Η μόνη κρίση που δεν είδε ο Καραμανλής

Του Μανόλη Καψή

Υπάρχουν πολλές δικαιολογίες. Ένα, ότι ήταν πολύ απασχολημένος. Κοτζάμ πρωθυπουργός ήταν, τι να πρωτοκάνει. Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ο πρώην πρωθυπουργός να μυρίζεται αμέσως τις θεσμικές και γεωπολιτικές κρίσεις, να του διαφεύγουν όμως οι οικονομικές. Δεν είναι όλοι για όλα.

Ο Κώστας Καραμανλής βλέπει μπροστά. Μυρίζεται τις κρίσεις που έρχονται. Και αυτό για έναν πολιτικό είναι προσόν, όπως και να το κάνεις.

Να, πρόσφατα, προειδοποίησε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στην κυβέρνηση, που πιστοποιείται από τις έρευνες της κοινής γνώμης, οδηγεί σε θεσμική κρίση, η θεσμική κρίση οδηγεί σε πολιτική κρίση και όπως συμβαίνει (λέει) συχνά στην Ελλάδα, η πολιτική κρίση μετατρέπεται σε γεωπολιτική, εθνική κρίση. Όλες τις κρίσεις τις μυρίστηκε.

Ένα περίεργο πράγμα όμως. Η μόνη κρίση που δεν μυρίστηκε ο Κώστας Καραμανλής ήταν η μεγαλύτερη κρίση που βίωσε η Ελλάδα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, και που όλως τυχαίως ήταν εκείνος πρωθυπουργός. Παράδοξο;

Υπάρχουν πολλές δικαιολογίες. Μία ότι ήταν πολύ απασχολημένος. Κοτζάμ πρωθυπουργός ήταν, τι να πρωτοκάνει. Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ο πρώην πρωθυπουργός να μυρίζεται αμέσως τις θεσμικές, πολιτικές και γεωπολιτικές κρίσεις, να του διαφεύγουν όμως οι οικονομικές. Είναι πιθανό. Δεν είναι όλοι για όλα.

Αλλά και πάλι, όταν οι θεσμοί και ειδικά η Δικαιοσύνη έζησαν τη μεγαλύτερη ίσως δοκιμασία τους μεταπολεμικά (Novartis), όταν δικαστές ακολουθούσαν υπάκουα τις οδηγίες των υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ και έστελναν στο δικαστήριο το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του τόπου για να τελειώνουν με το παλαιό σύστημα, και τότε ο πρώην πρωθυπουργός δεν είδε την κρίση. Ούτε μίλησε ποτέ. Ούτε κούνησε το δαχτυλάκι του. Αλλά ίσως διάβαζε και αυτός... Ποιος ξέρει. Ας μην είμαστε αυστηροί.

Άλλοι πάντως είδαν την κρίση να έρχεται και ήξεραν και γιατί έρχεται η κρίση. Γιατί οι κυβερνήσεις σαν την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, αλλά και πιο πριν οι προηγούμενες, λειτουργούσαν ως πελατειακοί μηχανισμοί εξυπηρέτησης των ψηφοφόρων, αδιαφορώντας για το μέλλον της χώρας.

Τις ημέρες λοιπόν αυτές που ο πρώην βλέπει τις κρίσεις να έρχονται και μας μεταφέρει τις ανησυχίες του, συνέπεσε να εκδοθεί ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο, το βιβλίο του (πρώην) πρέσβη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και μετά στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες Βασίλη Κασκαρέλη, όπου περιγράφει πώς οι κυβερνήσεις πριν από την κρίση, (δεν) έβλεπαν την καταστροφή που έρχεται, συνεχίζοντας αμέριμνες όλα τα μικροπολιτικά και ρουσφετολογικά παιχνίδια τους, αυτά που μας οδήγησαν τελικά στη χρεοκοπία.

Ορισμένα κεφάλαια είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικά και για το πώς φθάσαμε στη χρεοκοπία και για το πώς η κυβέρνηση Καραμανλή αντιμετώπιζε τις κρίσεις- με γνώμονα το πολιτικό κόστος και όχι το εθνικό συμφέρον- ενώ ειδικά η ιστορία που αφηγείται με τις παροχές στους αγρότες με το πακέτο Χατζηγάκη, που θα μείνει στην ιστορία ως το πρόστιμο Χατζηγάκη, συνδέουν το παρελθόν με το θλιβερό παρόν του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Να θυμηθούμε το πολιτικό περιβάλλον. Τον Ιανουάριο του 2009, η κακοκαιρία προκαλεί ζημιές στην αγροτική παραγωγή και οι αγρότες ζητούν ενισχύσεις και επιδοτήσεις. Μάλιστα οι Κρητικοί κάνουν (μία ακόμα) απόβαση στον Πειραιά με τα αγροτικά και η κυβέρνηση Καραμανλή (κλαίνε ωρέ τα παλικάρια) πανικοβάλλεται. Ο Σωτήρης Χατζηγάκης ανακοινώνει στη Βουλή μέτρα στήριξης στους παραγωγούς, που όμως θα κινούνται στα κοινοτικά πλαίσια. Από σύμπτωση εκείνες ακριβώς τις ημέρες η Επιτροπή είχε απαντήσει σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Παπαδημούλη, ότι η Ελλάδα έχει πληρώσει την τελευταία δεκαετία πάνω από 1 δισ. σε πρόστιμα για κακοδιαχείριση αγροτικών επιδοτήσεων και είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη στην κατά κεφαλή επιβάρυνση των φορολογουμένων.

Ο Σωτήρης Χατζηγάκης φθάνει αρχές Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες, μαζί με συμβούλους και τον τότε πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, για διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν. Ο πρέσβης Κασκαρέλης τον καλεί σε δείπνο για να τον ενημερώσει. Και αρχίζουν τα ευτράπελα.

Ο Σωτήρης Χατζηγάκης τον ειδοποιεί ότι θα έρθει με δυο συμβούλους του. Τελικά φθάνει με δυο νεαρές δεσποινίδες, η μία ανιψιά του χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία, για "να μαθαίνει", και η άλλη με "πλούσια εμπειρία στα ευρωπαϊκά", που τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν μια πεντάμηνη πρακτική άσκηση στις Βρυξέλλες. Ο πρέσβης αποφασίζει να μην του κάνει καμία ενημέρωση αφού δεν έχει κανέναν νόημα. Ο υπουργός είναι αφοσιωμένος στο steak του.

Για να σώσει ότι είναι δυνατόν να σωθεί, ο πρέσβης συγκαλεί το άλλο πρωί σύσκεψη στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία με τον υπουργό και την ομάδα του, ώστε να τους ενημερώσει πώς λειτουργούν τα πράγματα στις Βρυξέλλες και ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές, διαφορετικά θα πέσουν βαριά πρόστιμα.
"Από την πλευρά τους, μιλούσαν και επιχειρηματολογούσαν με λογική προεκλογικής συγκέντρωσης στην πλατεία του χωριού", γράφει ο Βασίλης Κασκαρέλης.

Το επόμενο πρωί έχει κανονιστεί το ραντεβού με την Επίτροπο Boel και τους συνεργάτες της στο κτήριο της Επιτροπής. Καθώς φθάνει εκεί ο κ. Χατζηγάκης δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι οι κυβερνητικές προτάσεις για τη χρηματοδότηση των αγροτών "είναι απολύτως σύννομες με την κοινοτική νομοθεσία." Μέσα στην αίθουσα, η ελληνική αντιπροσωπεία προσπαθεί να εξηγήσει στους κοινοτικούς γραφειοκράτες ότι ζητούν έγκριση για να δώσουν 425 εκατ. ευρώ από τα αποθεματικά του ΕΛΓΑ ως αποζημίωση στους αγρότες και ένα κρατικό δάνειο 75 εκατ. ευρώ ώστε να συμπληρωθούν τα 500 εκατ. που έχουν υποσχεθεί.

Η Επιτροπή είναι απολύτως αρνητική, εξηγεί ότι τέτοιες ενισχύσεις δεν μπορούν να δοθούν και ότι αν δοθούν, θα είναι παράνομες και θα επιστραφούν, και έντοκα και μαζί με πρόστιμα. Θα τα πληρώσουν όλοι οι Έλληνες δηλαδή. Ο πρέσβης κάνει και τον μεταφραστή ώστε να μην υπάρχει καμία παρανόηση, γιατί δεν είναι σίγουρος ότι όλοι στο επιτελείο Χατζηγάκη γνωρίζουν καλά τα αγγλικά.

Και μετά περιγράφει τις δηλώσεις Χατζηγάκη στους δημοσιογράφους που περιμένουν στην είσοδο του κτηρίου:

"Εκεί άρχισαν να με ζώνουν τα φίδια, γιατί ο Υπουργός, αφού ανέφερε ότι είχε μια εποικοδομητική συνάντηση, πρόσθεσε ότι δεν επρόκειτο καν για διαπραγμάτευση και κατ΄επέκταση δεν θα χρειαστεί χρόνος για την έγκριση των ενισχύσεων, καθώς πρόκειται για πράξεις απόλυτα νόμιμες και σύμφωνες με τον σχετικό κοινοτικό Κανονισμό". Όλα ήταν υπό έλεγχο και θα τα φρόντιζε μόλις επέστρεφε στην Αθήνα.

Ο πρέσβης Κασκαρέλης επικοινωνεί με τον τότε Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή— που τώρα ανησυχεί αλλά τότε δεν ανησυχούσε— και τον ενημερώνει λεπτομερώς. Του εισηγείται να μαζέψει επειγόντως τον υπουργό του. Ο πρωθυπουργός Καραμανλής, του λέει επι λέξει:

"Καλά έκανες και του τα είπες και τον πιέζεις, να του τα ξαναπείς πριν φύγει."

Ο ίδιος όμως ο κ. Καραμανλής δεν κάνει απολύτως τίποτα, δεν λέει στον υπουργό του απολύτως τίποτα, ούτε τον μαζεύει φυσικά. Γιατί; Μα γιατί προφανώς έχει εγκρίνει τις ενισχύσεις— πώς αλλιώς θα έδινε το πράσινο φως το Λογιστήριο— και αδιαφορεί αν είναι παράνομες όπως τον ενημερώνει επισήμως ο πρέσβης Κασκαρέλης, όπως αδιαφορεί αν θα επιστραφούν με πρόστιμο και θα τις πληρώσουν όλοι οι φορολογούμενοι. Μήπως θα είναι αυτός κυβέρνηση;

Βλέπει δηλαδή τις κρίσεις να έρχονται, τα πρόστιμα δεν τα βλέπει. Είπαμε, δεν είναι όλοι για όλα.

Μάλιστα όπως μαθαίνει εκείνον τον καιρό και γράφει αργότερα στο βιβλίο του ο πρέσβης Κασκαρέλης, ο υπουργός είχε υπογράψει ήδη τις αντισταθμιστικές ενισχύσεις στους αγρότες 10 ημέρες πριν φθάσει στις Βρυξέλλες, συνεπώς το όλο ταξίδι ήταν τελείως περιττό και χωρίς λόγο.

Υ.Γ. Για όσους έχουν όρεξη να εξοργιστούν, αφήνω εδώ το πώς απολογήθηκε για τις ενέργειές του ο ανεκδιήγητος Χατζηγάκης, το 2011 στον Βήμα fm:

"Χατζηγάκης: Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν ήταν παράνομα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημερώθηκε. Υπάρχουν και φωτογραφίες όπου εγώ και η Επίτροπος Boel τα συζητήσαμε. Η Ελλάδα τότε φλεγόταν. Τι να κάνει ο υπουργός;

Δημοσιογράφοι: Αυτοί που θα τα δώσουν είναι τώρα κορόιδα;

Χατζηγάκης: Πάντοτε ο δημόσιος κορβανάς ενισχύεται από τον φορολογούμενο. Να καταλύσουμε κάθε έννοια κοινωνικού κράτους; Επειδή υπάρχει το Μνημόνιο και αυτό το κλίμα των Γερμανών, φτάνουμε σε ένα σημείο να τρώει ο ένας τον άλλον; Γιατί βρε παιδιά; Είναι κακό αυτό, γιατί ορισμένοι γιαλατζί αριστεροί έχουν ξιφουλκήσει υπέρ του Μνημονίου και μάλιστα βγαίνουν και κάνουν ερωτήσεις γιατί δώσαμε χρήματα στους αγρότες; Είναι δυνατόν; Σας είπα, η κυβέρνηση έδωσε χρήματα και βοήθησε μια κοινωνική ομάδα που τη στιγμή εκείνη βούλιαζε."