Του Κώστα Ράπτη
Ποτέ άλλοτε μια συμφωνία περιβαλλόμενη από τόσα αναπάντητα προσώρας σημεία δεν είχε προκαλέσει τόσον ενθουσιασμό διεθνώς. Αλλά βέβαια, το μέγεθος της ανθρωποσφαγής στη Λωρίδα της Γάζας ήταν τέτοιο που προκαλεί διάχυτη ανακούφιση η παύση του – έστω και αν προορίζεται να αποδειχθεί προσωρινή.
Το "σχέδιο Τραμπ" πέρασε στην εφαρμογή του πρώτου σταδίου, αποδεικνύοντας έτσι ότι αυτό που κυρίως χρειαζόταν ήταν ό,τι είχε κατεξοχήν λείψει την προηγούμενη διετία – ήτοι μια αποφασιστική αμερικανική παρέμβαση. Καταφέρνει έτσι ο αμφιλεγόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου το μέγα παράδοξο να συγκεντρώνει επαίνους από πολιτικούς (και γεωπολιτικούς) φίλους και ανταγωνιστές, την ίδια ώρα που άπαντες καταλαμβάνουν θέσεις για την άσκηση επιρροής σε ό,τι αφορά τα εκκρεμή (και μακροπρόθεσμα πιο καθοριστικά) στάδια του "σχεδίου Τραμπ".
Καταλυτική, ωστόσο, υπήρξε, για την ευόδωση των τετραήμερων συνομιλιών που προηγήθηκαν στο Σαρλ ελ Σέιχ, και η "στρατολόγηση" παραδοσιακών συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή, ορισμένων με διαρκή δίαυλο επικοινωνίας με τη Χαμάς, όπως η Αίγυπτος, το Κατάρ και η Τουρκία.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου έκανε λόγο για "ιστορική ημέρα" για τη χώρα του, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι εναπομείναντες Ισραηλινοί όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας θα απελευθερωθούν στο σύνολό τους και διαμιάς, χωρίς, να προσθέσουμε, σαφή συνάρτηση της απελευθέρωσης με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων από τον παλαιστινιακό θύλακα.
Το ότι η θετική αυτή εξέλιξη προέκυψε όχι με την διά στρατιωτικής χειρός "εκρίζωση" της οργάνωσης Χαμάς, όπως υποσχόταν ο ίδιος, αλλά κατόπιν (έμμεσων) διαπραγματεύσεων μαζί της, είναι μια αντίφαση στην οποία δεν στέκεται ασφαλώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. Άλλωστε ακόμη και οι ακροδεξιοί εταίροι του, παρότι καταψήφισαν τη συμφωνία στο υπουργικό συμβούλιο, κρίνουν ότι δεν είναι ώρα να αποχωρήσουν από τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Το τελικό "Ναι" της ισραηλινής κυβέρνησης προέκυψε χθες τα ξημερώματα, κατόπιν μαραθώνιων συνεδριάσεων, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την αναστολή των εχθροπραξιών στη Γάζα εντός 24 ωρών και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων (20 ζώντων και 28 σορών θανόντων) εντός 72 ωρών, αφότου τεθεί σε ισχύ η κατάπαυση πυρός. Σε αντάλλαγμα προβλέπεται η απελευθέρωση περίπου 2.000 Παλαιστινίων.
Ήδη χθες αναφέρονταν κινήσεις αναδίπλωσης των ισραηλινών στρατευμάτων από κάποια τμήματα της Γάζας, ενώ κάποιοι κάτοικοι επέστρεψαν στις κατεστραμμένες γειτονιές τους. Ωστόσο μέχρι και χθες αναφέρονταν επίσης ισραηλινά πλήγματα πυροβολικού σε ορισμένες τοποθεσίες καθώς και πτήσεις μαχητικών σε χαμηλό ύψος πάνω από τη Γάζα.
Ο Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι ο ισραηλινός στρατός (που προβλέπεται σε αυτή τη φάση να διατηρήσει τον έλεγχο του 53% του εδάφους) θα παραμείνει στη Λωρίδα της Γάζας ασκώντας πίεση μέχρι τον αφοπλισμό της Χαμάς, ενώ ο στρατός του Ισραήλ προειδοποίησε τον πληθυσμό ότι πολλές ζώνες του θύλακα παραμένουν "εξαιρετικά επικίνδυνες" και μετά την έναρξη ισχύος της κατάπαυσης του πυρός χθες το μεσημέρι και την αναδίπλωση των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων.
"Κηρύσσουμε το τέλος του πολέμου σήμερα και την έναρξη της μόνιμης εκεχειρίας", δήλωσε από την πλευρά του ο εξόριστος ηγέτης (και διαπραγματευτής) της Χαμάς, Χαλίλ αλ Χάγια, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, προσθέτοντας μάλιστα ότι η οργάνωσή του έλαβε εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, τους Άραβες μεσολαβητές και την Τουρκία ότι ο πόλεμος στον παλαιστινιακό θύλακα έληξε οριστικά.
Ουδέν προσωρινότερον του… "οριστικού", θα άξιζε να του απαντήσει κανείς, λαμβάνοντας υπόψη το τρίμηνο χρονικό χάσμα ανάμεσα στην ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατουμένους και την προβλεπόμενη ανάπτυξη διεθνούς δύναμης επίβλεψης της συμφωνίας. Ή την εξαιρετικά περιορισμένη πιθανότητα να προχωρήσει η Χαμάς στην πλήρη παράδοση του οπλισμού της – πόσω μάλλον των χαρτών του δικτύου υπόγειων σηράγγων από το οποίο πραγματοποιούσε όλη αυτή τη διετία τις εφορμήσεις της.
Επιπλέον, υψηλόβαθμο στέλεχος της Χαμάς δήλωσε ότι η παλαιστινιακή οργάνωση είναι αντίθετη με την "Επιτροπή Ειρήνης" που, σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, θα αναλάβει να επιβλέπει τη μεταβατική κυβέρνηση στη Λωρίδα της Γάζας. "Κανένας Παλαιστίνιος δεν θα μπορούσε να το δεχτεί. Όλες οι πλευρές, συμπεριλαμβανομένης και της Παλαιστινιακής Αρχής, το απορρίπτουν αυτό", δήλωσε ο Οσάμα Χαμντάν, προσθέτοντας ότι "κανείς δεν θέλει να επιστρέψει στην εποχή της Βρετανικής Εντολής και του αποικισμού". Ωστόσο, ο αντιπρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αντιπάλου της Χαμάς, Χουσέιν αλ Σέιχ, είπε σήμερα ότι η Αρχή έχει ήδη προβεί σε όλες τις αναγκαίες προετοιμασίες για να διοικήσει τη Γάζα μετά τον πόλεμο και να επιβλέψει την ανοικοδόμησή της.
Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση του σχεδίου Τραμπ αναμενόταν να αρχίσουν αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ανέφερε στέλεχος της Χαμάς.
Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε πως σχεδιάζει να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή. "Οι όμηροι θα επιστρέψουν τη Δευτέρα ή την Τρίτη. Πιθανόν θα είμαι εκεί. Ελπίζω να είμαι εκεί. Σχεδιάζουμε να φύγουμε την Κυριακή, και ανυπομονώ να πάω εκεί", ανέφερε, ενώ προεξοφλείται και ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα απευθυνθεί στο ισραηλινό κοινοβούλιο.
Ωστόσο, απέφυγε να πάρει θέση σχετικά με την προοπτική της λύσης δύο κρατών. "Δεν έχω άποψη. Θα δεχθώ ό,τι συμφώνησαν", είπε σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο.
Ερωτηθείς σχετικά με τις προσδοκίες που μπορούν να έχουν οι Παλαιστίνιοι, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε: "Θα δημιουργήσουμε κάτι όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να ζήσουν. Θα δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για τους ανθρώπους".
Προς το παρόν, γίνεται λόγος για άνοιγμα και προς τις δύο κατευθύνσεις του μεθοριακού περάσματος της Ράφα που συνδέει τη Λωρίδα της Γάζας με την Αίγυπτο.
Ο νέος επικεφαλής της διακλαδικής Κεντρικής Διοίκησης (CENTCOM) των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, αρμόδιας για τη Μέση Ανατολή, ναύαρχος Μπραντ Κούπερ, δήλωσε ότι "200 Αμερικανοί στρατιώτες θα αναλάβουν αποστολή επί του πεδίου", χωρίς να γίνει σαφέστερος.
Δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος έσπευσε να διευκρινίσει πως δεν θα επιχειρήσουν στρατιωτικοί των ΗΠΑ "μέσα στη Γάζα", απλώς θα δημιουργηθεί κοινό κέντρο ελέγχου όπου θα ενσωματωθούν άλλες δυνάμεις. Στην ομάδα των 200 στρατιωτικών θα προστεθούν σύνδεσμοι και ομάδες των ενόπλων δυνάμεων της Αιγύπτου, του Κατάρ, της Τουρκίας και πιθανόν των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Στη Σύνοδο Κορυφής θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 20 ηγέτες
"Θα πάω στο Ισραήλ, θα μιλήσω στην Κνεσέτ νωρίς και μετά θα πάω και στην Αίγυπτο", σημείωσε.
"Η Τεχεράνη δεν έχει "καμία εμπιστοσύνη" στο Ισραήλ για την τήρηση της εκεχειρίας", τόνισε.
Η Χαμάς αναμένεται να απελευθερώσει 48 ομήρους -ζωντανούς και νεκρούς- στο πλαίσιο της συμφωνίας.
"Χρησιμοποιώ την εξουσία μου, ως Ανώτατος Διοικητής, για να δώσω εντολή στον Χέγκσεθ, να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα κεφάλαια για να πληρωθούν οι στρατιώτες μας".
Η απόφαση της Κίνας για περιορισμούς στις εξαγωγές μπαταριών θα έχει επιπτώσεις στις αμερικανικές εταιρείες.
Προκειμένου να επανακτήσει τον έλεγχο σε περιοχές της Γάζας που εγκατέλειψαν πρόσφατα τα ισραηλινά στρατεύματα.
Η Χαμάς κατέληξε στην άποψη ότι η συνέχιση της κράτησης ομήρων υπονόμευε την παγκόσμια υποστήριξη.
Ενώ οι δρόμοι της Ιερουσαλήμ στολίζονται με αμερικανικές σημαίες, αυξάνεται η προσμονή για την απελευθέρωση των ομήρων.
Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε επίσης ότι συνεχάρη τον Τραμπ για τη συμφωνία στη Μέση Ανατολή.
