημασία πότε έχει πραγματοποιηθεί η οριστική συμφωνία και πότε έχει ολοκληρωθεί η συναλλαγή.

H συνολική αξία των ανοιγμάτων (όχι μόνον κόκκινων, αλλά και ρυθμισμένων δανείων) που διαχειρίζονται οι servicers αυξήθηκε κατά 10,1 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2025 και διαμορφώθηκε σε 81,6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της ανάληψης νέων δανείων προς διαχείριση. Τα δάνεια προήλθαν από πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα (6,3 δισ. ευρώ) και από την PQH (4,7 δισ. ευρώ). 

Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω ανοιγμάτων αφορά επιχειρηματικά δάνεια (48,8%), ενώ ακολουθεί το χαρτοφυλάκιο στεγαστικής πίστης (31,2%) και το χαρτοφυλάκιο καταναλωτικής πίστης (20,0%).

Το πρώτο εξάμηνο του 2025, λέει η ΤτΕ, οι αποπληρωμές, ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων και διαγραφές ανοιγμάτων των δανείων που διαχειρίζονται οι servicers διαμορφώθηκαν σε 1,8 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, οι αποπληρωμές ανοιγμάτων ανήλθαν σε 1,1 δισ. ευρώ, οι ρευστοποιήσεις υφιστάμενων εξασφαλίσεων σε 500 εκατ. ευρώ και οι διαγραφές ανοιγμάτων σε 200 εκατ. ευρώ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος μετρά στο πρώτο εξάμηνο 12 συναλλαγές συνολικής αξίας απαιτήσεων 1,5 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμά ότι "οι συναλλαγές στη δευτερογενή αγορά δανείων στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχιστούν, στο πλαίσιο της εντατικοποίησης των προσπαθειών των διαχειριστών πιστώσεων για την επίτευξη των στόχων τους, βάσει του προγράμματος κρατικών εγγυήσεων "Ηρακλής”".

Η μεγαλύτερη πώληση αφορούσε τα δάνεια του χαρτοφυλακίου Alphabet της PQH, που έσπασε σε τρία τμήματα και ήταν η μεγαλύτερη συναλλαγή. 

Μια πρόσφατη συναλλαγή του τελευταίου τριμήνου έχει ειδική σημασία, γιατί αφορά το χαρτοφυλάκιο Galene με εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια 90 εκατ. ευρώ, με την Credia Bank να αγοράζει τμήμα χαρτοφυλακίου εξασφαλισμένων απαιτήσεων από την ισπανική Unión de Créditos Inmobiliarios, που αποεπενδύει, σε  κοινοπραξία με την Davidson Kempner και την Cepal.

Η συναλλαγή αυτή επέστρεψε εξυπηρετούμενα δάνεια στο τραπεζικό σύστημα και επιτρέπει την περαιτέρω στήριξη αξιόχρεων δανειοληπτών σε όλη την Ελλάδα, ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2025.

Οι μεγάλοι διαχειριστές στην αγορά

Οι μεγάλοι παίκτες στη διαχείριση των απαιτήσεων εκτιμάται ότι θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη δευτερογενή αγορά και στην επιστροφή δανείων στο τραπεζικό σύστημα. Διαχειρίζονται την πολύ μεγάλη πλειοψηφία των δανείων και έχουν εικόνα μεγάλου μέρους των εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Στην Ελλάδα λειτουργούν 17 διαχειριστές πιστώσεων, με μεγάλη ανομοιογένεια όσον αφορά τα μερίδια αγοράς. 

Με βάση την αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων, οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες, DoValue, Intrum και Cepal, διαχειρίζονται το 86,8%. Το 10,4% είναι μερίδιο για άλλες τρεις εταιρείες, λέει η ΤτΕ, που διαχειρίζονται μικρότερα χαρτοφυλάκια, και στην πραγματικότητα μεταξύ των μεσαίων εταιρειών δεσπόζει η QQuant. Τελικά, άλλες 11 εταιρείες έχουν σωρευτικά μερίδιο 2,8%, αλλά καμία από αυτές δεν ξεπερνά μεμονωμένα το 1%.

Τα κέρδη μετά από φόρους των διαχειριστών πιστώσεων στο πρώτο εξάμηνο του 2025 διαμορφώθηκαν σε 51,8 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 7,6% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2024. Από το σύνολο των υπό διαχείριση ανοιγμάτων που διαχειρίζονται, το 86,8% αφορά ανοίγματα για λογαριασμό αγοραστών πιστώσεων και το υπόλοιπο 13,2% αφορά τη διαχείριση ανοιγμάτων για λογαριασμό τραπεζών.