Πικρή επέτειος για τον Τραμπ η εκλογή Μαμντάνι

Του Νικήτα Σίμου

"Σε αυτή την εποχή του σκότους, η Νέα Υόρκη θα είναι το φως". Με αυτά τα λόγια, ο Ζοχράν Μαμντάνι γιόρτασε τη νίκη του στις εκλογές για την θέση του νέου δημάρχου του Μεγάλου Μήλου, μετατρέποντας αμέσως τον θρίαμβό του σε μήνυμα με εθνικό βάρος: μια άμεση πρόκληση προς τον νυν πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.

Η εκλογή ως δήμάρχου του Μαμντάνι, ενός 34χρονου σοσιαλδημοκράτη που γεννήθηκε στην Ουγκάντα, είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς είναι ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος του Μεγάλου Μήλου, όπως και ο νεότερος για περισσότερο από έναν αιώνα.

Η νίκη του νέου δημάρχου της Νέας Υόρκης, μετά από μια προεκλογική εκστρατεία που επικεντρώθηκε σε υποσχέσεις για πρόνοια και υπηρεσίες στα μειονεκτούντα τμήματα του πληθυσμού της Νέας Υόρκης, είναι μόνο ένα από τα άσχημα νέα που έλαβε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της εκλογικής βραδιάς, η οποία συμπίπτει ακριβώς με την πρώτη επέτειο της επανεκλογής του στον Λευκό Οίκο.

Οι Δημοκρατικοί, σημείωσαν επίσης σημαντικές επιτυχίες, στη Βιρτζίνια, όπου η Α. Σπάνμπεργκερ έγινε η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης, και στο Νιου Τζέρσεϊ, με τη νίκη του Μ. Σέριλ. Στην Καλιφόρνια επίσης, μια τοπική διαδικασία για την ανακατανομή των εδρών της πολιτείας στο Κογκρέσο ενέκρινε έναν χάρτη ευνοϊκό για τους Δημοκρατικούς.

Συνολικά, αυτά τα αποτελέσματα ερμηνεύτηκαν ως το πρώτο θετικό σημάδι για το δημοκρατικό κόμμα από την αρχή της δεύτερης θητείας του Τραμπ, ο οποίος απέδωσε την εκλογική οπισθοδρόμηση του στο ομοσπονδιακό κλείσιμο –το διαρκέστερο πλέον στην αμερικανική ιστορία–.

Μια νέα πλατφόρμα

Στην ομιλία αποδοχής της νίκης του, ο Μαμντάνι τόνισε ορισμένα κεντρικά θέματα.

Αποκάλεσε τη Νέα Υόρκη "πόλη μεταναστών και, με επικεφαλής έναν μετανάστη".

Η αφήγησή του έχει χτιστεί γύρω από τρεις πυλώνες: ταυτότητα, ανανέωση γενεών και αμφισβήτηση της κεντρικής εξουσίας.    

Η νίκη του είχε προβλεφθεί ευρέως από τις δημοσκοπήσεις, γεγονός που του έδωσε σαφές πλεονέκτημα έναντι του αμφισβητία Άντριου Κουόμο, που είχε ήδη ηττηθεί από τον Μαμντάνι στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών και παρουσιάστηκε ως ανεξάρτητος.

Στο προεκλογικό του πρόγραμμα, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος υποσχέθηκε να παγώσει τα ενοίκια για περίοδο τεσσάρων ετών, να είναι δωρεάν η μετάβαση με τα λεωφορεία και να εξασφαλίσει τη φροντίδα των παιδιών για κάθε οικογένεια.

Για να καλύψει αυτά τα έξοδα, σκοπεύει να εισαγάγει έναν πρόσθετο φόρο στους πλουσιότερους Νεοϋορκέζους, δηλαδή σε αυτούς που κερδίζουν πάνω από ένα $1 εκατ. ετησίως, ο οποίος εκτιμάται ότι θα αποφέρει έσοδα $4 δισ. Επιπλέον, προτείνει να αυξηθεί ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής στο 11,5%, ώστε να ευθυγραμμιστεί με αυτόν του Νιου Τζέρσεϊ.

Εν ολίγοις, πρόκειται για μια πλατφόρμα βασισμένη, στην βελτίωση των βιοτικών συνθηκών της μέσης τάξης, τις συγκεκριμένες προτάσεις και τα εμπειρικά ζητήματα, αφήνοντας αντ' αυτού στο παρασκήνιο ιδεολογικές διαμάχες, που διχάζουν το εκλογικό σώμα των Δημοκρατικών.

Πέρα από τη Νέα Υόρκη

Επιβεβαιώνοντας το γεγονός, ότι η πρόκληση στον Τραμπ ξεπερνά κατά πολύ τα σύνορα του Μεγάλου Μήλου, ήταν ο ίδιος ο Μαμντάνι, κατά την πρώτη του ομιλία, μετά την ψηφοφορία, που είπε. "Αν υπάρχει κάποιος που μπορεί να δείξει σε ένα έθνος που προδόθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ πώς να τον νικήσει, είναι η πόλη που τον γέννησε. Λοιπόν, Ντόναλντ Τραμπ, αφού ξέρω ότι με παρακολουθείς, έχω δύο λέξεις για σένα: ανέβασε την ένταση".

Η νίκη του Μαμντάνι είναι μέρος ενός ευρύτερου πολιτικού πλαισίου, καθώς την ίδια εκλογική βραδιά, οι Δημοκρατικοί είχαν και άλλες σημαντικές επιτυχίες. Στη Βιρτζίνια, κέρδισαν μια ιστορική νίκη με την εκλογή της Abigail Spanberger ως κυβερνήτη, αποτέλεσμα το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή οι ψηφοφόροι τιμώρησαν τη γραμμή του Τραμπ και επιβράβευσαν ένα μήνυμα πραγματισμού και σταθερότητας. Στο Νιου Τζέρσεϊ, επίσης, η βραδιά των εκλογών ανήκε στους Δημοκρατικούς. Ο Mikie Sherrill, κέρδισε την κούρσα για κυβερνήτης, νικώντας τον Ρεπουμπλικανό Jack Ciattarelli, που υποστηρίχθηκε ανοιχτά από τον Τραμπ.

Στην Καλιφόρνια, έγινε ειδική διαβούλευση για την Πρόταση 50 ( Prop 50), μια διαδικασία ( gerrymandering) κατά την οποία οι Δημοκρατικοί ψηφοφόροι της Καλιφόρνια ενέκριναν κείμενο, με στόχο την αναμόρφωση της πολιτικής οριοθέτησης των εκλογικών περιφερειών της πολιτείας προς όφελός τους ( Ναυτεμπορική 5/11) Η σχετική ψηφοφορία είχε προκηρυχθεί μετά από μήνες συζήτησης.

Τα τελευταία χρόνια, οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν χρησιμοποιήσει αυτή την πρακτική – ισχύει από τις αρχές του 19ου αιώνα- σε πολλές πολιτείες για να εδραιώσουν την εκπροσώπησή τους στο κογκρέσο.

Αποδυναμώνεται ο Τραμπ;

Τα εκλογικά αποτελέσματα της 4ης Νοεμβρίου αποτελούν αναμφίβολα μια πολιτική οπισθοδρόμηση για τον Τραμπ, αλλά θα ήταν παράλογο να απαξιωθεί ο Αμερικανός Πρόεδρος ενόψει των επερχόμενων εκλογών (ιδίως των ενδιάμεσων εκλογών του 2026).

Αν από τη μία πλευρά, στην πραγματικότητα, η νίκη του Μαμντάνι επιτεύχθηκε στο όνομα του αντιτραμπισμού, η Νέα Υόρκη εξακολουθεί να είναι ένα "ιστορικό φέουδο” των Δημοκρατικών, τόσο, που ο ίδιος ο Τραμπ αναγκάστηκε να υποστηρίξει τον Δημοκρατικό Κουόμο αντί του Κέρτις Σλίβα, του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου, που δεν είχε ποτέ πραγματικές πιθανότητες να νικήσει.

Η Νέα Υόρκη έχει τις ιδιομορφίες της, η Αμερική  όμως στο σύνολό της, κατά τους αναλυτές, είναι κάτι άλλο, όπου μια κατάφωρα κοινωνική και προοδευτική ατζέντα όπως του νέου Δημάρχου, θα ήταν δυσκολότερο να προταθεί. Από την άλλη πλευρά, η νίκη του Μαμντάνι περιγράφεται επίσης ως νίκη της προοδευτικής πτέρυγας εναντίον του κεντρώου κατεστημένου του ίδιου του Δημοκρατικού Κόμματος, τόσο, που ο νέος δήμαρχος υποστηρίχθηκε ανοιχτά από τον Μπέρνι Σάντερς και την Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτές.

Το ερώτημα, λοιπόν είναι,  αν το κόμμα θα μπορέσει να επιτύχει μια σύνθεση μεταξύ των δύο τάσεων του, μεταξύ των οποίων υπάρχει και ένα ρήγμα γενεών, ή αν τα τελευταία γεγονότα θα κάνουν τα εσωτερικά ρήγματα ακόμη βαθύτερα.

Ο Τραμπ, ο οποίος ακριβώς πριν από ένα χρόνο θριάμβευσε, σχολίασε τις εκλογικές νίκες των Δημοκρατικών, στο Truth, αποδίδοντάς τις στο κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, που συνεχίζεται για περίπου 40 ημέρες.

Είναι μια μεγάλη και, αναλογικά, απροσδόκητη νίκη για τους Δημοκρατικούς στην πιο σημαντική εκλογική δοκιμασία μετά τις περσινές προεδρικές εκλογές και πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026.

Και δεν είναι μόνο η νίκη  του Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη, αλλά και των κυβερνητών του Νιου Τζέρσεϊ και της Βιρτζίνια, με ποσοστά μεγαλύτερα από τα περυσινά εκλογικά την Kamala Ηarris, όπως και το δημοψήφισμα στην Καλιφόρνια. Και, ακόμη πιο σημαντικό, είναι τα πολύ υψηλά ποσοστά εκλογικής συμμετοχής.

Είναι μια ψηφοφορία που υπογραμμίζει την ευρεία δυσαρέσκεια με τον Τραμπ, δείχνει μια επιθυμία για συμμετοχή που δεν θεωρείται δεδομένη και σηματοδοτεί τη δυνατότητα των Δημοκρατικών, να ξεκινήσουν μια πορεία πολιτικής και ηλικιακής ανανέωσης, που είναι απαραίτητη και έχει αναβληθεί για πολύ καιρό.

Είναι ακόμη ενδιαφέρον να προσμετρηθεί και ο διεθνής αντίκτυπος της νίκης και της συνθηματολογίας του Μαμντάνι, στην δυτική πολιτική ατζέντα, και όχι μόνο, όπου ήδη αναπτύσσονται παρεμφερείς δυναμικές, όπως η πρόταση Zukman στην Γαλλία για φορολόγηση των υπερ-πλουσίων, η οποία τελικά καταψηφίσθηκε πρόσφατα από την Βουλή.

Υπάρχει το ενδεχόμενο να υπάρξουν μιμητές του Μαμντάνι ακολουθώντας μια παρεμφερή κοινωνική ιδεολογία και συνθήματα, αντίστοιχα με την επιρροή την οποία ασκεί ο πρόεδρος Τραμπ.

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής