Τα νέα ψηφιακά εργαλεία που ρίχνει η ΑΑΔΕ στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου 

Σε νέα φάση εισέρχεται η μάχη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων κατά της φοροδιαφυγής με τη φορολογική διοίκηση να αξιοποιεί νέα σύγχρονα ψηψιακά εργαλεία επιχειρώντας να κλείσει τα παράθυρα που παραμένουν ανοιχτά. Προγνωστικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που θα εντοπίζει φοροδιαφυγή πριν ακόμα εκδηλωθεί, νέου τύπου "risk analysis" και ειδικοί έλεγχοι  για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα κρυπτονομίσματα αποτελούν τα συστήματα ελέγχου της φοροδιαφυγής που ανέπτυξε η ΑΑΔΕ σε συνεργασία με τη σουηδική φορολογική διοίκηση.

Αν τα μέτρα αποδώσουν,το Δημόσιο θα έχει σημαντική αύξηση εσόδων που θα οδηγήσει σε νέα μέτρα υπέρ ελάφρυνσης  των φορολογουμένων ή των επιχειρήσεων οι οποίες έμειναν εκτός των εξαγγελιών της ΔΕΘ. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι τα έσοδα από τη σύλληψη της φοροδιαφυγής το 2025 θα φτάσουν ή και θα ξεπεράσουν 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ.  Αν προστεθούν τα αντίστοιχα έσοδα του 2024 (περίπου 1,7-1,8 δισεκατομμύρια ευρώ), το συνολικό ποσό για τη διετία 2024-2025 αναμένεται να φτάσει στα 3,9-4 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τα νέα ψηφιακά εργαλεία είναι:

1. Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης

Μέσα από εξελιγμένους αλγορίθμους, η ΑΑΔΕ θα μπορεί να επεξεργάζεται τεράστιους όγκους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο: δηλώσεις εισοδήματος, ψηφιακά βιβλία (myDATA), συναλλαγές μέσω POS, ακόμα και στοιχεία που προκύπτουν από ηλεκτρονικές πλατφόρμες.  

Η μεγάλη καινοτομία είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν περιορίζεται σε μια στατική ανάλυση στοιχείων, αλλά "μαθαίνει" από τα ίδια τα δεδομένα, βελτιώνοντας συνεχώς την ικανότητά της να εντοπίζει ύποπτες συμπεριφορές. Όσο περισσότερα δεδομένα επεξεργάζεται, τόσο καλύτερα "εκπαιδεύεται" και αυξάνει την ακρίβεια των προβλέψεών του. 

2. Risk analysis   

Μέσα από συνδυασμό δεδομένων —δηλωθέντα εισοδήματα, τραπεζικές κινήσεις, περιουσιακά στοιχεία, εμπορικές συναλλαγές— δημιουργείται ένα "προφίλ κινδύνου" για κάθε φορολογούμενο ή επιχείρηση. Με το νέο εργαλείο για τη συστηματική αξιολόγηση του φορολογικού κινδύνου, επιτρέπεται  στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να εστιάζουν εκεί που υπάρχει μεγαλύτερο ρίσκο. 

3. Ειδικοί έλεγχοι στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τα κρυπτονομίσματα

Η ΑΑΔΕ εστιάζει και στους ελέγχους της στις διαδικτυακές επιχειρήσεις και στις πλατφόρμες πώλησης αγαθών και υπηρεσιών. Ειδική μέριμνα δίνεται στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται παύση στην έκδοση αποδείξεων ή τιμολογίων, πρακτική που οδηγεί σε απόκρυψη τζίρου. Επιπλέον, ελέγχονται συστηματικά οι διασυνοριακές πωλήσεις και οι αγορές από τρίτες χώρες, ώστε να διασφαλίζεται ότι ο ΦΠΑ και οι λοιπές επιβαρύνσεις αποδίδονται στο ελληνικό Δημόσιο. 

Παράλληλα,ο φοροελεγκτικός μηχανισμός σχεδιάζει ελέγχους και διασταυρώσεις ανάμεσα σε δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και κινήσεις σε crypto wallets. Στόχος είναι να εντοπιστούν οι περιπτώσεις όπου αποκρύπτονται υπεραξίες ή παραλείπονται πλήρως εισοδήματα που προέρχονται από κρυπτονομίσματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε συναλλαγές άνω των 10.000 ευρώ ή σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις μεγάλης αξίας. 

Ποια άλλα μέτρα δρομολογούνται

Παράλληλα η ΑΑΔΕ το επόμενο διάστημα θα προχωρήσει σε:

- Επέκταση του ψηφιακού πελατολογίου σε όσους  δραστηριοποιούνται στο χώρο των εκδηλώσεων (δεξιώσεις, γάμοι, βαπτίσεις, πάρτι).

- Ηλεκτρονική τιμολόγηση στις συναλλαγές όλων των επιχειρήσεων. Σε πρώτη φάση εντάσσονται υποχρεωτικά από τις 2 Φεβρουαρίου 2026 οι μεγάλες επιχειρήσεις με τζίρο πάνω από 1 εκατ. ευρώ και από την 1η Οκτωβρίου 2026 οι υπόλοιπες επιχειρήσεις.

- Ψηφιακές διασταυρώσεις με νέες πηγές δεδομένων, περισσότερα προγνωστικά μοντέλα και εξ αποστάσεως παρακολούθηση εμπορικών φορτίων με τη βοήθεια drones από την Αίθουσα Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ και τη συνεργασία της Μονάδας Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων.