Δευτέρα, 20-Οκτ-2025 14:44
Η Γάζα στον αστερισμό της "ηρεμίας"

Του Κώστα Ράπτη
Η σημειολογία είναι διαφωτιστική: Αυτό που διεκδικούν για την περιοχή τους οι Ισραηλινοί ηγέτες (και υπόσχονται στο εκλογικό τους σώμα) δεν συνηθίζουν να το αποκαλούν "ειρήνη”, αλλά "ηρεμία”. Η διαφορά είναι κεφαλαιώδης: Η "ειρήνη” παραπέμπει σε μία οριστική (κατά το δυνατόν δίκαιη και βιώσιμη) διευθέτηση με τους Παλαιστινίους, ενώ η "ηρεμία” στην παράταση μιας ασαφούς κατάστασης, όπου η ισραηλινή πλευρά θα απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα του status quo με το μικρότερο δυνατό κόστος. Όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, το κύριο κεκτημένο του "σχεδίου Τραμπ” είναι η επιστροφή της Γάζας, μετά την διετή ανάφλεξη που επέφερε η 7η Οκτωβρίου 2023, σε μία κατάσταση "ηρεμίας”. Μια τέτοια "ηρεμία”, με σχεδόν καθημερινά ισραηλινά πλήγματα και αθροιστικά 108 νεκρούς, σύμφωνα με υπηρεσίες του ΟΗΕ, επικρατεί λ.χ. στον νότιο Λίβανο μετά την κατάπαυση του πυρός με την Χεζμπολάχ τον περασμένο Νοέμβριο. Στην Γάζα, ο αντίστοιχος αριθμός έφθασε, κατά τοπικές πηγές, τους 97 νεκρούς σε μία εβδομάδα.
Οι Παλαιστίνιοι βέβαια δεν εκλαμβάνουν αυτή την κατάσταση ως ειρηνική – διότι δεν είναι. Όμως οι Ισραηλινοί πολίτες μπορούν να την απωθούν, διότι δεν βιώνουν πλέον την αγωνία της συνεχιζόμενης ομηρίας συμπατριωτών τους ή τον κίνδυνο της εμπλοκής των εφέδρων τους σε χερσαίες επιχειρήσεις. Ομοίως, το διεθνές ακροατήριο μπορεί να χαλαρώσει την προσοχή του: η "αλλαγή αφηγήματος” από την καταγγελλόμενη "γενοκτονία” στην "αλληλοσφαγή της Χαμάς και των αντιπάλων της” είναι κρίσιμο μέγεθος – εικονογραφούμενο λ.χ. από την απόσταση που διανύθηκε μέσα σε λίγες μέρες από μία Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σχεδόν ολοκληρωτικά αφιερωμένη στην καταγγελία του Ισραήλ μέχρι την τωρινή αναστολή των κυρώσεων που εξέταζε η Ε.Ε. εναντίον του εβραϊκού κράτους.
Ωστόσο, επιστροφή στην προ της 7ης Οκτωβρίου συνθήκη δεν μπορεί να υπάρξει: όχι μόνο γιατί η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί σε έναν σωρό ερειπίων, γεγονός που δεν μπορεί να διαιωνισθεί, αλλά και γιατί η ισραηλινή ηγεσία (και κοινωνία) έχει πειστεί πως η μόνη θεραπεία του "τραύματός” της δεν είναι η παράταση της κατοχής σε συνθήκες ελεγχόμενης έντασης, παρά η "εκρίζωση”: όχι της Χαμάς, όπως διακηρύσσεται, αλλά του παλαιστινιακού πληθυσμού. Άλλωστε η "επένδυση” του Ισραήλ σε αίμα και χρήμα υπήρξε πολύ μεγάλη την τελευταία διετία, ώστε το εγχείρημα να εγκαταλειφθεί στα μισά. Πόσω μάλλον, ενόψει της προοπτικής ανάπτυξης αραβικών και τουρκικών δυνάμεων στη Λωρίδα της Γάζας, όπως προβλέπει σε επόμενο στάδιο το "σχέδιο Τραμπ”.
Ο ένοικος του Λευκού Οίκου είναι βέβαια ο μεγάλος διαιτητής. Από τη μία σπεύδει να διαπιστώσει ότι τα γεγονότα της Κυριακής (που ξεκίνησαν από πρόσκρουση ισραηλινού άρματος σε εγκαταλελειμμένα πυρομαχικά) δεν οφείλονται σε πρωτοβουλία της ηγεσίας της Χαμάς και από την άλλη υποστηρίζει ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός παραμένει σε ισχύ, μολονότι από τις δεκάδες αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ έχασαν τη ζωή τους 45 Παλαιστίνιοι.
Ο αντιπρόεδρός του, Τζ. Ντ. Βανς μάλιστα κάλεσε τα κράτη του Κόλπου να δημιουργήσουν "υποδομή ασφαλείας” που θα εγγυηθεί τον αφοπλισμό της Χαμάς. Αλλά σε αυτό συνίσταται η μεγάλη αντίφαση: η παρεμβολή δυνάμεων τρίτων μερών (οσοδήποτε φιλικών) στερεί από το Ισραήλ το δικαίωμα να επιχειρεί κατά το δοκούν όποια στιγμή το επιλέξει, ενώ η αποφυγή της ανάπτυξής τους εξαρτά την τήρηση της κατάπαυσης του πυρός από τη Χαμάς, η οποία θα διατηρεί (εάν πατάξει τις συνεργαζόμενες με το Ισραήλ παλαιστινιακές συμμορίες) το "μονοπώλιο της βίας” στην Λωρίδα της Γάζας.