HΠΑ – Σ. Αραβία, μια νέα συμμαχία αξίας 1 τρισ. δολαρίων!

Του Νικήτα Σίμου

Ο de facto κυρίαρχος του Βασιλείου του Κόλπου Πρίγκηπας Διάδοχος Μπιν Σαλμάν έτυχε ιδιαίτερα θερμής υποδοχής από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήταν μια πολυτελής επίδειξη φιλοξενίας που υπογραμμίζει τη σημασία που αποδίδει ο Τραμπ σε αυτόν που θεωρεί ουσιαστικό παίκτη και έναν από τους κύριους συμμάχους του στη νέα Μέση Ανατολή. Οι δύο ηγέτες μίλησαν για εμπορικές ευκαιρίες, ειρήνη, τεχνητή νοημοσύνη, ασφάλεια και νέες τεχνολογίες. Ο Μπιν Σαλμάν – με τον οποίο ο Τραμπ συζήτησε τις συνεισφορές της Σαουδικής Αραβίας στην ανοικοδόμηση της Γάζας, αλλά τόνισε, ότι δεν έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένο ποσό – ανακοίνωσε, ότι η επένδυση της χώρας του στις ΗΠΑ θα αυξηθεί στο $1 τρισεκ. από τα $ 600 δισεκ. που υποσχέθηκε νωρίτερα φέτος.

Το "λάθος" Κασόγκι

Εξόριστος στη Βιρτζίνια, ο Κασόγκι κατάγγελλε στα άρθρα του στην Washington Post την καταστολή και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που διαπράττονταν  από το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας σε πολλές περιπτώσεις.

Στο τέλος μιας έρευνας που διεξάχθηκε για τον θάνατό του, η CIA κατέληξε στο συμπέρασμα "με μεγάλη βεβαιότητα", ότι ο πρίγκιπας διάδοχος είχε διατάξει τη δολοφονία του.

Στο παρελθόν, ο ίδιος ο πρίγκιπας είχε αναγνωρίσει, ότι ο δημοσιογράφος πέθανε δολοφονημένος, αλλά πάντα αρνιόταν οποιαδήποτε ανάμειξη ή ευθύνη στον θάνατό του.

Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, παραδέχτηκε από το Οβάλ Γραφείο: "Βελτιώσαμε το σύστημά μας για να διασφαλίσουμε, ότι δεν θα συμβεί ποτέ ξανά". Και πρόσθεσε: "Είναι οδυνηρό και ήταν τεράστιο λάθος".

"Αν είναι αλήθεια ότι λυπάται, θα πρέπει να με συναντήσει, να μου ζητήσει συγγνώμη και να με αποζημιώσει για τη δολοφονία του συζύγου μου", αντέτεινε στο κοινωνικό δίκτυο Χ η χήρα, Χανάν Ελάτρ Κασόγκι.

Η δολοφονία είχε προκαλέσει σάλο και κύματα διεθνούς οργής, όχι μόνο για το γεγονός, αλλά και για τον ειδεχθή τρόπο με τον οποίο είχε διαπραχθεί.

Η στάση του Τραμπ απαξίωσε το γεγονός και ήταν απειλητική για την δημοσιογράφο η οποία υπόβαλε σχετικές ερωτήσεις κατά την συνέντευξη τύπου των δυο ηγετών. 

Κάποια πρόοδος

Αντίθετα με τις προσδοκίες, η επίσκεψη φαίνεται να οδήγησε σε κάποια πρόοδο, όσον αφορά την "εξομάλυνση",των σχέσεων Ισραήλ και Σ. Αραβίας, αν θα συμμετείχαν στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ.    

Ο Πρίγκηπας Διάδοχος Μπιν Σαλμάν  ικανοποίησε τον πρόεδρο επιβεβαιώνοντας ότι εργάζεται για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ "το συντομότερο δυνατό", χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

"Πιστεύουμε ότι το να έχουμε καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής είναι θετικό και θέλουμε να είμαστε μέρος των Συμφωνιών του Αβραάμ", είπε ο πρίγκιπας στους δημοσιογράφους.

Το Μπαχρέιν, το Σουδάν, το Μαρόκο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ήδη προσχωρήσει, αλλά η Σαουδική Αραβία, η οποία δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ και ζητά τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, πριν από την εξομάλυνση των σχέσεών της με το Ισραήλ, δεν έχει κάνει ακόμη το ίδιο.  Ο Τραμπ είπε επίσης, ότι ο ίδιος και ο Σαουδάραβας Πρίγκηπας είχαν συζητήσει διάφορες κατευθύνσεις για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση: "Μιλήσαμε για ένα κράτος, δύο κράτη", είπε ο πρόεδρος, προσθέτοντας ότι πίστευε, ότι ο Σαουδάραβας ηγέτης είχε "πολύ καλό προαίσθημα" για τις Συμφωνίες του Αβραάμ, αλλά ότι δεν ήθελε να "χρησιμοποιήσει τη λέξη δέσμευση". Ο Τραμπ βλέπει τις Συμφωνίες του Αβραάμ  ως έναν τρόπο σταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής και όχι άδικα, αλλά οι διαφορές παραμένουν μεγάλες, και είναι ελάχιστοι εκείνοι οι οποίοι επιθυμούν μια δίκαιη λύση του παλαιστινιακού θέματος

Περισσότερο φίλοι από πριν

Στο μέτωπο της άμυνας, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγνωρίσουν το καθεστώς του Ριάντ ως "σημαντικού συμμάχου εκτός ΝΑΤΟ (MNNA). Ένα τέτοιο καθεστώς επιτρέπει σε μια χώρα ταχύτερη πρόσβαση σε στρατιωτικό υλικό των ΗΠΑ, πωλήσεις και άλλες μορφές συνεργασίας, χωρίς να χρειάζεται να υποβληθεί σε ορισμένα από τα περίπλοκα πρωτόκολλα αδειοδότησης, που πρέπει να ακολουθήσουν άλλοι αγοραστές προηγμένων αμερικανικών οπλικών συστημάτων. Ο Λευκός οίκος επιβεβαίωσε, επίσημα, ότι θα προμηθεύσει το Ριάντ με (45) μαχητικά F-35 stealth,τα οποία ορισμένοι επικριτές λένε ότι θα μπορούσαν να εκνευρίσουν το Ισραήλ.

Ήδη η αντίδραση του Τελ-Αβίβ στην πώληση αυτού του τύπου αεροσκαφών προς την Τουρκία είναι γνωστή, καθώς η διάθεση τους σε τρίτους θα μπορούσε να απειλήσει την ισραηλινή υπεροχή στην περιοχή.

Κατά την διάρκεια της συνάντησης με τον πρίγκιπα διάδοχο, ο Τραμπ δήλωσε, ότι τα αεροσκάφη δεν θα υποβαθμιστούν επιχειρησιακά, προς χάριν μιας μακροχρόνιας στρατηγικής, η οποία στοχεύει να δώσει στο Ισραήλ το λεγόμενο "ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα" στην περιοχή.

"Θα ήθελαν να παραλάβετε αεροσκάφη μικρότερων δυνατοτήτων. Δεν νομίζω ότι αυτό σας κάνει πολύ χαρούμενο", αστειεύτηκε ο πρόεδρος, ο οποίος μιλώντας για τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, είπε επίσης: "Σε ό,τι με αφορά, νομίζω ότι και οι δύο βρίσκονται σε ένα επίπεδο, όπου μπορούν να θεωρηθούν οι καλύτεροι. Το Ισραήλ γνωρίζει και θα είναι πολύ χαρούμενο".

Θα πρέπει να προστεθεί ακόμη, ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών προειδοποίησαν πρόσφατα, ότι υπάρχει το ενδεχόμενο, σε περίπτωση πώλησης F-35 στο Σαουδικό βασίλειο, να αποκτούσε γνώση κρίσιμων τεχνικών χαρακτηριστικών του αεροσκάφους η Κίνα, επειδή το Ριαντ  έχει μια εταιρική σχέση ασφάλειας με το Πεκίνο.  Το Ριαντ θα προμηθευθεί, μεταξύ άλλων, από τις ΗΠΑ, 300 άρματα Abrams και αντιαεροπορικές συστοιχίες πυραύλων (Patriot.)

Το ταξίδι του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εδραιώνει την οικονομική συνεργασία της Σαουδικής Αραβίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες στους βασικούς τομείς της διαφοροποίησης μετά το πετρέλαιο δηλ. βιομηχανία, τεχνητή νοημοσύνη, κρίσιμα ορυκτά, καθώς και πυρηνική ενέργεια. Σε αντάλλαγμα για τις αμερικανικές παροχές και αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών, οι Σαουδάραβες δεσμεύθηκαν να επενδύσουν στις ΗΠΑ σχεδόν $ 1 τρισεκ. από τα $600 δισεκ. που είχαν ανακοινώσει τον περασμένο Μαϊο. Δεν δόθηκε βέβαια κάποιος χρονικός ορίζοντας,  ούτε ενδείξεις των εκταμιεύσεων, ενώ αναλυτές εκτιμούν, ότι θα είναι δύσκολο να αποδεσμευθεί ένα τέτοιο ποσόν δεδομένων των προσδοκιών για χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, και του αυξανομένου ελλείματος του σαουδικού προϋπολογισμού, λόγω μεγάλων δαπανών σε έργα υποδομής που εκτελούνται στο βασίλειο.

Μεταξύ του Ριάντ και της Ουάσιγκτον, η χημεία φαίνεται ισχυρή και οι επιχειρήσεις είναι η μηχανή στην οποία το δημόσιο και το ιδιωτικό συχνά συγχέονται. Είναι γνωστό , ότι ο όμιλος Τραμπ συμμετέχει κατασκευαστικά σε δημόσια έργα στο Βασίλειο.  

Η πρόθεση του Τραμπ να πουλήσει τα F-35 σηματοδοτεί μια στρατηγική καμπή στη Μέση Ανατολή, που μένει να αξιολογηθεί. Ωστόσο, θα χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθεί, όπως και να ξεπεραστούν αναμενόμενες ισχυρές επιφυλάξεις τόσο από τις ΗΠΑ εσωτερικά, όσο και από το Ισραήλ.

Στο άμεσο μέλλον, η Σαουδική Αραβία δεν λαμβάνει καμία εγγύηση από τις ΗΠΑ για παροχή ασφάλειας, σε περίπτωση επίθεσης εναντίον της. Ο επαναπροσδιορισμός της ασφάλειας του Κόλπου παραμένει ατελής, και ανοικτός στις ισορροπίες, χωρίς να διαφαίνεται, τουλάχιστον προς το παρόν, κάποιος κυρίαρχος παίκτης.

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής