Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία και η Ιταλία, κράτη-μέλη που υφίστανται μεταναστευτική πίεση λόγω του δυσανάλογου επιπέδου αφίξεων, θα έχουν πρόσβαση στο νέο εργαλείο αλληλεγγύης της ΕΕ, το "Solidarity Pool" (δεξαμενή αλληλεγγύης), όπως ανακοίνωσε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα κράτη αυτά θα μπορούν να λάβουν στήριξη από το ταμείο αυτό, όταν τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση, στα μέσα του 2026.
Παράλληλα, η Κομισιόν κάνει αναφορά στις "υβριδικές απειλές και αυξανόμενες εισβολές από drones" και ανακοινώνει τη διεξαγωγή διαγωνισμού ύψους 250 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της αγοράς drones και για συστήματα αντι-drones.
Ειδικότερα, με βάση τις πληροφορίες και τα στοιχεία από την ευρωπαϊκή ετήσια έκθεση για το άσυλο και τη μετανάστευση, η Κομισιόν διαπιστώνει ότι σε ολόκληρη την ΕΕ, τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν διάφορες μεταναστευτικές πιέσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ταξινομεί τις χώρες σε τρεις κατηγορίες: "υπό μεταναστευτική πίεση", "σε κίνδυνο πίεσης" και "σε σημαντική μεταναστευτική κατάσταση".
-
Η Ελλάδα και η Κύπρος υφίστανται μεταναστευτική πίεση λόγω του δυσανάλογου επιπέδου αφίξεων κατά το τελευταίο έτος. Η Ισπανία και η Ιταλία υφίστανται επίσης μεταναστευτική πίεση λόγω του δυσανάλογου αριθμού αφίξεων κατά την ίδια περίοδο. Ως εκ τούτου, τα εν λόγω τέσσερα κράτη μέλη θα είναι επιλέξιμα για πρόσβαση στη δεξαμενή αλληλεγγύης.
-
Το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Γαλλία, η Κροατία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Φινλανδία διατρέχουν "κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης", είτε λόγω του μεγάλου αριθμού αφίξεων κατά το προηγούμενο έτος, των συνεχιζόμενων πιέσεων στα συστήματα υποδοχής τους είτε λόγω της απειλής εργαλειοποίησης της μετανάστευσης. Θα έχουν κατά προτεραιότητα πρόσβαση στην εργαλειοθήκη της ΕΕ για τη στήριξη της μετανάστευσης και η κατάστασή τους θα επαναξιολογηθεί, ανάλογα με τις αλλαγές στην κατάστασή τους. Επιπλέον, για να βοηθήσει τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν υβριδικές απειλές και αυξανόμενες εισβολές από drones, η Επιτροπή θα δρομολογήσει σύντομα διαγωνισμό ύψους 250 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της αγοράς drones και για συστήματα αντι-drones.
-
Η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Κροατία, η Αυστρία και η Πολωνία βρίσκονται σε "σημαντική μεταναστευτική κατάσταση" καθώς αντιμετωπίζουν σωρευτικές πιέσεις τα τελευταία πέντε έτη. Θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν από το Συμβούλιο να χορηγήσει πλήρη ή μερική μείωση των συνεισφορών τους στη "δεξαμενή αλληλεγγύης" για το επόμενο έτος.
Το σύμφωνο διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη που συνεισφέρουν στη δεξαμενή αλληλεγγύης δεν θα υποχρεούνται να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις αλληλεγγύης τους προς τα κράτη-μέλη που υφίσταται μεταναστευτική πίεση, εάν η Επιτροπή εντοπίσει συστημικές ελλείψεις στο εν λόγω κράτος-μέλος όσον αφορά τους νέους κανόνες.
Η Κομισιόν θα αξιολογήσει την κατάσταση αυτή τον Ιούλιο του 2026 και εκ νέου τον Οκτώβριο του 2026.
Η πρόταση για το "Solidarity Pool"
Η Κομισιόν προτείνει τη δημιουργία της πρώτης δεξαμενής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση των αναγκών των κρατών μελών που υφίστανται μεταναστευτική πίεση.
Εναπόκειται πλέον στο Συμβούλιο να εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής και να συμφωνήσει σχετικά με το μέγεθος της και τον τρόπο με τον οποίο κάθε κράτος μέλος θα συνεισφέρει ανάλογα με το μερίδιο που του αναλογεί. Μόλις το Συμβούλιο εκδώσει την απόφαση για το ταμείο αλληλεγγύης, οι συνεισφορές αλληλεγγύης των κρατών μελών θα είναι δημόσιες και νομικά δεσμευτικές.
Το Solidarity Pool θα παρέχει στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες που δέχονται πιέσεις στήριξη μέσω μετεγκαταστάσεων, χρηματοδότησης και άλλων εναλλακτικών μέτρων. Αυτές οι παρεμβάσεις προορίζονται να αποσυμφορήσουν τους εθνικούς μηχανισμούς υποδοχής και αρωγής και να ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες που δέχονται το μεγαλύτερο βάρος.
Ειδικότερα για την Ελλάδα
Η Ελλάδα αντιμετώπισε ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό διελεύσεων πέραν των κανονικών οδών, κυρίως από τα θαλάσσια σύνορα του Αιγαίου. Αυτή η πίεση είχε ως συνέπεια την υπερφόρτωση του συστήματος ασύλου, την ανάγκη για ανάπτυξη επιπλέον υποδομών υποδοχής και τον εντατικό συντονισμό με ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Η παρακολούθηση της Ελλάδας από την Κομισιόν γίνεται με βάση ποσοτικά (αριθμός αφίξεων, αιτήσεις ασύλου σε σχέση με τον πληθυσμό και το ΑΕΠ) και ποιοτικά κριτήρια (υποδομές, διαχείριση επιστροφών, συνεργασία με τρίτες χώρες).
Η Ελλάδα καλείται να επιταχύνει διοικητικές μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση επιστροφών και ολοκλήρωση υποδομών έως τον Ιούνιο 2026, οπότε το Σύμφωνο θα εφαρμοστεί πλήρως στην πράξη.
Παραμένει πρόκληση η διαχείριση των ανηλίκων, η αποτροπή δευτερογενών μετακινήσεων και η ενσωμάτωση των προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες, ενώ στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών προσπαθειών βρίσκεται η εξισορρόπηση μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης.
Mείωση 35% στις παράνομες διελεύσεις
Η πρώτη ετήσια έκθεση της ΕΕ για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Άσυλου δείχνει συνεχή βελτίωση της μεταναστευτικής κατάστασης κατά την περίοδο αναφοράς (Ιούλιος 2024-Ιούνιος 2025), καθώς οι παράνομες διελεύσεις των συνόρων μειώθηκαν κατά 35 %, μεταξύ άλλων λόγω της ενισχυμένης συνεργασίας με τις χώρες εταίρους, αναφέρεται.
Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, όπως η συνεχιζόμενη πίεση από παράτυπες αφίξεις και μη επιτρεπόμενες μετακινήσεις εντός της ΕΕ, η φιλοξενία προσφύγων από την Ουκρανία, η εργαλειοποίηση της μετανάστευσης από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία στα εξωτερικά σύνορα και η συνεργασία για τις επιστροφές.
Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να σημειώνουν πρόοδο όσον αφορά στην εφαρμογή του συμφώνου και τη διασφάλιση ότι τα εθνικά τους συστήματα ασύλου, υποδοχής και μετανάστευσης θα είναι έτοιμα έως τον Ιούνιο του 2026. Υπάρχει, ωστόσο, ανάγκη να επιταχυνθεί ο ρυθμός αυτών των μεταρρυθμίσεων.
Η σταθερή πρόοδος στην εφαρμογή όλων των συνιστωσών του συμφώνου, η πτωτική τάση των παράτυπων αφίξεων και η πρόβλεψη για το επόμενο έτος, σε συνδυασμό με τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της συνολικής συνεργασίας με τις χώρες εταίρους, αποτελούν βάση για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου, σημειώνει η Κομισιόν.
