ABB: 50 χρόνια ρυθμιστών στροφών χαμηλής τάσης – Η τεχνολογία που μετασχηματίζει τη βιομηχανία

Φέτος, η ABB γιορτάζει μισό αιώνα καινοτομίας στους ρυθμιστές στροφών χαμηλής τάσης, ένα τεχνολογικό "εργαλείο" που έχει επηρεάσει καθοριστικά τη βιομηχανική παραγωγή. Ο Νίκος Μακράκος, Διευθυντής Πωλήσεων του Τομέα Συστημάτων Κίνησης και Ρομποτικής της ABB, εξηγεί πώς από τα πρώτα AC drives της Strömberg μέχρι τα σύγχρονα, ενεργειακά αποδοτικά και ψηφιακά ολοκληρωμένα συστήματα, η εταιρεία συνεχίζει να οδηγεί τις τεχνολογικές εξελίξεις στην ελληνική αγορά, βοηθώντας τις βιομηχανίες να γίνουν πιο αποδοτικές, παραγωγικές και βιώσιμες.

Συνέντευξη στον Στάθη Βασιλόπουλο 

Η ΑΒΒ γιορτάζει φέτος τα 50 χρόνια των ρυθμιστών στροφών χαμηλής τάσης. Ποιες είναι οι πιο σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα που έχουν επηρεάσει τη βιομηχανία; Ποιες είναι οι βασικές εφαρμογές των ρυθμιστών στροφών ΧΤ και ποια οφέλη προσφέρουν στη βιομηχανία;

Η ανάπτυξη του πρώτου AC ρυθμιστή στροφών από τη Strömberg, εταιρεία που εξαγόρασε η ASEA, ξεκίνησε το 1969, ενώ έξι χρόνια αργότερα το μοντέλο SAMI A κυκλοφόρησε στην αγορά για πρώτη φορά, με την παράδοση τριών μονάδων (350 kVA, 500 V) στο πριονιστήριο Karihaara στη Βόρεια Φινλανδία. Αυτή ήταν η πρώτη εμπορική εφαρμογή του AC ρυθμιστή στροφών της Strömberg, που συνοδεύτηκε από την εμπορική αξιοποίηση των IGBTs, σηματοδοτώντας μια τεχνολογική επανάσταση στον τομέα των AC ρυθμιστών στροφών. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο, καθιερώθηκαν ως θεμελιώδη στοιχεία, που επιτρέπουν την υλοποίηση πιο ολοκληρωμένων και ενεργειακά αποδοτικών λύσεων σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών και εμπορικών εφαρμογών. To 1995 η ΑΒΒ παρουσίασε στο κοινό την τεχνολογία DTC, κατοχυρωμένη πατέντα της εταιρείας από τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Πρόκειται για μια προηγμένη μέθοδο ελέγχου κινητήρων για ακριβή και δυναμικό έλεγχο της ροπής και της μαγνητικής ροής σε κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος (AC). Μετά το 2000, η τεχνολογική ανάπτυξη επικεντρώθηκε σε μετατροπείς που με τη χρήση προηγμένων ηλεκτρονικών ισχύος, επιτρέπουν τον ενεργό έλεγχο του ρεύματος εισόδου (active front end), μειώνοντας σημαντικά τις αρμονικές, βελτιώνοντας την ποιότητα ισχύος και επιτρέποντας την επιστροφή ενέργειας στο δίκτυο. 

Την ίδια περίοδο η ABB είχε πλέον αναπτύξει μια ευρεία γκάμα οικογενειών ρυθμιστών στροφών, που έγιναν διαθέσιμοι στην αγορά για να ανταποκρίνονται σε κάθε ανάγκη. Σημαντική επίσης ήταν η χρονιά που παρουσιάσαμε την πλατφόρμα "All-Compatible" για ρυθμιστές στροφών χαμηλής και μέσης τάσης, με ενοποιημένη αρχιτεκτονική, κοινές δυνατότητες διασύνδεσης, υποστήριξη cloud υπηρεσιών και συμβατότητα με φορητές συσκευές.

Στην πορεία αυτών των δεκαετιών τα βήματα που έγιναν ήταν αλματώδη, αναδεικνύοντας την αξία των ρυθμιστών στροφών και εξασφαλίζοντας όλο και περισσότερα οφέλη για τις βιομηχανίες. Αυτός είναι και ο λόγος που σήμερα οι ρυθμιστές στροφών της ΑΒΒ μπορούν να αξιοποιηθούν σε μια ευρεία γκάμα εφαρμογών, παρέχοντας λύσεις σε απλές αλλά και απαιτητικές εφαρμογές, εξασφαλίζοντας την ακρίβεια και την αξιοπιστία των συστημάτων κίνησης, συνδυάζοντας την τεχνολογική πρωτοπορία και ευελιξία με την ευκολία και τη φιλικότητα στον χρήστη.  

Καθώς έχετε μακρά πορεία στον τομέα των drives, ποια θεωρείτε τα πιο σημαντικά σημεία αναφοράς ή "game changers" στην εξέλιξη της αγοράς και ποια είναι η προσωπική σας εμπειρία σε αυτά;

Φέτος γιορτάζουμε τα 50 χρόνια των ρυθμιστών στροφών χαμηλής τάσης της ΑΒΒ, και μπορώ με περηφάνεια να πω ότι τα τελευταία 25 ήμουν εδώ. Όταν ξεκίνησα, τον Απρίλη του 2000, οι ρυθμιστές στροφών θεωρούνταν για την ελληνική αγορά ένα τεχνολογικά νεωτεριστικό και "δύσκολο" (απαιτητικό) προϊόν, που οι περισσότεροι είτε δεν γνώριζαν είτε ακόμα το φοβούνταν. Αυτός ήταν και ο λόγος που το ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού ήταν πολύ έντονο εκείνη την εποχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγους μήνες μετά τον ερχομό μου στην εταιρεία, κάναμε μια παρουσίαση εκπαιδευτικού χαρακτήρα στην πόλη της Καλαμάτας. Αναμέναμε ένα κοινό 20-30 ανθρώπων και ήταν τεράστια έκπληξη και για εμάς όταν στην αίθουσα του ξενοδοχείου που είχαμε κλείσει μαζεύτηκαν πάνω από 130 άτομα και φτάσαμε σε σημείο να πρέπει να κλείσουμε τις πόρτες τις αίθουσας γιατί αυτή είχε γεμίσει ασφυκτικά. 

Νομίζω αυτό είναι κάτι που στις μέρες μας δύσκολα μπορεί να συμβεί γιατί η αγορά μας είναι πλέον πολύ πιο καταρτισμένη σχετικά με τους ρυθμιστές στροφών. Αυτό δεν σημαίνει ότι μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξαν σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις που πάντα έκαναν την ενασχόληση με το συγκεκριμένο αντικείμενο ενδιαφέρουσα και ελκυστική. Αντιθέτως, μέσα σε αυτή την πορεία η ΑΒΒ δε σταμάτησε ποτέ να πρωτοπορεί, ξεκινώντας από την ανάπτυξη της τεχνολογίας DTC control, που συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη των ρυθμιστών στροφών, προχωρώντας στο λανσάρισμα πολλών διαφορετικών οικογενειών ρυθμιστών στροφών, κατασκευασμένων με βάση τις ανάγκες συγκεκριμένων κλάδων της βιομηχανίας και φτάνοντας στο σήμερα με τον σχεδιασμό ενεργειακά αποδοτικότερων ρυθμιστών στροφών και την εξέλιξη τεχνολογιών που απαντούν στις ανάγκες του digitalization και του cybersecurity. 

Πώς οι ρυθμιστές στροφών ΧΤ συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και την ενεργειακή αποδοτικότητα των βιομηχανικών εφαρμογών; 

Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν πως στη χώρα μας μόνο ένα μικρό ποσοστό κινητήρων συμβαδίζει με τα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης, όπως αυτά καθορίζονται από την ΕΕ. Επίσης, το ποσοστό αυτών που οδηγούνται από ρυθμιστές στροφών είναι σχετικά μικρό. Ενώ λοιπόν είναι σημαντικό το γεγονός ότι η ΕΕ εισάγει κανονισμούς και νομοθεσίες που αφορούν στον βαθμό απόδοσης των νέων κινητήρων και ρυθμιστών στροφών, είναι το ίδιο σημαντικό να ενημερωθεί η βιομηχανία για τα οφέλη που μπορεί να αποφέρει μια σταδιακή αντικατάσταση των παλιών κινητήρων, με κινητήρες υψηλής απόδοσης αυξάνοντας παράλληλα τη χρήση ρυθμιστών στροφών. 

Σε φορτία όπως οι αντλίες και οι ανεμιστήρες, είναι εντυπωσιακό πως ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούνται παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, "παραδοσιακές" μέθοδοι ελέγχου της ροής του ρευστού ή του αέρα, όπως αυτή του στραγγαλισμού τής εξόδου ή του ελέγχου on-off, που είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρες. Ειδικά η μέθοδος του στραγγαλισμού της εξόδου με χρήση κάποιας μηχανικής ρυθμιστικής διάταξης (βάνα, damper κλπ) παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής, αν και αποτελεί το ενεργειακό ισοδύναμο ενός αυτοκινήτου που τρέχει με μεγάλη ταχύτητα και ο οδηγός του, προκειμένου να τη μειώσει, αντί να αφήσει το γκάζι, πατά ταυτόχρονα και το φρένο. Η αλλαγή και μόνο της μεθόδου ελέγχου με τη χρήση ρυθμιστών στροφών, οδηγεί στον διπλασιασμό του βαθμού απόδοσης του συστήματος κίνησης, ενώ το κόστος της αρχικής επένδυσης - που πάντα θεωρείται σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας - αποσβένεται πολύ γρήγορα, συνήθως σε λίγους μήνες. Τα τελευταία χρόνια αξιοποιούμε την τεχνολογία των ρυθμιστών στροφών όλο και περισσότερο για σκοπούς εξοικονόμησης ενέργειας και είναι βασικός μας στόχος να συνεχίσουμε να επικοινωνούμε τη σημασία και τα οφέλη τους, τα οποία συνδέονται άμεσα με τον περιορισμό των εξόδων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ποιος είναι ο ρόλος των συνεργατών και των ανθρώπων της ΑΒΒ στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων; Πώς η συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας συμβάλλει στην καθιέρωσή σας ως ηγέτης στην αγορά;

Η ABB Ελλάδος διαθέτει την πλούσια γκάμα του χαρτοφυλακίου των ρυθμιστών στροφών της είτε απευθείας στη βαριά βιομηχανία της χώρας είτε μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου συνεργατών. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε καταφέρει να χτίσουμε μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης, συνεργασίας και υποστήριξης. Θεωρούμε ότι αυτές ακριβώς οι σχέσεις έχουν υπάρξει κομβικές για την πορεία μας μέσα στα χρόνια και συνέβαλαν στο να φτάσουμε στη φετινή χρονιά - ορόσημο.  Παράλληλα, αν και πρωτοπόροι στην αγορά των συστημάτων κίνησης προσπαθούμε συνεχώς να μην επαναπαυόμαστε. Αντιθέτως, η συνεχής κατάρτιση των ανθρώπων μας παραμένει πάντα για εμάς το ζητούμενο που μας οδηγεί στο στόχο της ανώτατης ποιότητας και αξιοπιστίας του εξοπλισμού και των υπηρεσιών που παρέχουμε, ενώ παράλληλα μας επιτρέπει να διατηρούμε και να καλλιεργούμε τη συνεργασία με τους πελάτες και τους συνεργάτες μας. 

Καθοριστικό ρόλο για την επίτευξη των στόχων μας παίζει επίσης το γεγονός ότι σαν παγκόσμιος οργανισμός έχουμε καινοτόμες δομές υποστήριξης και ανάπτυξης, από τα OEM hubs μέχρι τα R&Ds που στοχεύουν στην ανάπτυξη εξοπλισμού, εργαλείων και συνεργιών. Σε τοπικό επίπεδο, επιδιώκουμε να είμαστε κοντά στους πελάτες και τους συνεργάτες μας, να διαθέτουμε και να μεταφέρουμε την τεχνογνωσία μας με δωρεάν εργαλεία και εκπαιδεύσεις, ενώ ανταποκρινόμαστε άμεσα στις ανάγκες και τα αιτήματα τους. Σε αυτή την κατεύθυνση - και με δεδομένο ότι η εγκατεστημένη βάση μας στην Ελλάδα είναι μεγάλη - έχουμε παρουσία με καταρτισμένο τμήμα τεχνικής υποστήριξης ώστε να εξασφαλίσουμε την άμεση και εύστοχη ανταπόκρισή μας στις ανάγκες της αγοράς ακόμα και μετά την προμήθεια του εξοπλισμού.

Ποιες είναι οι τάσεις στον τομέα των ψηφιακών λύσεων και πώς συνδυάζονται με τους ρυθμιστές στροφών ΧΤ για να προσφέρουν πιο έξυπνες και αποδοτικές λύσεις στο μέλλον;

Μέσα από τη μακρά πορεία μας στην αγορά των ρυθμιστών στροφών, έχουμε καταφέρει να γνωρίζουμε καλά την αγορά και να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της ώστε να μπορούμε πάντα να ανταποκριθούμε με τον καλύτερο και αμεσότερο τρόπο. Έτσι, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τις σύγχρονες τεχνολογίες και τάσεις τις οποίες πάντα φροντίζουμε να εκμεταλλευτούμε και να ενσωματώσουμε στον εξοπλισμό μας, ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς μας. Τέτοιες είναι οι ψηφιακές τεχνολογίες και το IOT για καταγραφή και ανάλυση δεδομένων με στόχο την καλύτερη υλοποίηση εφαρμογών ή την δημιουργία εργαλείων που εξασφαλίζουν ευκολία και υποστήριξη του χρήστη. Οι ρυθμιστές στροφών γίνονται πλέον έξυπνο τμήμα μιας εφαρμογής με στόχο την καλύτερη εμπειρία χρήστη, την εξασφαλισμένη αξιοπιστία και την σωστή διαχείριση ενέργειας.