Πώς θα πιαστεί η εισφοροδιαφυγή - Οι προτάσεις που είναι στο τραπέζι

Του Κώστα Κατίκου

Στην αναζήτηση νέου μοντέλου για την αύξηση των εσόδων του από την εισφοροδιαφυγή βρίσκεται ο ΕΦΚΑ, προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία στη διαχείριση των πόρων του και να στηρίξει τις υπερβάσεις των παροχών προς ασφαλισμένους και συνταξιούχους.

Τα ετήσια έσοδα του φορέα από εισφορές και ρυθμίσεις αυξήθηκαν το 2024 κατά 834 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 584 εκατ. ευρώ προήλθαν από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών λόγω περισσότερων προσλήψεων και αύξησης μισθών και τα 250 εκατ. ευρώ ήταν η υπέρβαση εσόδων από ρυθμίσεις χρεών και συμμάζεμα της εισφοροδιαφυγής.

Ο στόχος των εσόδων για το 2024 από ρυθμίσεις χρεών ήταν 1,8 δισ. ευρώ και στο τέλος ξεπεράστηκε φτάνοντας στα 2 και πλέον δισ. ευρώ.

Αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με στελέχη του ΕΦΚΑ, δημιουργεί τη βάση για περαιτέρω αύξηση των εσόδων από ληξιπρόθεσμες οφειλές και ο στόχος που συζητείται είναι μέχρι και διπλασιασμού των εσόδων από εισπράξεις χρεών, ήτοι 4 δισ. ευρώ ετησίως.

Τα μέτρα που δρομολογούνται από τον ΕΦΚΑ για να αυξηθούν οι εισπράξεις από χρέη είναι αφενός η σύμπραξη με ιδιώτες που θα αναλάβουν μέρος από τη διαχείριση των ληξιπρόθεσμων χρεών και αφετέρου η ενίσχυση των αυτόματων μηχανισμών διασταύρωσης και ανάκτησης των απλήρωτων εισφορών.

Η είσοδος των ιδιωτών, όμως, μπαίνει στο συρτάρι και στην καλύτερη περίπτωση θα καθυστερήσει για αρκετό διάστημα, παρότι έχει ψηφιστεί σε νόμο του υπουργείου Εργασίας και παρά το γεγονός ότι προγραμματιζόταν να διεξαχθεί διαγωνισμός το φθινόπωρο, για να κάνουν προτάσεις οι ενδιαφερόμενες εταιρείες για τη διαχείριση των χρεών του ΕΦΚΑ. 

Το βέβαιο είναι ότι το σχέδιο της σύμπραξης ΕΦΚΑ - ιδιωτών πηγαίνει πίσω και δεν είναι απίθανο να έχει αλλάξει γνώμη και το υπουργείο Εργασίας που ψήφισε τη διάταξη!

Η σύμπραξη με ιδιώτες, εφόσον προχωρήσει, θα ανοίξει τον δρόμο σε μια πιο συστηματική παρακολούθηση των χρεών, με κατηγοριοποίηση των οφειλετών ανάλογα με τη δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών τους, με την εισαγωγή ατομικών ρυθμίσεων σε έως 75 ή και έως 100 δόσεις, και κυρίως με στενή παρακολούθηση των χρεών, ώστε να σταματούν εν τη γενέσει τους και να μην αυξάνονται με νέες οφειλές.

Στο τραπέζι βρίσκονται και άλλες δύο προτάσεις για την περαιτέρω βελτίωση των εισπράξεων του ΕΦΚΑ, όπως αποκαλύπτει το Capital.gr. 

Η μία αφορά την αυστηροποίηση του συστήματος υποβολής των αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ). Σήμερα μια επιχείρηση μπορεί να έχει ανοιχτή την ΑΠΔ για διορθώσεις και προσθήκες εντός τετραμήνου. Το διάστημα αυτό κρίνεται μεγάλο από στελέχη του ΕΦΚΑ, καθώς δυνητικά επιτρέπει σε χιλιάδες εποχικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται για 3-4 μήνες τον χρόνο και κυρίως στους καλοκαιρινούς μήνες, να ανοίγουν και να κλείνουν χωρίς να καταβάλλουν εισφορές, λόγω της ευελιξίας στον χρόνο τελικής υποβολής της ΑΠΔ. Αν το τετράμηνο γίνει δίμηνο, η κατάσταση θα βελτιωθεί κατά πολύ, καθώς ο ΕΦΚΑ θα παρεμβαίνει για να πάρει τις οφειλόμενες εισφορές, πριν κλείσουν οι επιχειρήσεις.

Η δεύτερη πρόταση που έχει συζητηθεί είναι να γίνεται αυτόματα η απόδοση των οφειλόμενων εισφορών στον ΕΦΚΑ μέσω τραπεζών τη στιγμή που πληρώνεται η μισθοδοσία των εργαζομένων. Με αυτόν τον μηχανισμό διασφαλίζεται στο 100% ότι οι ασφαλιστικές εισφορές θα αποδίδονται σε πραγματικό χρόνο στον ΕΦΚΑ. Το σχέδιο αυτό ωστόσο θα μπορεί να εφαρμοστεί μελλοντικά και αφότου ψηφιοποιηθούν όλες οι λειτουργίες του ΕΦΚΑ.

Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση γίνεται με τη διάταξη του εργασιακού νομοσχεδίου η οποία προβλέπει τη σύνδεση της ψηφιακής κάρτας εργασίας με τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ). 

Η διάταξη αναφέρει ότι τα στοιχεία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας διασταυρώνονται με τα στοιχεία που αναγράφονται στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) που υποβάλλεται από την επιχείρηση και ότι είναι δυνατή ακόμη και η αυτοματοποιημένη προσυμπλήρωση της ΑΠΔ από το Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Η σχετική ρύθμιση αποσκοπεί στο να συνδυάσει τα εργασιακά με τα ασφαλιστικά δεδομένα, ώστε να είναι άμεσος ο έλεγχος μεταξύ δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών, γιατί σήμερα ο έλεγχος αυτός γίνεται με απόσταση δύο ή και περισσότερων μηνών.

Η διασύνδεση θα γίνει μέσω του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ όπου θα καταχωρούνται όλα τα εργασιακά δεδομένα της ψηφιακής κάρτας, όπως η αναγγελία πρόσληψης του εργαζομένου, κάθε μεταβολή αποδοχών, η αναγγελία της λύσης της σύμβασης εργασίας, αλλά και το "Λευκό Μητρώο Συνεπών Επιχειρήσεων ΠΕΡΣΕΑΣ". 

Με τη διασταύρωση των δύο αρχείων (ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και ΑΠΔ- ΕΦΚΑ) θα φαίνεται αν τα ένσημα που δηλώθηκαν στις ΑΠΔ από τους εργοδότες αναλογούν στις αποδοχές που δηλώθηκαν στην ψηφιακή κάρτα και στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. 

Στην πράξη οι μισθοί και οι εισφορές θα διασταυρώνονται σε ένα κοινό πληροφοριακό σύστημα, ώστε να ελέγχεται σε πραγματικό χρόνο αν οι εισφορές που δηλώθηκαν και πληρώθηκαν συμβαδίζουν με τις εισφορές που αντιστοιχούν στους μισθούς των εργαζομένων.

Σήμερα οι αποδοχές με τις εισφορές καταχωρούνται σε δύο διαφορετικά συστήματα και η διασταύρωσηή τους γίνεται με καθυστέρηση. Οι μισθοί καταχωρούνται στο σύστημα Εργάνη, ενώ οι εισφορές που αναλογούν σε αυτούς τους μισθούς παρακρατούνται την ώρα της πληρωμής, αλλά δηλώνονται στον ΕΦΚΑ δύο μήνες μετά με τις ΑΠΔ που υποβάλλουν οι επιχειρήσεις.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο.