Ο συνηθισμένος κύριος Ανδρουλάκης και η χαμένη ευκαιρία

Η παρουσία του Νίκου Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ παρουσιάστηκε σαν το βήμα που θα αναδείξει το ΠΑΣΟΚ σαν κόμμα έτοιμο να κυβερνήσει. Η εικόνα ήταν καλή και το περιτύλιγμα ήταν προσεγμένο. Ο λόγος θεσμικός, οι προτάσεις οργανωμένες όμως όταν αφήσει κανείς τις γενικές διακηρύξεις και δει την ουσία και τους αριθμούς, οι εντυπώσεις ανατρέπονται.

Ξεκινώντας από τη "ναυαρχίδα" των προτάσεών του, την επαναφορά του 13ου μισθού στο Δημόσιο, βλέπουμε πως συνεπάγεται κόστος περί το €1,35 δισ./έτος. Όσο κι αν επιμένει το ΠΑΣΟΚ, ακόμη κι ως λογιστική εγγραφή, οι ασφαλιστικές εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων προσμετρώνται από τη Eurostat, τόσο στο έλλειμμα και το χρέος, όσο και στο ποσό από τα τυχόν πλεονάσματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει μία χώρα σε παροχές. Άρα το €1,35 δισ. θα εξαντλούσε το μεγαλύτερο μέρος του διαθέσιμου ποσού.

Αλλά και στις υπόλοιπες προτάσεις, η προετοιμασία είναι εμφανώς, τουλάχιστον πλημμελής. Η μείωση του ΦΠΑ στα βασικά αγαθά από 13% στο 6% στερεί άλλο 1 δισ. από τα δημόσια έσοδα. Αν προστεθούν οι υπόλοιπες εξαγγελίες, το συνολικό βάρος ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ ετησίως. Είναι ένα πακέτο που αυξάνει τις δαπάνες και μειώνει τα έσοδα ταυτόχρονα. Δηλαδή μια συνταγή που γεννά ελλείμματα. Απέναντι στην οποία δεν παρουσιάστηκε καμία σοβαρή πηγή χρηματοδότησης, πέρα από τις παλιές, καλές  "φορολόγηση στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας" και "καταπολέμηση της φοροδιαφυγής". Τις οποίες έχει ήδη εξαντλήσει ήδη η κυβέρνηση και δύσκολα θα αποδώσουν πολλά περισσότερα…

Επιπλέον, η συγκυρία κάνει αυτήν τη συνταγή ακόμη πιο επικίνδυνη. Το αλλαγμένο Σύμφωνο Σταθερότητας είναι πλέον σε πλήρη ισχύ και οι κανόνες είναι αυστηροί. Περισσότερο από όλους για την Ελλάδα (για ευνόητους λόγους). Τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να μειώνουν σταδιακά το χρέος και να συγκρατούν το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα, με χρέος πάνω από το 160% του ΑΕΠ, δεν έχει την πολυτέλεια να ακολουθήσει μια πολιτική παροχών χωρίς αντίβαρα. Και τα επιτόκια δανεισμού δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας.

Η ιστορική εμπειρία δεν επιτρέπει αμφιβολίες. Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 η χώρα ζούσε με το δόγμα των παροχών και της χαλαρής δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το αποτέλεσμα ήταν χρέος που εκτοξεύτηκε και ελλείμματα που έγιναν μόνιμα. Η κατάληξη ήταν οι αναγκαστικές περικοπές, τα μνημόνια και οι περιορισμοί τους. Αν σήμερα ακολουθηθεί η ίδια λογική, οι συνέπειες θα είναι πολύ βαρύτερες, γιατί η οικονομία είναι πιο εκτεθειμένη και οι αντοχές της κοινωνίας πολύ μικρότερες.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να διαλέξει διαφορετικό δρόμο. Να παρουσιάσει στοχευμένα μέτρα χαμηλού κόστους που ανακουφίζουν όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Να καταθέσει μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση, στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση, που δεν απαιτούν δισεκατομμύρια αλλά πολιτική βούληση. Να δείξει διάθεση συναινέσεων εκεί όπου χρειάζονται ευρύτερες συμφωνίες, όπως π.χ. στη συνταγματική αναθεώρηση. Έτσι θα κέρδιζε σημαντικά σε αξιοπιστία και θα έδινε το στίγμα μιας αντιπολίτευσης σύγχρονης και υπεύθυνης.

Αντί γι’ αυτό, διάλεξε τον εύκολο δρόμο. Ένα πακέτο υποσχέσεων που θυμίζει την πιο φθαρμένη εκδοχή του παλαιοκομματισμού· μια νέα παραλλαγή του "λεφτά υπάρχουν". Το ακροατήριο της ΔΕΘ μπορεί να χειροκρότησε. Όμως οι πολίτες, που έχουν δει στο πετσί τους πώς καταλήγουν τέτοιου τύπου υποσχέσεις, και εξαγγελίες δύσκολα πείθονται.

Ο κύριος Ανδρουλάκης είχε μια ακόμη ευκαιρία να αναδειχθεί πραγματικά σε πιθανό διάδοχο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Να δείξει ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να μιλήσει με ρεαλισμό και υπευθυνότητα, να παρουσιάσει προτάσεις που στέκουν στη δοκιμασία των αριθμών και της λογικής. Αντί γι’ αυτό κατέφυγε ξανά στο, γνωστό και οικείο στο ΠΑΣΟΚ, οπλοστάσιο των εύπεπτων παροχών και των εύκολων υποσχέσεων. Με αυτό τον τρόπο, αντί να κερδίσει κύρος και αξιοπιστία, άφησε για πολλοστή φορά να χαθεί μια ιστορική στιγμή, κατά την οποία θα μπορούσε να αλλάξει τους συσχετισμούς στην πολιτική σκηνή και την πορεία της χώρας. Πραγματικά και ουσιαστικά! Όχι με λαϊκισμούς, λόγια του αέρα και ευσεβείς πόθους.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr