Τι ακριβώς κάνει η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ;

Την Τρίτη γιόρτασε τα 80 χρόνια της. Είναι το μοναδικό αντιπροσωπευτικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών στο οποίο εκπροσωπούνται, συζητούν και ψηφίζουν όλα τα κράτη-μέλη του διεθνούς οργανισμού με βάση την αρχή "ένα κράτος-μία ψήφος". Αυτό σημαίνει ότι στη Γενική Συνέλευση κάθε μία από τις 193 χώρες που συμμετέχουν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) διαθέτει ίση εκπροσώπηση, ανεξάρτητα από το μέγεθός της, τη γεωπολιτική και οικονομική ισχύ της, τη μορφή του πολιτεύματός της.

Έτσι, θεωρητικά κάθε χώρα έχει την ίδια βαρύτητα στη λήψη των αποφάσεων- σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου πέντε μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία) έχουν καθεστώς μόνιμου μέλους με δικαίωμα βέτο.

Τί συζητείται στη Γενική Συνέλευση;

Η ατζέντα των συζητήσεων είναι ευρύτατη. Περιλαμβάνει θέματα διεθνούς διπλωματίας, οικονομικά, κοινωνικά ή περιβαλλοντικά. Η Γενική Συνέλευση μπορεί να αναδείξει συγκεκριμένα θέματα, όπως έκανε το 2015, εγκρίνοντας την Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Φέτος εγκαινιάζει έναν διάλογο για θέματα Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης. Ασφαλώς, περίοπτη θέση στην ατζέντα έχουν οι συζητήσεις για τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καθώς και για την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα.

Όπως λέει στην Deutsche Welle η Νταϊάνα Πάνκε, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, το πρόβλημα τα τελευταία χρόνια είναι ότι "σε πολλές χώρες η Δημοκρατία φαίνεται να υποχωρεί και αυτό δημιουργεί δυσκολίες και νέες προκλήσεις". Αλλαγές στους συσχετισμούς δυνάμεων, όπως η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και των συνοδοιπόρων της στον Νέο Δρόμο του Μεταξιού (Belt & Road Initiative), καθώς και η όλο και πιο ιδιοτελής στάση των ΗΠΑ έναντι των διεθνών οργανισμών, θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν τις διαδικασίες και την τελική διατύπωση των ψηφισμάτων που καλείται να υιοθετήσει η Γενική Συνέλευση.

Ποιος συντονίζει τη Γενική Συνέλευση;

Κάθε χρόνο εκλέγεται ένας ή μία επικεφαλής της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σημερινή πρόεδρος είναι η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ, η οποία εξελέγη τον Ιούνιο και ανέλαβε καθήκοντα τον Σεπτέμβριο. Κύρια αρμοδιότητά της είναι η προετοιμασία και ο συντονισμός των συζητήσεων στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης, με τήρηση του προβλεπόμενου χρόνου για κάθε ομιλητή.

"Μη δεσμευτικά" τα ψηφίσματα

Σημειώνεται ότι κανένα από τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης δεν θεωρείται δεσμευτικό. Με άλλα λόγια, μπορεί μία χώρα να στηρίξει ένα σχέδιο ψηφίσματος, αλλά στη συνέχεια να μην συμμορφώνεται με το "δια ταύτα". Αυτή η "μη δεσμευτική" φύση των συμπεφωνημένων προκαλεί αμφισβητήσεις για την αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου οργάνου των Ηνωμένων Εθνών, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, η διεθνολόγος Νταϊάνα Πάνκε υπογραμμίζει ότι ο ρόλος της Γενικής Συνέλευσης είναι σημαντικός γιατί δίνει σε όλες τις χώρες τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τις θέσεις τους σε σημαντικά ζητήματα και κατ' αυτόν τον τρόπο μπορεί να δρομολογήσουν νέες, νομικά δεσμευτικές συμφωνίες. "Η Γενική Συνέλευση μπορεί να προσφέρει το έναυσμα, ώστε στη συνέχεια να συγκληθεί μία διάσκεψη των ενδιαφερομένων μερών, τα οποία θα καταλήξουν σε μία δεσμευτική διεθνή συνθήκη", επισημαίνει.

Επιπλέον, λέει στην Deutsche Welle η Γερμανίδα διεθνολόγος, τα ψηφίσματα στη Γενική Συνέλευση διαθέτουν "κανονιστική ισχύ", έστω και αν δεν είναι δεσμευτικά. Και αυτό γιατί "θέτουν προδιαγραφές συμπεριφοράς, των οποίων την παραβίαση μπορεί να στηλιτεύσει η διεθνής κοινότητα, θέτοντας τον παραβάτη προ των ευθυνών του". 
Πηγή: Deutsche Welle