8o AIF: Στρατηγικές, προκλήσεις και προοπτικές για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας

"Στρατηγικές, προκλήσεις και προοπτικές για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας" ήταν το θέμα της ενότητας " Ενέργεια- Ενεργειακή Μετάβαση" στο πλαίσιο του 8ου Athens Investment Forum, που πραγματοποιείται στο Μέγαρο Μουσικής, Τρίτη 11 Νοεμβρίου, και συνδιοργανώνουν το ΤΕΕ και η Vertical Solutions.

Στην ενότητα συμμετείχαν ο Σταύρος Ν. Παπασταύρου, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Λουκάς Δημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΗΡΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ο Ιωάννης Καρύδας, Διευθύνων Σύμβουλος  στην Επιχειρησιακή Μονάδα ΑΠΕ  & Αποθήκευσης  Ενέργειας  του ΟΜΙΛΟΥ ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ και Διευθύνων Σύμβουλος της ELICA INTERCONNECTOR SA, o  Μάνος Μανουσάκης, Πρόεδρος & CEO του ΑΔΜΗΕ, ο Κωνσταντίνος Μαύρος, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος ΑΠΕ του Ομίλου ΔΕΗ και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Μ.Α.Ε και ο Ανδρέας Σιάμισιης, Διευθύνων Σύμβουλος της ΗΕLLENiQ ENERGY, σε μια συζήτηση που συντόνισε ο δημοσιογράφος Nίκος Χατζηνικολάου.

Οι πρόσφατες κομβικές ενεργειακές συμφωνίες Ελλάδας - ΗΠΑ, η πράσινη μετάβαση, οι προκλήσεις στην αγορά ενέργειας, καθώς η Ελλάδα μπαίνει στο χάρτη των παραγωγών, αλλά και οι στρατηγικοί στόχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2040 συζητήθηκαν σε αυτή την ενότητα.

Σταύρος N. Παπασταύρου: Προϋπόθεση η κοινωνική συνοχή για τους στόχους της ΕΕ το 2040

Στο μεγάλο ζητούμενο που είναι η πράσινη μετάβαση επικεντρώθηκε η συζήτηση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Ν. Παπασταύρου με τον εκδότη και δημοσιογράφο Νίκο Χατζηνικολάου.

"Κάθε χώρα οφείλει να αξιοποιήσει τους φυσικούς της πόρους. Εμείς το κάνουμε με τις ΑΠΕ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους αριθμούς. Το 2005, το 65% της ηλεκτρικής ενέργειας της πατρίδας μας προερχόταν από λιγνίτη. Το 2025, αυτό το ποσοστό είναι κάτω από 9%. Το 2026 θα γίνει 0%. Το φυσικό αέριο, θα είναι πάντα στο ενεργειακό μείγμα για την πράσινη στροφή. Δεν υπάρχει καμία χώρα στον πλανήτη την τελευταία 20ετία, που να έχει μετατρέψει το ενεργειακό της μείγμα με αυτόν τον αποφασιστικό τρόπο. Κι αυτά τα 20 χρόνια, δεν ήταν εύκολα χρόνια για τη χώρα μας, καθώς στα 10 από αυτά, διανύαμε τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση που πέρασε ποτέ χώρα του ΟΟΣΑ, χάνοντας το 25% του ΑΕΠ". 

Ο υπουργός έκανε αναφορά στην κρίσιμη έκβαση της διαπραγμάτευσης του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη Τετάρτη, κατά το οποίο, οι 7 χώρες που συμμετείχαν συνηγόρησαν στην αποδοχή των στόχων της ΕΕ για το 2040, αλλά με πύλες εξόδου και ενεργειακό ρεαλισμό. "Ένα από τα σημεία που μας έφεραν κοντά με τις ΗΠΑ άλλωστε, είναι ότι η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες που ανέπτυξε ρεαλιστικό ενεργειακό πρόγραμμα". 

Αναφερόμενος στο κρίσιμο τετ α τετ με πάνω από 20 αμερικανικά στελέχη και τις συμφωνίες που επετεύχθησαν στον τομέα των εξορύξεων, ο κ. Παπασταύρου, ευχαρίστησε τις ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενέργεια και συμμετείχαν στο πρώτο μισό των διαπραγματεύσεων. "Η επιλογή της Ελλάδας ως ενεργειακός κόμβος, εκτός από τη γεωγραφική θέση και την οικονομική και πολιτική κατάσταση, έγινε γιατί, διαθέτουμε σοβαρές εταιρείες που μιλούν τη γλώσσα τους. Η συμφωνία δεν έγινε μεταξύ κυβερνήσεων, αλλά μεταξύ επιχειρήσεων". 

Η γεώτρηση στο μπλοκ 2 που θα ξεκινήσει το 2027, εάν εντοπίσει εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, θα είναι αξιοποιήσιμα το 2030. "Αυτό από μόνο του βάζει τη χώρα μας σε άλλη πίστα. Και μία πλευρά που δεν έχει φωτιστεί είναι ότι θα υπάρχει μία απόδειξη πως όλα τα οικόπεδα, από το μπλοκ 2 και κάτω, θα έχουν ενδεχομένως γεωλογικά κοιτάσματα", πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Σχετικά με τον κάθετο διάδρομο ενέργειας, ο υπουργός είπε "πρόκειται για μία κεντρική αρτηρία ανάπτυξης και για πρώτη φορά, η χώρα μας μιλά για γεωπολιτική οντότητα 100 εκατ. καταναλωτών. Πρώτη φορά, η Ελλάδα γίνεται πύλη εισόδου", ενώ αναφέρθηκε στην ανάγκη αποκλεισμού 15-16 BCN ρωσικού φυσικού αερίου, με μακροχρόνιες συμβάσεις.  

Τέλος, για τους στόχους του 2040, ο υπουργός ανέφερε ότι για πρώτη φορά 7 χώρες είπαν στην Ε.Ε. ότι "θέλουμε ευελιξίες, να λάβουμε υπόψη την κοινωνική συνοχή, θέλουμε ρήτρα  αναθεώρησης του στόχου. Η χώρα μας ήταν η μόνη που είπε δημόσια ότι δεν θα μπει σε διμερή συζήτηση. Δεν νερώνουμε το κρασί, μόνο θέλουμε να λάβουμε υπόψη την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την κοινωνική συνοχή". 

Τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν οι ελληνικές εταιρείες στην πράσινη μετάβαση όχι μόνο της Ελλάδας αλλά του συνόλου της Ευρώπης ανέδειξε η συζήτηση που συντόνισε ο Ν. Χατζηνικολάου με εκπροσώπους από τις μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες της χώρας.

Λουκάς Δημητρίου (ΗΡΩΝ Ενεργειακή): Χρειάζεται σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο

Την ανάγκη να υπάρχει πλήρες και σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να προχωρήσουν οι απαραίτητες επενδύσεις στον χώρο της ενέργειας τόνισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΗΡΩΝ Ενεργειακή, Λουκάς Δημητρίου. 

"Είναι ανάγκη να τρέξουμε πιο γρήγορα" είπε "οι εταιρείες μπορούν να προχωρήσουν σε επενδύσεις ταχύτατα, αρκεί να μην αντιμετωπίζουν προσκόμματα" συμπλήρωσε αναφερόμενος χαρακτηριστικά στο θέμα της αποθήκευσης ενέργειας, όπου, όπως σημείωσε, "η ασάφεια του πλαισίου δεν μας αφήνει να προχωρήσουμε". Η αποθήκευση "δυστυχώς παραμένει διστακτική και περιορισμένη λόγω της γραφειοκρατίας και ασαφειών του ρυθμιστικού πλαισίου, παρότι η τεχνολογία είναι ώριμη" είπε. 

Ο Λ. Δημητρίου τόνισε ότι το φυσικό αέριο εξακολουθεί να αποτελεί αναγκαίο "καύσιμο-γέφυρα" στην ενεργειακή μετάβαση, καθώς η τεχνολογία και οι υποδομές δεν είναι ακόμη έτοιμες να υποστηρίξουν την πλήρη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα. Παρά τις γεωπολιτικές προκλήσεις και τις διακυμάνσεις των τιμών, ο ρόλος του φυσικού αερίου παραμένει κομβικός στην παρούσα φάση, μέχρι να ωριμάσουν οι εναλλακτικές λύσεις, όπως επεσήμανε. 

Ιωάννης Καρύδας (ΟΜΙΛΟΣ ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ): Εθνικής σημασίας η διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου

Την εθνική σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου μέσω του καλωδίου GREGY παρουσίασε ο Ιωάννης Καρύδας, Διευθύνων Σύμβουλος στην επιχειρησιακή μονάδα ΑΠΕ & Αποθήκευσης Ενέργειας του ΟΜΙΛΟΥ ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ και Διευθύνων Σύμβουλος της ELICA INTERCONNECTOR.

"Η διασύνδεση αυτή θα προσφέρει πράσινη ενέργεια συνεχούς ροής σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές… η Αίγυπτος είναι μία χώρα που έχει πληθώρα ελεύθερων εκτάσεων και εξαιρετικό ηλιακό και αιολικό δυναμικό" επεσήμανε.  Ο κ. Καρύδας τόνισε ότι η Αίγυπτος έχει σταθερή, εξωστρεφή πολιτική που ενισχύει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές και προσφέρει ασφάλεια στους επενδυτές. Η υλοποίηση του διασυνδετήριου αγωγού μέσω του έργου GREGY, σημείωσε, αποτελεί έργο εθνικής σημασίας για την Ελλάδα, καθώς θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, θα ενισχύσει την οικονομία και θα λειτουργήσει ως κίνητρο για βιομηχανικές επενδύσεις στη χώρα. Παράλληλα, θα ενδυναμώσει την ενεργειακή κυριαρχία και ασφάλεια, συμβάλλοντας στη θωράκιση της χώρας μέσα στο νέο γεωπολιτικό ενεργειακό τοπίο.

Μάνος Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ): Επενδύσεις 6 δισεκατομμυρίων έως το τέλος της δεκαετίας

Το επενδυτικό πλάνο του ΑΔΜΗΕ, που ανέρχεται σε έξι δισεκατομμύρια ευρώ έως το τέλος της δεκαετίας παρουσίασε ο Μάνος Μανουσάκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ. Όπως εξήγησε, στην καρδιά αυτού του επενδυτικού πλάνου βρίσκονται οι διεθνείς διασυνδέσεις, αλλά και η διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα. 

"Οι επενδύσεις του ΑΔΜΗΕ υλοποιούν αποφάσεις εθνικής πολιτικής και για να την υλοποιήσουμε χρειαζόμαστε περισσότερα κεφάλαια" τόνισε "Είναι απολύτως χρήσιμο να γίνει η διασύνδεση των νησιών και έχουμε διαβεβαίωση από την κυβέρνηση ότι θα υπάρξει η απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια."

Σε ό,τι αφορά τις διεθνείς διασυνδέσεις, ο Μ. Μανουσάκης ανέφερε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία, η οποία θα φτάνει τα 1.000 MW και σημείωσε ότι ο ΑΔΜΗΕ μετέχει στη διασύνδεση Ελλάδας - Αιγύπτου. 

Σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, την χαρακτήρισε "περιπέτεια". "Είναι μία μεγάλη περιπέτεια" είπε " την κατασκευάζουμε, είναι μία διασύνδεση που καταλαβαίνουμε ότι έχει εθνική σημασία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Κύπρο." 

Κωνσταντίνος Μαύρος (ΟΜΙΛΟΣ ΔΕΗ): Κρίσιμη η αποθήκευση ενέργειας

Ο Κωνσταντίνος Μαύρος, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος ΑΠΕ του Ομίλου ΔΕΗ και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, υπογράμμισε ότι η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί ρεαλισμό και ισορροπία, τονίζοντας πως δεν πρέπει να "δαιμονοποιείται" καμία μορφή ενέργειας. Η παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς — και το ίδιο, όπως σημείωσε, θα συμβεί σύντομα και στην Ελλάδα. "Όταν φτάσουμε εκεί, πρέπει να μπορούμε να παράγουμε ενέργεια από διαφορετικές πηγές και να έχουμε κοιτάξει αρκετά μακριά", ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είναι ραγδαία, με τη ΔΕΗ να έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο: άνω του 50% της συνολικής ισχύος και παραγόμενης ενέργειας στην Ελλάδα προέρχεται από έργα στα οποία η εταιρεία έχει συμβάλει. Ο κ. Μαύρος επεσήμανε πως η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί κρίσιμο πυλώνα της στρατηγικής της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, με ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο που εκτείνεται σε όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη, "τον φυσικό μας γεωγραφικό χώρο", όπως είπε.

Κωνσταντίνος Ξιφαράς (ΔΕΠΑ Εμπορίας): Μία ελληνική εταιρεία θα μεταφέρει αμερικανικό αέριο στην Ευρώπη

Η Atlantic SEE, η εταιρεία στην οποία μετέχει η ΔΕΠΑ, θα είναι μία από τις εταιρείες που θα μεταφέρουν το αμερικανικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, υλοποιώντας την απόφαση της ΕΕ για εξάλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου από την ευρωπαϊκή αγορά, εξήγησε ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας.  

"Οι υποδομές μας εξυπηρετούν πια τρίτες χώρες" τόνισε, "υπάρχει σαφής πολιτική βούληση της ΕΕ για εμβάθυνση της συνεργασίας με ΗΠΑ στο LNG, θα υπάρξουν και ενδιάμεσες συμφωνίες. Εμείς σκεφτήκαμε ότι μία ελληνική εταιρεία μπορεί να συμμετάσχει σε αυτό, με πιο αποδοτικό τρόπο και αναζητήσαμε πώς μπορούμε να μεταφέρουμε με όσο πιο οικονομικό τρόπο το αμερικανικό αέριο εκτός Ελλάδας στις ευρωπαϊκές χώρες. Το καταφέραμε σε μικρό χρονικό διάστημα" κατέληξε, σημειώνοντας ότι η ίδια αμερικανική εταιρεία έχει κάνει ανάλογη συμφωνία και με την Ισπανία. 

Ο Κ. Ξιφαράς ανέδειξε τον κομβικό ρόλο της εταιρείας στο ενεργειακό οικοσύστημα της χώρας, επισημαίνοντας ότι μετέχει σε όλες τις βασικές υποδομές φυσικού αερίου στην Ελλάδα και επεκτείνεται δυναμικά προς την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Ήδη, όπως ανέφερε, η ΔΕΠΑ έχει σε εξέλιξη έργα τόσο στην Ελλάδα όσο και στη νοτιοανατολική Ευρώπη, ενισχύοντας τη θέση της σε ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό δίκτυο με σημαντική προστιθέμενη αξία για την οικονομία και την απασχόληση.

Ανδρέας Σιάμισιης (HELLENiQ ENERGY): "Ανοίγει" ξανά ο αγωγός Θεσσαλονίκης – Σκοπίων

Σε φάση επαναλειτουργίας, για πρώτη φορά έπειτα από 13 χρόνια, βρίσκεται ο αγωγός πετρελαίου που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την θυγατρική της  εταιρείας ΟΚΤΑ στα Σκόπια, όπως ανακοίνωσε ο Αντρέας Σιάμισιης, Διευθύνων Σύμβουλος στη HELLENiQ ENERGY, στη συζήτηση με τον δημοσιογράφο Ν. Χατζηνικολάου. 

Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της εταιρείας διύλισης επεσήμανε ότι μόλις την προηγούμενη εβδομάδα δόθηκε η απαιτούμενη έγκριση από την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, προκειμένου να επαναλειτουργήσει ο αγωγός. 

"Αισιοδοξούμε ότι θα ξεκινήσουμε να στέλνουμε πετρέλαιο εντός του έτους", συμπλήρωσε, ενώ τόνισε ότι αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια χρονική περίοδο, κατά την οποία η Ελλάδα προσπαθεί να αξιοποιήσει τον χώρο που ανοίγεται στα Βαλκάνια από την αποχώρηση των ρωσικών εταιρειών.

Την ίδια στιγμή, ξεκαθάρισε ότι η HELLENiQ ENERGY έχει αναπτύξει τις δυνατότητες προσαρμογής του χαρτοφυλακίου, έχοντας κατά καιρούς αντιμετωπίσει αρκετές κρίσεις στην ενεργειακή εφοδιαστική αλυσίδα. Έτσι, διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να ξεμείνει από φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. 

Ειδική μνεία έκανε, τέλος, στις πρόσφατες συμφωνίες με τις αμερικανικές εταιρείες Chevron και Exxon Mobil, εξηγώντας ότι οι ανακαλύψεις στον θαλάσσιο χώρο μπορεί να εξασφαλίσουν στην Ελλάδα μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία. 

Ο κ. Σιάμισιης απέδωσε την επιτυχία των συμφωνιών σε τρεις διαφορετικούς παράγοντες: στην ύπαρξη πολιτικής προβλεψιμότητας, καθώς αν μια χώρα δεν έχει σταθερότητα, τότε δεν θα έρθουν οι ξένες επενδύσεις,  στο πώς τοποθετούνται οι ίδιες οι εταιρείες και  στις προοπτικές που δημιουργούν αισιοδοξία. Διευκρίνισε δε, ότι η συμφωνία της Chevron, κατά την άποψή του, έχει μεγαλύτερη βαρύτητα κυρίως για εθνικούς λόγους.