Η επίθεση του Ισραήλ στο Κατάρ ταρακούνησε τον Κόλπο

"Έχει γίνει το Ισραήλ το νέο Ιράν;" δεν είναι η συζήτηση που οι ενθουσιώδεις αρχιτέκτονες των Συμφωνιών του Αβραάμ είχαν φανταστεί ότι θα διαδραματιστεί σε όλη την περιοχή του Κόλπου μετά την επίθεση του Ισραήλ την προηγούμενη εβδομάδα στο Κατάρ. Όσο υπερβολική και παροδική μπορεί να φαίνεται αυτή η αίσθηση, δείχνει τη διαρκή επίδραση της καταστροφής της Γάζας.

Αμερικανοί αξιωματούχοι κάποτε πήραν με περηφάνια τα εύσημα για την αποτροπή της περιφερειακής διάχυσης του πολέμου του Ισραήλ ενάντια στη Χαμάς και το Ιράν. Ωστόσο, για δεύτερη φορά σε τρεις μήνες, ένα κράτος του Κόλπου αντιμετώπισε τις υλικές συνέπειες ενός εντελώς κακοδιαχειριζόμενου διετούς πολέμου που πλέον απλώνεται σε όλη τη Μέση Ανατολή. Τον Ιούνιο, το Ιράν εξαπέλυσε μια βολή πυραύλων σε αμερικανική βάση στο Κατάρ. Την Τρίτη, το Ισραήλ εξαπέλυσε πυραύλους κατά της έδρας της Χαμάς σε μια ακριβή κατοικημένη περιοχή της Ντόχα, με στόχο να σκοτώσει την πολιτική ηγεσία της, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες συναντιόταν για να συζητήσει την τελευταία πρόταση εκεχειρίας των ΗΠΑ.

Παρά τη φαινομενική αποτυχία της επιχείρησης (κανένας ανώτερος ηγέτης της Χαμάς δεν φαίνεται να σκοτώθηκε) και την ομόφωνη καταδίκη της επίθεσης, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου παρέμεινε αμετανόητος. Η επίθεση, όπως και η συνεχιζόμενη ισραηλινή εκστρατεία στην πόλη της Γάζας, είναι το τελευταίο στοιχείο ότι ο Νετανιάχου έχει εγκαταλείψει τη διπλωματία υπέρ της βίας και έχει εγκαταλείψει τους ισραηλινούς ομήρους υπέρ του απατηλού στόχου της πλήρους καταστροφής της Χαμάς. Εκτός από τους έξι νεκρούς στη Ντόχα, πιθανοί απώλειες της πυραυλικής επίθεσης της Τρίτης θα είναι οι μελλοντικές διαπραγματεύσεις, η προθυμία του Κατάρ να λειτουργήσει ως μεσάζων, οι εναπομείναντες ισραηλινοί όμηροι και πολλοί άλλοι παλαιστίνιοι πολίτες.

Ο Νετανιάχου μπορεί να πληρώσει εγχώρια το τίμημα για αυτό το αποτυχημένο παιχνίδι, αλλά οι διαχειριστές της εικόνας του επιμένουν ότι απλώς το σοκ θα υπονομεύσει το ηθικό της Χαμάς και μπορεί να την αναγκάσει να υποχωρήσει. Πρόκειται για μια βαθιά παρεξήγηση των εξτρεμιστικών οργανώσεων, οι οποίες, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν ήττα, βρίσκουν αφηγήματα για να δικαιολογήσουν την διαρκή αντίσταση. Η Χαμάς παύει εδώ και καιρό να είναι μια ικανή στρατιωτική οργάνωση. Μπορεί να ρίξει έναν πύραυλο κατά του Ισραήλ, αλλά έχει χάσει την συνοχή, τις δυνατότητες, την ηγεσία, τις γραμμές εφοδιασμού και τους συμμάχους της. Αυτό που εξακολουθεί να έχει - ομήρους, έλεγχο σε μέρη της Γάζας και στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της - το οφείλει στις μηχανορραφίες του Νετανιάχου και στην άρνησή του να συζητήσει ένα βιώσιμο πλαίσιο για το μέλλον της Γάζας.

Ακόμη ενθουσιασμένος από την αστραπιαία του εκστρατεία κατά του Ιράν, ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει υιοθετήσει τη στρατηγική "χτύπα οτιδήποτε μπορείς, όπου μπορείς". Το φρούριο Ισραήλ μπορεί να απομονωθεί για μερικά χρόνια, αλλά με το χρόνο και χάρη στην αμερικανική κάλυψη, εχθροί και σύμμαχοι θα αποδεχτούν τις νέες πραγματικότητες στο έδαφος. Αλλά ένα διαφορετικό μέλλον μπορεί να είναι υπό διαμόρφωση. Το Ισραήλ πλέον θεωρείται πηγή ανασφάλειας στον Κόλπο. Δεν ενδιαφέρεται τόσο για την περιφερειακή ολοκλήρωση και προτιμά να καθιερώσει το φρούριό του μέσω στρατιωτικής επέμβασης όπου επιλέγει να χτυπήσει. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη των κρατών του Κόλπου για περιφερειακή σταθερότητα ώστε να προωθήσουν τους φιλόδοξους οικονομικούς τους σχεδιασμούς.

Το κρίσιμο είναι ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να μην θέλουν να κάνουν πολλά για αυτό. Ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να ενοχλήθηκε από την ισραηλινή επίθεση και διαβεβαίωσε το Κατάρ ότι δεν θα ξανασυμβεί, ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι θα υπάρξουν περισσότερες τέτοιες προσπάθειες. Η Τουρκία και η Αίγυπτος έχουν λόγο να ανησυχούν και έχουν μεταφέρει τον προβληματισμό τους στην Ουάσινγκτον.

Η παγκόσμια συμπάθεια μπορεί να ζεστάνει τις καρδιές των Καταριανών αλλά δεν θα σβήσει το νεαρό αίσθημα ανασφάλειας. Εξάλλου, η Ντόχα φιλοξένησε τη Χαμάς κατά παράκληση της Ουάσινγκτον, την χρηματοδότησε με ισραηλινή διευκόλυνση και μεσίτευσε σε συζητήσεις με την συγκατάθεση όλων. Για το Κατάρ, αυτές οι κινήσεις θεωρήθηκαν ότι ισοδυναμούν με μια σιωπηρή εγγύηση ασφαλείας. Η καλλιέργεια των σχέσεων με τις ΗΠΑ και η φιλοξενία της μεγαλύτερης βάσης τους στη Μέση Ανατολή υποτίθεται ότι θα παρείχε μια ρητή εγγύηση.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει ήδη συναντηθεί για να συζητήσει την επίθεση και μπορεί να ληφθεί νομική δράση στο Διεθνές Δικαστήριο. Οι ηγέτες του Κατάρ θα παρουσιάσουν την υπόθεσή τους απευθείας σε αμήχανους αμερικανούς αξιωματούχους, υπενθυμίζοντας διακριτικά στον Τραμπ τις διαβεβαιώσεις που δόθηκαν κατά την επίσκεψή του τον Μάιο. Αλλά το κύριο μοχλό βρίσκεται στη δια-κoλπική συνεργασία. Ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ έσπευσαν στη Ντόχα για να εκφράσουν την υποστήριξή τους και περιέγραψαν την δράση του Ισραήλ ως "εξώθη" και "προδοτική". Το Κατάρ μπορεί να απαιτήσει κάτι περισσότερο από απλώς δηλώσεις αλληλεγγύης από τους εταίρους του στον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ. Η Ριάντ είναι ανακουφισμένη που αντιστάθηκε στις παρακλήσεις των ΗΠΑ για κανονικοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ.

Το τρέχον ρίσκο των συναλλαγών με το Ισραήλ υπερβαίνει κατά πολύ τα πιθανά οφέλη του. Ακόμη και τα ΗΑΕ, που είναι αναμφισβήτητα ο στενότερος σύμμαχος του Ισραήλ στην περιοχή, είναι σοκαρισμένα από τη συμπεριφορά του. Οι εντάσεις ζυμώνονται εδώ και μήνες και οι ηγέτες τους είναι πλέον αποξενωμένοι. Η έλλειψη ενός βιώσιμου σχεδίου για τη Γάζα, οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις για την προσάρτηση και τους νέους εποικισμούς στη δυτική όχθη, και τώρα η επίθεση, έχουν κάνει τη Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι να νιώθουν δεδομένοι. Τα ΗΑΕ έχουν ήδη ακυρώσει την συμμετοχή του Ισραήλ στο Dubai Airshow τον Νοέμβριο.

Δυσάρεστα για όλους, όλα αυτά θέτουν ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως επικυρίαρχου της ασφάλειας στην περιοχή. Εάν δεν θα υπερασπιστεί τους συμμάχους της και δεν μπορεί να ελέγξει το Ισραήλ, τότε ίσως η εξάρτηση των κρατών του Κόλπου από την Ουάσινγκτον πρέπει να επανεξεταστεί. Αυτό που κάποτε φαινόταν μια μακρινή προοπτική έχει γίνει πιο πιθανό χάρη στην ισραηλινή επιμονή. Αυτή είναι η εικόνα μιας στρατηγικής αποτυχίας.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου