Πρώτα συμπεράσματα από την επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν

Του Κώστα Ράπτη

Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν (η οποία, διόλου τυχαία, προηγήθηκε κατά μερικές ώρες της προγραμματισμένης συνάντησης του Αμερικανού προέδρου με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι) ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ προέβη στις ακόλουθες ανακοινώσεις:

"Η συνομιλία διήρκεσε σχεδόν δυόμισι ώρες. Ήταν σαφώς μια αρκετά ουσιαστική και ταυτόχρονα πολύ ανοιχτή και ειλικρινής ανταλλαγή.

Ο πρόεδρός μας ξεκίνησε συγχαίροντας τον Ντόναλντ Τραμπ για τις επιτυχημένες προσπάθειές του να ομαλοποιήσει την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. Το ειρηνευτικό έργο του προέδρου των ΗΠΑ έχει εκτιμηθεί δεόντως στη Μέση Ανατολή, στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες και στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Φυσικά, η ρωσική πλευρά περιέγραψε την κατ' αρχήν θέση της υπέρ μιας συνολικής διευθέτησης στη Μέση Ανατολή επί μιας γενικά αναγνωρισμένης διεθνούς νομικής βάσης που θα διασφάλιζε διαρκή ειρήνη για όλους τους λαούς της περιοχής.

Ιδιαίτερη έμφαση κατά τη διάρκεια της συνομιλίας δόθηκε στην κρίση της Ουκρανίας. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν παρείχε μια λεπτομερή αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης, τονίζοντας το ενδιαφέρον της Ρωσίας για την επίτευξη ειρηνικής επίλυσης μέσω πολιτικών και διπλωματικών μεθόδων.

Ειδικότερα, σημειώθηκε ότι κατά τη διάρκεια της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις κατέχουν πλήρη στρατηγική πρωτοβουλία σε ολόκληρη τη γραμμή επαφής. Υπό αυτές τις συνθήκες, το καθεστώς του Κιέβου καταφεύγει σε τρομοκρατικές μεθόδους, επιτιθέμενο σε πολιτικούς στόχους και εγκαταστάσεις ενεργειακών υποδομών, στις οποίες είμαστε αναγκασμένοι να απαντήσουμε αναλόγως.

Ο Ντόναλντ Τραμπ τόνισε επανειλημμένα την επιτακτική ανάγκη εγκαθίδρυσης ειρήνης στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό. Η ιδέα ότι η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση έχει αποδειχθεί το πιο δυσεπίλυτο ζήτημα σε όλες τις ειρηνευτικές προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ ήταν εμφανής σε όλες τις δηλώσεις του κατά τη διάρκεια της συνομιλίας. Σε αυτό το πλαίσιο, φυσικά ανέφερε τις επιτυχίες του στην επίλυση οκτώ άλλων περιφερειακών συγκρούσεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα από τα βασικά επιχειρήματα του προέδρου των ΗΠΑ επικεντρώθηκε στην υπόθεση ότι η επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία θα άνοιγε τεράστιες (και το τόνισε αυτό) προοπτικές για την ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας.

Παρεμπιπτόντως, και οι δύο πλευρές μίλησαν για τη βαθιά αμοιβαία συγγένεια μεταξύ των λαών των δύο χωρών, η οποία αποδείχθηκε τόσο έντονα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Υπογραμμίστηκε ότι η τρέχουσα κατάσταση των διμερών σχέσεων φαίνεται παράδοξη σε αυτό το πλαίσιο.

Ετέθη επίσης το ζήτημα των πιθανών προμηθειών πυραύλων κρουζ Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς από την Ουκρανία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επανέλαβε τη θέση του ότι οι Tomahawk δεν θα άλλαζαν την κατάσταση στο πεδίο της μάχης, αλλά θα προκαλούσαν σημαντική ζημιά στις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας, για να μην αναφέρουμε τις προοπτικές ειρηνικής διευθέτησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι πρόεδροι συζήτησαν την πιθανότητα πραγματοποίησης μιας ακόμη προσωπικής συνάντησης. Πρόκειται πράγματι για μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Συμφωνήθηκε ότι οι εκπρόσωποι και των δύο χωρών θα ξεκινήσουν αμέσως τις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να διοργανωθεί στη Βουδαπέστη, για παράδειγμα.

Σε ξεχωριστή σημείωση, πρέπει να αναφερθεί ότι ο Πρόεδρός μας επαίνεσε ιδιαίτερα τις προσωπικές προσπάθειες της Πρώτης Κυρίας των Ηνωμένων Πολιτειών, Μελάνια Τραμπ, για την επανένωση των παιδιών από τη Ρωσία και την Ουκρανία με τις οικογένειές τους και ζήτησε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να μεταφέρει τις καλύτερες ευχές του στη σύζυγό του”.

Από την ανάγνωση των δηλώσεων Ουσακόφ προκύπτουν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα.

Μολονότι η περίοδος που ακολούθησε την (εντέλει άκαρπη) συνάντηση κορυφής στο Άνκορειτζ της Αλάσκας υπήρξε από τις δυσκολότερες στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις, ο Τραμπ δεν έχει εγκαταλείψει την φιλοδοξία να επιτύχει μια συνεννόηση με τη Μόσχα. Ένας από τους λόγους για αυτό είναι το καθαρά διμερές σκέλος των σχέσεων αυτών (ήτοι οι "τεράστιες” προοπτικές οικονομικής συνεργασίας) και ένας δεύτερος, που δεν λέγεται ρητά, είναι η ανάγκη για υποστηρικτικές κινήσεις στην αντιπαράθεσή του με την Κίνα, η οποία μόλις πήρε νέα τροπή, με την αναζωπύρωση του εμπορικού πολέμου.

Σε αντίθεση, όμως, με την προσπάθεια στο Άνκορειτζ (όπου κατά την προσφιλή του έκφραση, ο Τραμπ δεν κρατούσε στα χέρια του αρκετά "χαρτιά”), η τωρινή απόπειρα επαναπροσέγγισης έρχεται, δήθεν απρόσμενα, μετά την υιοθέτηση μιας τακτικής κλιμάκωσης των πιέσεων, κατεξοχήν μέσω της συζήτησης για παροχή πυραύλων Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία, αλλά και των αλλεπάλληλων πληγμάτων ουκρανικών drones σε διυλιστήρια βαθιά στην ρωσική επικράτεια, προφανώς με αμερικανική επιχειρησιακή σύμπραξη.

Η τακτική αυτή δείχνει νε πετυχαίνει. Και αποδεικνύει ότι οι Tomahawk υπήρξαν για τον Τραμπ ένα όπλο για την επίτευξη περισσότερο διπλωματικών, παρά στρατιωτικών στόχων.

Από την πλευρά της η Ρωσία φροντίζει όλο αυτό το διάστημα αφενός να ενισχύει τη θέση της στο ουκρανικό μέτωπο, αφετέρου να αποφεύγει να κόψει τους διαύλους με τον Τραμπ. Για την ακρίβεια, τον κολακεύει κιόλας, αν κρίνουμε από τα συγχαρητήρια του Πούτιν προς τον αμερικανό πρόεδρο για την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, αλλά και για τον ρόλο της Μελάνια Τραμπ στο ζήτημα της επανένωσης παιδιών από τις δύο πλευρές του ρωσο-ουκρανικού πολέμου με τις οικογένειές τους.

Άλλωστε, το τελευταίο αυτό θέμα αποτέλεσε το θεμέλιο της δίωξης του Ρώσου προέδρου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Ενδεχομένως, η σχετική αναφορά να παραπέμπει κωδικά σε κάποια ευρύτερη συνεννόηση για την απαλλαγή του Πούτιν από αυτή την "ενόχληση”.

Η δε επιλογή της Βουδαπέστης ως τόπου διεξαγωγής της επόμενης συνάντησης των δύο ηγετών έχει πλούσιο συμβολισμό. Ο Πούτιν, κωλυόμενος μέχρι τούδε να πραγματοποιήσει αρκετά διεθνή ταξίδια (λόγω του εντάλματος του ΔΠΔ, που τώρα θα αγνοηθεί) πρόκειται να εισχωρήσει για πρώτη φορά μετά από καιρό στην ευρωενωσιακή επικράτεια, ανταμείβοντας με αυτό τον τρόπο τον προσφιλή στον ίδιο και στον Τραμπ Ούγγρο πρωθυπουργό, Βίκτορ Όρμπαν, κατεξοχήν "μαύρο πρόβατο” των Βρυξελλών.

Όσο για τις μεσανατολικές εξελίξεις, μένει να φανεί αν η πρόσφατη απομείωση των εντάσεων, αξιοποιείται για την επικέντρωση χωρίς περισπασμούς στο δυσκολότερο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο ή αν, αντιθέτως, τα νέα ανοίγματα στον Πούτιν αποτελούν προϋπόθεση για "ολοκλήρωση της δουλειάς”, χωρίς ρωσικές παρεμβολές, σε ό,τι αφορά το Ιράν.