Η ανάγκη επαναφοράς της εμπιστοσύνης στην πιστοποίηση

Το τελευταίο διάστημα ο κλάδος της πιστοποίησης βρέθηκε στο προσκήνιο πολλάκις, καθώς συνδέθηκε με διάφορα δυσάρεστα γεγονότα, δημιουργώντας στο ευρύ κοινό την εντύπωση ότι η πιστοποίηση δεν προσδίδει καμία αξιοπιστία. Δυστυχώς το συμπέρασμα αυτό είναι εν μέρει αληθές.

Η πιστοποίηση είναι το επιτυχημένο αποτέλεσμα μιας ουσιαστικής αξιολόγησης. Η αξιολόγηση, όταν ασκείται με συνέπεια και αυστηρά κριτήρια, αποτελεί εργαλείο προόδου, βελτίωσης και εμπιστοσύνης. Στον χώρο της πιστοποίησης, θα έπρεπε να λειτουργεί ως μηχανισμός που διασφαλίζει ποιότητα, ασφάλεια και υπευθυνότητα. Στην πράξη, όμως, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε έναν επικίνδυνο εκφυλισμό.

Συνεχώς αυξάνονται τα παραδείγματα όπου πιστοποιητικά εκδίδονται χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός έλεγχος. Αντί η διαδικασία της αξιολόγησης, να είναι απαιτητική και σε βάθος, καταλήγει συχνά σε μια τυπική "σφραγίδα" χωρίς περιεχόμενο. Έτσι, η πιστοποίηση μετατρέπεται από εργαλείο διασφάλισης ποιότητας σε εμπορικό προϊόν, με προτεραιότητα το γρήγορο κέρδος και όχι την πραγματική αξία.

Είναι σαφές ότι η εξέλιξη αυτή δεν είναι ευθύνη μόνο των φορέων πιστοποίησης. Συνυπεύθυνοι είναι και οι ίδιοι οι πελάτες, δηλαδή οι επιχειρήσεις που επιλέγουν τα πιστοποιητικά χωρίς αντίκρισμα. Πάρα πολλές εταιρείες προτιμούν να πληρώσουν για το "χαρτί", χωρίς να μπουν στη διαδικασία της ουσιαστικής αξιολόγησης. Αντί να δουν την πιστοποίηση ως επένδυση που θα τους βοηθήσει να διορθώσουν αδυναμίες και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά τους, την αντιμετωπίζουν ως μια τυπική απαίτηση που πρέπει να καλυφθεί με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: οι φορείς προσφέρουν επιφανειακές υπηρεσίες γιατί αυτό ζητά η αγορά, και η αγορά συνεχίζει να ζητά "εύκολες λύσεις" γιατί αυτό της προσφέρεται. Το αποτέλεσμα είναι ότι απαξιώνεται ολόκληρος ο θεσμός. Ένα πιστοποιητικό που δεν συνοδεύεται από ουσιαστικό έλεγχο δεν έχει αξία ούτε για τον οργανισμό που το κατέχει, ούτε για τον πελάτη που το εμπιστεύεται.

Η λύση δεν είναι εύκολη, αλλά είναι αναγκαία. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας τόσο από τους φορείς όσο και από τους πελάτες. Οι πρώτοι πρέπει να αποκαταστήσουν την αξιοπιστία τους επιμένοντας σε αυστηρές διαδικασίες, ακόμη κι αν αυτό οδηγεί σε απώλεια πελατών, καθώς μοιραία αυξάνει το κόστος της διαδικασίας. Οι δεύτεροι πρέπει να αντιληφθούν ότι η πραγματική αξιολόγηση είναι επένδυση που κοστίζει. Μόνο έτσι η πιστοποίηση θα ανακτήσει το κύρος της και θα ξαναγίνει ένα εργαλείο που ενισχύει την ποιότητα και προστατεύει τον καταναλωτή.

Διότι στο τέλος της ημέρας, όταν απαξιώνεται ο κλάδος της πιστοποίησης, απαξιώνεται όλη η αγορά. Και αυτή η απαξίωση είναι αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής τόσο των πελατών όσο και των φορέων.