Το σχέδιο του Τραμπ για τη Βενεζουέλα

Της Majda Ruge 

Την περασμένη εβδομάδα, το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο στον κόσμο, το USS Gerald R. Ford, πλησίασε τις ακτές της Βενεζουέλας. Η μετακίνηση του πολεμικού πλοίου από τη Μεσόγειο το έφερε να συμμετάσχει στην "Επιχείρηση Νότιο Δόρυ", την επωνυμία που έδωσε η κυβέρνηση Τραμπ στην αποστολή "καταπολέμησης του εμπορίου ναρκωτικών" που διεξάγει για σχεδόν ένα χρόνο στην Καραϊβική. Μέχρι στιγμής, αυτή έχει συμπεριλαμβάνει χτυπήματα "σκαφών διακινητών" σε διεθνή ύδατα, τα οποία έχουν οδηγήσει σε πάνω από 80 θανάτους αμάχων. Τώρα, οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει το Cartel de los Soles ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση, ισχυριζόμενες ότι το δίκτυο ηγείται από τον αυταρχικό πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολά Μαδούρο. Με εικασίες να κυκλοφορούν ότι ο χαρακτηρισμός αυτός είναι ο πρόδρομος στρατιωτικών χτυπημάτων, αρκετές μεγάλες αεροπορικές εταιρείες έχουν αναστείλει τις πτήσεις τους στη χώρα.

Το μήνυμα είναι προφανές, ακόμα κι αν το σχέδιο δεν είναι: εδώ συμβαίνει κάτι μεγαλύτερο από τα ναρκωτικά. Ωστόσο, κανείς — πιθανώς συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ — δεν φαίνεται να ξέρει ακριβώς τι είναι. Ο πρόεδρος θέλει αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα ή απλά πρόσβαση στο πετρέλαιο της χώρας; Θα χρησιμοποιήσει τη μαζική δύναμη πυρός που έχει συγκεντρώσει ή είναι απλώς απειλή; Θα προσπαθήσει να πουλήσει στρατιωτική δράση σε μια επικριτική βάση υποστηρικτών MAGA ή ο κίνδυνος αυτό να μοιάζει με "το Ιράκ του Τραμπ" είναι πολύ μεγάλος;

Οι απαντήσεις εξαρτώνται από το τι θα αποφασίσει ο πρόεδρος ότι του φέρνει το μεγαλύτερο "κέρδος". Αυτά τα κέρδη περιστρέφονται γύρω από ό,τι τρέφει τα πρωτόγονα ένστικτά του: τις τάσεις του για εκμετάλλευση και τη προσήλωσή του στην "τεχνολογία της συμφωνίας", και την επιθυμία του να δείξει δύναμη εντός και εκτός χώρας. Εντός της κυβέρνησης, δύο φατρίες κάνουν καμπάνια για να τον πείσουν ότι ο δικός τους τρόπος για τη Βενεζουέλα θα του δώσει αυτό που ποθεί. Αυτοί είναι οι "μετριοπαθείς", που συνδέονται με τον αντιπρόεδρο Τζέι ντι Βανς, οι οποίοι ευνοούν συμφωνίες μέσω διπλωματίας· και τα "γεράκια", που συνδέονται με τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, οι οποίοι θέλουν αλλαγή καθεστώτος.

Τα "γεράκια" φαίνεται να προηγούνται αυτήν τη στιγμή: εκτός από τη στρατιωτική συγκέντρωση και τον τρομοκρατικό χαρακτηρισμό, στις αρχές Οκτωβρίου ο Τραμπ διέκοψε όλα τα διπλωματικά κανάλια με τη Βενεζουέλα, διαταράσσοντας έτσι την προσπάθεια των πιο μετριοπαθών να του βρουν το κέρδος του. Τα γεράκια έχουν υποβάλει μια δική τους προσφορά βασισμένη σε συμφωνία για να γλυκάνουν την ιδέα της αλλαγής καθεστώτος.

Το κέρδος μου είναι μεγαλύτερο από το δικό σου

Η θέση των "μετριοπαθών" μέχρι σήμερα ήταν σχετικά απλή: όσο κακός κι αν μπορεί να είναι ο Μαδούρο, η επιβίωση του καθεστώτος του είναι το μικρότερο κακό από μια μακρά και δαπανηρή εισβολή. Η μη στρατιωτική εναλλακτική επίσης συνοδεύεται από μια συμφωνία — και εκμεταλλευτικά οφέλη. Πριν ο Τραμπ διακόψει τα διπλωματικά κανάλια, οι αμερικανικές διαπραγματεύσεις με αξιωματούχους της Βενεζουέλας είχαν, σύμφωνα με πληροφορίες, οδηγήσει σε μια προσφορά από τον Μαδούρο να παρέχει σε αμερικανικές εταιρείες σχεδόν αποκλειστική πρόσβαση στο πετρέλαιο και τα ορυκτά πλούτη της Βενεζουέλας. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει αναγνωρίσει ότι ο Μαδούρο προσέφερε "τα πάντα" για να αποφύγει την κλιμάκωση.

Ωστόσο, στην αφήγηση των "γερακιών", η προσφορά του Μαδούρο δεν είναι λόγος για συμβιβασμό. Είναι αντίθετα απόδειξη της αδυναμίας του. Ο Τραμπ έχει ήδη εγκρίνει μυστικές επιχειρήσεις και θανατηφόρες επιχειρήσεις στη θάλασσα· τώρα — όσον αφορά τα "γεράκια" — οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν την ορμή προς πολιτική αλλαγή στο Καράκας, όχι να κλείσουν μια συμφωνία που ενισχύει το καθεστώς. Το εκμεταλλευτικό επιχείρημά τους είναι πιο ευρεία από αυτό των μετριοπαθών: δεν αρκεί μόνο να εξασφαλιστεί πρόσβαση στο πετρέλαιο μέσω αδειών για αμερικανικές εταιρείες, μόνο μια αλλαγή καθεστώτος θα επέτρεπε στον πετρελαϊκό τομέα της Βενεζουέλας να ανοίξει υπό μια νέα κυβέρνηση και να ωθήσει τις ρωσικές και κινεζικές εταιρείες έξω από τη χώρα. Τα γεράκια έτσι φαίνεται να προσφέρουν στον Τραμπ ένα στρατηγικό κέρδος που ισχυρίζονται ότι δεν μπορεί να επιτύχει από μια στενή συμφωνία, και θα συνοδευόταν από μια ιστορία για την αμερικανική ηγεσία που ο πρόεδρος μπορεί να πουλήσει εντός και εκτός χώρας.

Πράγματι, η εγχώρια ακροαματικότητα φαίνεται να είναι ο καθοριστικός παράγοντας εδώ. Οι μετριοπαθείς εκτός κυβέρνησης παραμένουν με έντονο τρόπο εναντίον οποιασδήποτε εμπλοκής σε ξένους θεσμούς. Αλλά εκείνοι στην κυβέρνηση, όπως ο Βανς, έχουν υπονομεύσει τη δική τους θέση υιοθετώντας μια πρωταρχική αφήγηση που υφαίνει τα δεινά του καθεστώτος Μαδούρο σε μια εγχώρια ιστορία. Σε αυτή την αφήγηση, ο Τραμπ διεξάγει έναν πόλεμο για τις αμερικανικές ζωές ενάντια σε ένα καθεστώς που εξάγει εγκληματίες και ναρκωτικά στις ΗΠΑ, κάτι που είναι μια ολισθηρή πλαγία προς τη νομιμοποίηση της αλλαγής καθεστώτος. Ο Βανς, για παράδειγμα, είναι διάσημος που είπε ότι "δε νοιάζεται" αν οι άνθρωποι αποκαλούν τα χτυπήματα στα σκάφη εγκλήματα πολέμου και είναι υπέρ της χρήσης του στρατού για να σκοτώσει "ναρκοτρομοκράτες".

Η ειρωνεία είναι ότι οι μετριοπαθείς έχουν χρησιμοποιήσει εδώ και καιρό την αφήγηση ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εστιάσουν στο νότιο σύνορο για να υποστηρίξουν τη μείωση της αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, καθώς αυτό θα απελευθέρωνε πόρους για εγχώριες προτεραιότητες. Τα γεράκια τώρα έχουν χρησιμοποιήσει αυτό το επιχείρημα αυτό για να υποστηρίξουν ότι η εξασφάλιση των συνόρων απαιτεί την ανατροπή καθεστώτων που εξάγουν ανασφάλεια στις ΗΠΑ. Ο τρομοκρατικός χαρακτηρισμός του Cartel de Los Sole υπογραμμίζει τη δια-φατρική ευθυγράμμιση των εγχώριων αφηγήσεων πάνω σε αυτό το θέμα.

Ωστόσο, τα γεράκια παίζουν ένα επικίνδυνο παιχνίδι, καθώς η αλλαγή καθεστώτος είναι απίθανο να δώσει στον Τραμπ το είδος του κέρδους που ποθεί. Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο κέρδος για τον Τραμπ θα ήταν ο Μαδούρο να παραιτηθεί οικειοθελώς, ως αποτέλεσμα εξωτερικής πίεσης και εσωτερικής επανάστασης. Ένα τέτοιο σενάριο προϋποθέτει γρήγορα, χειρουργιά, αμερικανικά χτυπήματα που θα προκαλούσαν μεγάλες εκρήξεις, θα έδιναν στον Τραμπ μια επίδειξη δύναμης και θα οδηγούσαν στη γρήγορη εγκατάσταση της βραβευμένης με Νόμπελ ηγέτιδας της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας ως νέας προέδρου. Αλλά οι ειδικοί και πρώην αξιωματούχοι της αμερικανικής εθνικής ασφάλειας υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο κέρδος είναι απίθανο χωρίς κλιμάκωση σε χερσαίες δυνάμεις. Αυτό θα ήταν δύσκολο να περιοριστεί και πιθανότατα θα οδηγούσε σε περιφερειακή αποσταθεροποίηση με μια δόση αμερικανικών απωλειών.

Η τεχνολογία του συμβιβασμού

Όπως αρέσκεται ο Τραμπ να λέει, "κανείς δεν ξέρει" αν θα γίνουν αεροπορικά χτυπήματα ή όχι. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά απίθανο ότι ο Τραμπ θα αναπτύξει τις χερσαίες δυνάμεις απαραίτητες για μια επιτυχημένη αλλαγή καθεστώτος. Και, όπως έχουν επισημάνει οι μετριοπαθείς, μια αποτυχημένη επιχείρηση αλλαγής καθεστώτος θα ήταν επιζήμια όχι μόνο για την εικόνα της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ, αλλά και για την υποστήριξη του κινήματος MAGA στον πρόεδρο.

Η υπερβολική φθορά του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ ήταν στον πυρήνα της αντίδρασης του MAGA ενάντια στην επεμβατική εξωτερική πολιτική των Ρεπουμπλικανών. Για τη βάση του MAGA, οι ομοιότητες με τη Βενεζουέλα είναι εντυπωσιακές — δεν είναι μόνο οι αμφίβολες πληροφορίες γύρω από τις κατηγορίες για "ναρκοτρορορισμό". Οι περιοριστικοί επισημαίνουν επίσης ότι μόνο το 33% των ψηφοφόρων που υποστήριξαν τον Τραμπ το 2024 υποστηρίζουν στρατιωτική δράση στη Βενεζουέλα.

Το πιθανότερο αποτέλεσμα είναι ένας συμβιβασμός: κάτι που δεν ικανοποιεί καμία από τις δύο φατρίες αλλά δίνει στον Τραμπ μια ευκαιρία να κηρύξει νίκη και να προχωρήσει. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους προέδρους, και παρόμοια με τον τρόπο δράσης του ως επενδυτής καζίνο, ο Τραμπ φαίνεται σχετικά αδιάφορος για τη δέσμευση τεράστιων πόρων σε επιδεικτικές περιπέτειες. Αυτό σημαίνει ότι πιθανώς δεν αισθάνεται παγιδευμένος από τη μαζική συγκέντρωση στρατιωτικής δύναμης πυρός ως μια αναπόφευκτη τροχιά προς στρατιωτική κλιμάκωση με τη Βενεζουέλα. Όπως έδειξαν τα αμερικανικά χτυπήματα εναντίον των Χούθι στην Υεμένη νωρίτερα φέτος, είναι πρόθυμος να πάει τις απειλές στα άκρι — ακόμα και να ξεκινήσει μια στρατιωτική εκστρατεία — και μετά απλά να την εγκαταλείψει, προχωρώντας σε κάτι πιο λαμπρό αλλού.

Οι παρενέργειες ενός τέτοιου συμβιβασμού θα εξαρτώνταν από το πόσο μακριά θα πάει ο Τραμπ. Η στρατιωτική κλιμάκωση με τη Βενεζουέλα θα υπονομεύσει τη νομιμότητά του με τη βάση του και θα καταστρέψει τη σταθερότητα και την περιφερειακή τάξη στο δυτικό ημισφαίριο. Επιπλέον, οι προσπάθειες του Βανς να κάνει την εξωτερική πολιτική ζήτημα στις ενδιάμεσες εκλογές, επιτιθέμενος στους γερακίσιους επικριτές του για την Ουκρανία, θα υπονομευόταν εντελώς αν οι ΗΠΑ έπεφταν σε μια παγίδα κλιμάκωσης στην Καραϊβική. Αλλά μια πλήρης απόσυρση θα υπονόμευε την εγχώρια αφήγηση του Τραμπ για τη διάσωση αμερικανικών ζωών μέσω ενός "πολέμου κατά των ναρκοτροροριστών". Έτσι, μια πιθανή συμβιβαστική λύση είναι η συνέχιση των χτυπημάτων σε υποτιθέμενα σκάφη ναρκωτικών και μια συμφωνία με τον Μαδούρο που ο Τραμπ μπορεί να πλαισιώσει ως νίκη. Ή ίσως και όχι — τελικά, κανείς δεν ξέρει.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου