Τα εστιατόρια και τα καφέ μπροστά στον γκρεμό...

Του Ηλία Παπαγεωργιάδη

Λένε πως όταν κάποιος φτάσει στην απόλυτη εξάρτηση από τα ναρκωτικά, γνωρίζει πως αυτό που κάνει στον εαυτό του μπορεί να τον σκοτώσει, όμως δεν έχει τη δύναμη να σταματήσει. Παραπλήσιες είναι οι περιγραφές που ακούω από πάρα πολλούς ανθρώπους που έχουν εστιατόριο ή καφέ σε διάφορα σημεία της Ελλάδας. Το σημερινό μοντέλο της Ελληνικής καφεστίασης οδηγείται με γρήγορο βήμα στον γκρεμό, όμως η συντριπτική πλειοψηφία όχι απλά δεν μπορεί να αλλάξει ή να βγει από τον χώρο, αλλά σαν τον βάτραχο στην κατσαρόλα με το νερό που βράζει βλέπει το πρόβλημα, χωρίς να κάνει κάτι.

Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που:

• Αποχωρούν συνέχεια άνθρωποι που δεν έχουν άλλα λεφτά για να χάσουν.
• Μπαίνουν καινούριοι, οι περισσότεροι άσχετοι με το επιχειρείν και τη δυσκολία του συγκεκριμένου κλάδου.
• Ενώ σιωπηλά η πλειοψηφία των πετυχημένων "θα ήθέλε να πουλήσει" αλλά δεν μπορεί / δεν βρίσκει...

Έλα να συζητήσουμε σήμερα για πρώτη φορά αυτό που έρχεται σε έναν κλάδο που (κακώς) γιγαντώθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια και να δούμε τι περιμένει την πλειοψηφία των ανθρώπων του χώρου. Έχοντας συμβουλεύσει 50+ διαφορετικές επιχειρήσεις από κάθε σημείο της Ελλάδας τα τελευταία 3 χρόνια (και γνωρίζοντας τον χώρο εδώ και 20+), βλέπω πολλά...

Γιατί στρέφονται τόσοι πολλοί στον κλάδο, ενώ στην Ελλάδα η αγοραστική δύναμη μειώνεται συνέχεια;

Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Όλοι ξέρουμε πως η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου έχουν γίνει με ένα από τα εξής τρία κριτήρια:

• Το "δούλεψα μάγειρας, μπορώ να κάνω κάτι δικό μου"
• Το "ο καφές κοστίζει Χ, το πουλάς 10Χ, αποκλείεται να μην πάει καλά αυτό"
• Και φυσικά το πατροπαράδοτο Ελληνικό "το έκανε ο απέναντι και νομίζω πως πέτυχε. Να το κάνω και εγώ, να κονομήσω"

Έτσι γεμίσαμε με εστιατόρια, καφέ, καφέ μπαρ, delivery, all day café – lounge, εστιατόρια –  χοροπηδηχτάδικα, brunchαδικα κλπ. 

Γιατί όμως ο κόσμος στρέφεται ακόμη μαζικά στον κλάδο, παρά το ότι γνωρίζει πως πχ το εστιατόριο δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης και για τον καφέ υπάρχουν άπειρες επιλογές, ενώ η πλειοψηφία στον περίγυρό του επιμένει πως η αγοραστική της δύναμη μειώνεται κάθε χρόνο (το επιβεβαιώνει και η Eurostat);

Επειδή συνδυάζει τα εξής χαρακτηριστικά: 

Α. Χαμηλό κόστος εισόδου (μετά έρχονται τα πραγματικά κόστη).

Ο μέσος Έλληνας δεν έχει καταθέσεις στην τράπεζα και μπορεί να βρει από τα 3 F (Family, Friends, Fools, οικογένεια, φίλους και βλάκες, όπως λέμε στην Κατερίνη) ένα ποσό από 10.000 ως 100.000 Ευρώ. Με αυτό το κεφάλαιο η δουλειά φαγητού και το καφέ φαντάζουν "προσιτά" και δεν κοστίζουν μια περιουσία για να τα ξεκινήσεις. Εννοείται πως τμήμα της επένδυσης θα γίνει "με έναντι" (κάτι που θα την υπονομεύσει πριν καν ξεκινήσει).

Στην πορεία καταλαβαίνεις πως τα πάγια κόστη θα σε πνίξουν, όμως έχεις ήδη μπει στον χωρό και δεν μπορείς να κάνεις πίσω.

Β. Πολύς κόσμος νομίζει πως καταλαβαίνει τον κλάδο

Το ότι είσαι καλός πελάτης ενός καφέ ή εστιατορίου δεν σημαίνει πως ξέρεις να ανοίξεις και εσύ ένα! Τα εστιατόρια και τα καφέ είναι ένας χώρος που πολλοί (άσχετοι) νομίζουν ότι καταλαβαίνουν. Τη συγκεκριμένη εντύπωση έχουν τόσο αυτοί που θα στήσουν τη δουλειά, όσο και αυτοί που θα βάλουν τα λεφτά (δεν είναι πάντα το ίδιο πρόσωπο). Το κριτήριο είναι συνήθως το ότι είναι πελάτες σε τέτοια μαγαζιά, ή έχουν δουλέψει στον χώρο = πιστεύουν ότι αντιλαμβάνονται το θέμα.

Στην πράξη ο χώρος είναι τόσο δύσκολος, που άνθρωποι που έχουν πετυχημένη παρουσία σε αυτόν για 10+ χρόνια σου λένε ότι "ακόμη μαθαίνω", ενώ πολλοί περισσότεροι δεν έχουν καταλάβει τι έγινε ούτε αφού πχ κλείσει το μαγαζί τους, επειδή δεν πήγε καλά.

Γ. Εντύπωση αποφυγής ξεβολέματος και απώλειας κοινωνικής αποδοχής

Μπορεί εμείς οι Έλληνες να μεγαλουργήσαμε στο επιχειρείν και το εμπόριο ταξιδεύοντας παντού στον γνωστό κόσμο για χιλιάδες χρόνια, όμως περίπου τις τελευταίες 4 δεκαετίες έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα μία νοοτροπία που θεωρεί "κακό" και "καταστροφή" το να πηγαίνει κάποιος στο εξωτερικό. Εννοείται πως αυτή η νοοτροπία έχει και κοινωνικό αντίκτυπο, με την πλειοψηφία να θεωρεί σχεδόν "αποτυχημένο" αυτόν που πάει έξω.

Έτσι βλέπεις πολλούς ανθρώπους που πχ δούλεψαν στον χώρο να προτιμούν να φτιάξουν ένα μαγαζί στην Ελλάδα (που σχεδόν πάντα "πάει άπατο"), παρά πχ να φύγουν στο εξωτερικό και με το ίδιο κεφάλαιο να δοκιμάσουν κάτι εκεί με περισσότερες πιθανότητες. Πιστεύουν πως μένοντας εδώ και κάνοντας αυτή τη δουλειά δεν θα ξεβολευτούν, έχοντας κοντά τους τυχόν σύζυγο, παιδιά και γονείς (που συνήθως χρηματοδοτούν).

Τις περισσότερες φορές η πραγματική ζωή έχει αποδείξει πως ο άνθρωπος που δεν πήγε στο εξωτερικό με το κεφάλαιο που είχε, στο τέλος έφυγε έξω κυνηγημένος από τα χρέη ή έμεινε εδώ "διαλυμένος" και με χρέη.

Δ. Εντύπωση απόκτησης κοινωνικής καταξίωσης και τα ανομολόγητα "τυχερά"

Οι ειδικοί μας λένε πως πλέον στην Ελλάδα περίπου 1/2 πολίτες άνω των 15 ετών είναι... "λειτουργικά αναλφάβητοι" και έχουν αδυναμία κατανόησης κειμένου. Για πολλούς ανθρώπους σε αυτήν την κατάσταση το να κάνουν δικιά τους δουλειά είναι ένδειξη κοινωνικής αναρρίχησης.

Συνήθως αποφεύγουν δουλειές με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας (και τεχνική κατάρτιση) και επιλέγουν την καφεστίαση, που δείχνει πιο "λαμπερή". Το ότι η πιάτσα είναι γεμάτη από φήμες για "τα τυχερά που έχει ένας ιδιοκτήτης τέτοιας επιχείρησης" είναι ένα επιπλέον κίνητρο που κανείς δεν θα παραδεχθεί. 

Αργά θα καταλάβουν πόσο ψεύτικα ήταν όλα αυτά που πίστευαν...

Το (εντελώς λάθος) επιχειρηματικό μοντέλο των περισσότερων του χώρου στην Ελλάδα 

Σπάνια συναντάς κλάδο του επιχειρείν που είναι τόσο πολύ "στημένος στο πόδι" στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων όπως αυτόν της Ελληνικής καφεστίασης. Για το πώς στήνονται τα περισσότερα νέα σχήματα σου έχω γράψει στο παρελθόν (με τον viral "χρυσό κανόνα για το πώς ανοίγουν και πώς κλείνουν τα καφέ στην Ελλάδα"). Έλα όμως να δούμε τα βασικά λάθη, μιας και αυτά ωθούν πλέον τους πολλούς στην καταστροφή.

1. Δεν υπάρχει επιχειρηματικό σχέδιο

Τις περισσότερες φορές το επιχειρηματικό σχέδιο πάνω στο οποίο στήθηκε η δουλειά είναι το "ξέρω εγώ". Όταν υπάρχει ένας σχεδιασμός, αυτός συνήθως αφορά μεγαλύτερες επενδύσεις και σχεδόν πάντα είναι πολύ αισιόδοξος. Ελάχιστοι ασχολούνται με το να επιλέξουν σε ποια κοινά θα απευθυνθούν και να καταλάβουν τους πελάτες τους, για να μπορέσουν να σχεδιάσουν πάνω τους τα υπόλοιπα.

2. Η κεντρική ιδέα είναι ότι "θα πετύχουμε γιατί είμαστε έξυπνοι και ωραίοι. Θα μας μείνουν λεφτά επειδή δεν θα πληρώσουμε όλες τις εργοδοτικές εισφορές και τον ΦΠΑ"

Η έλλειψη σχεδιασμού πολύ συχνά αντικαθίσταται από "ακλόνητα επιχειρήματα": Ο ιδιοκτήτης είναι βέβαιος για την επιτυχία, με κριτήριο την εξυπνάδα και "τον κύκλο" που νομίζει πως έχει (δεν του είπαν πως τα περισσότερα μαγαζιά πετυχαίνουν όταν τα επιλέξουν πρόσωπα εκτός του κύκλου των ιδιοκτητών).

Για τα οικονομικά η βασική προσέγγιση (και ελπίδα) είναι ότι ο "γάτος" ιδιοκτήτης θα βρει τρόπο να μην πληρώσει τα ένσημα κλπ των υπαλλήλων του, αλλά και "να μην κόψει όλες τις αποδείξεις". Άλλωστε "αν τα κάνουμε όλα άσπρα, καμία δουλειά δεν βγαίνει" ακούω συχνά από ανθρώπους που δεν αντιλαμβάνονται πως έφτασαν τα χρόνια να γίνουν οι δουλειές "άσπρες"...

3. Το σωστό και το λάθος στην επιλογή χώρου

Στο θέμα του μαγαζιού που θα επιλεγεί βλέπεις ταυτόχρονα να συνυπάρχουν στην ίδια απόφαση ένα σωστό και ένα λάθος: Επιλέγεται καλό σημείο, όμως με πολύ μεγάλο ενοίκιο.

Στην πράξη στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες το πολύ υψηλό ενοίκιο σε εστιατόρια και καφέ "ισοφαριζόταν" από τη φορο/εισφοροδιαφυγή. Κράτα το αυτό...

4. Κακός υπολογισμός του εργατικού κόστους

Συνέβη πάρα πολλές φορές, πριν ακόμη "σφίξουν τα λουριά" όπως σήμερα.

5. Αντιγραφή άλλωνprojectsκαι έλλειψη ταυτότητας

Η έλλειψη σοβαρού επιχειρηματικού σχεδίου "πάει πακέτο" με την έλλειψη "ταυτότητας" για το μαγαζί και την απλή αντιγραφή άλλων projects που ο ιδιοκτήτης θεωρεί πετυχημένα. Συχνά βλέπεις να έχουν σειρά μαγαζιών τους ίδιους προμηθευτές!

Όταν εντοπίζω κάτι τέτοιο στις συζητήσεις μου, συνηθίζω να λέω "μόλις μου περιέγραψες πως έδεσες μία πέτρα στον λαιμό σου και πας προς τη θάλασσα".

(Συχνά έλλειψη ταυτότητας ανακαλύπτω ακόμη και σε αλυσίδες...)

6. (Πλέον) μεγάλες τιμές χωρίς ανάλογες παροχές, ή χαμηλές τιμές χωρίς ποιότητα

Οι μεγάλες τιμές πρέπει να συνοδεύονται με την ανάλογη ποιότητα υπηρεσιών, υλικών, εκτέλεσης και service. Οι περισσότεροι δεν το κάνουν, συχνά γιατί "δεν βγαίνουν" πια, αλλά δεν το έκαναν και νωρίτερα. Όχι τυχαία, αυτοί που τηρούν αυτόν τον κανόνα συνήθως πάνε καλύτερα από τον μέσο όρο.

Οι χαμηλές τιμές προϋποθέτουν "ταυτότητα", συγκεκριμένη στόχευση και πολύ καλό επιχειρηματικό σχέδιο. Ο συνδυασμός τους φέρνει επιτυχία, αλλά σπανίζει...

7. Μηδενική / μικρή / αστεία επένδυση στοmarketing

Σου έγραψα για το θέμα πρόσφατα. Τα περισσότερα εστιατόρια και καφέ δεν επενδύουν στο θέμα, ή κάνουν διαφημίσεις πολύ χαμηλού επιπέδου. (Για τη νέα ντροπιαστική "μόδα" των άσχετων που κάνουν βίντεο για τα μαγαζιά τους στα οποία προσβάλλουν τους πελάτες τους δεν θα πω περισσότερα... βλέπω ότι εξαπλώνεται και θα καταστρέψει πολλούς).

Νομίζουν οι περισσότεροι πως πχ το ακριβότερο ντεκόρ που προτείνει ο διακοσμητής έχει περισσότερη αξία από το να αφήσεις 30% του προϋπολογισμού σου στην άκρη για διαφήμιση. Κούνια που τους κούναγε...

8. Έλλειψη κεφαλαίου = υψηλότερο κόστος

Όταν δεν έχεις χρήματα για να αγοράσεις καφέ μετρητοίς, τότε αγοράζεις με πίστωση, σε πολύ μεγαλύτερη τιμή. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα αναλώσιμα, την κατασκευή και διάφορα άλλα έξοδα, πάγια ή τμήμα της αρχικής επένδυσης. Ειδικά τα φουσκωμένα έξοδα που αφορούν τη λειτουργία της επιχείρησης μετά την έναρξή της είναι και αυτά που δεν θα της επιτρέψουν να ορθοποδήσει...

9. Πολύ συχνά παντελής έλλειψη σοβαρής διοίκησης

Αυτές οι δουλειές έχουν μία πολύ ενδιαφέρουσα ιδιομορφία: Απαιτούν αφενός να υπάρχει στον χώρο ένα προσώπο που ξέρει τη δουλειά, είναι μόνιμα εκεί και έχει "στιβαρή" παρουσία, ένα άτομο που διευθύνει τη επιχείρηση.

Αφετέρου χρειάζεται να υπάρχει ένα άτομο (το πρόσωπο που θα διευθύνει, ή ένα άλλο) που θα έχει το καθαρό μυαλό να σκεφθεί, να λύσει προβλήματα και να καταλάβει πώς πρέπει να αναπτυχθεί η επιχείρηση, ή τι πρέπει να αλλάξει.

Οι περισσότεροι άνθρωποι του χώρου δεν κάνουν ούτε το ένα ούτε το άλλο... Άλλοι δεν έχουν χρόνο να βάλουν τη σκέψη τους σε μία σειρά και άλλοι μπορεί ακόμη και να είναι παρόντες στην επιχείρησή τους, αλλά είναι κάκιστοι στην επικοινωνία και τη διοίκηση. 

Γιατί τώρα έφτασαν μπροστά στον γκρεμό;

- "Ηλία, όλα αυτά τα καταλαβαίνω. Τι άλλαξε όμως τόσο ξαφνικά και πλέον θεωρείς πως ο κλάδος είναι στο χείλος του γκρεμού;" μπορεί να σκέφτεσαι, διαβάζοντας ως εδώ.

Πολλά άλλαξαν τα τελευταία χρόνια και ειδικά το 2025. Σου τα παρουσίασα τόσο το 2023, όσο και στις αρχές της χρονιάς:

• Η ψηφιακή κάρτα εργασίας για τους περισσότερους σημαίνει πως δεν μπορούν να κάνουν αυτά που έκαναν στο θέμα των ενσήμων κλπ. Άλλοι κάνουν "λιγότερα" (με μεγάλο ρίσκο), άλλοι δεν κάνουν τίποτε παράνομο πλέον = εκτοξεύθηκαν τα κόστη εργοδοτικών εισφορών, οι δηλωμένες υπερωρίες κλπ. Πολλές επιχειρήσεις μου περιγράφουν αύξηση +50% του κόστους αυτού, ή και παραπάνω.

 

• Η ανεργία μειώθηκε, πολλοί Έλληνες δεν θέλουν άλλο να δουλέψουν στον χώρο, ενώ η νόμιμη πρόσκληση μεταναστών για εργασία παρουσιάζει  μεγάλες καθυστερήσεις. Όλα αυτά αύξησαν σημαντικά το κόστος προσωπικού, που είχε μείνει πολύ πίσω τα προηγούμενα χρόνια.

(Επικροτώ και τις δύο αυτές αλλαγές. Δεν μπορεί μία σοβαρή επιχείρηση να επιβιώνει μέσα από τέτοιες πρακτικές, δεν "πάει μακριά" έτσι).

• Το κυνήγι κατά της φοροδιαφυγής έχει ενταθεί, το ίδιο και η πολυπλοκότητα των φορολογικών διατάξεων. Είναι ξεκάθαρο πως μειώθηκαν οι παραβάσεις και αυξήθηκε το κόστος που απαιτείται για να "συμμορφωθεί φορολογικά" μία επιχείρηση.

- "Ηλία, πιο πάνω έγραψες πως οι περισσότεροι του χώρου πλήρωναν μεγάλα ενοίκια, θεωρώντας πως θα "γλυτώσουν" λεφτά από εισφοροδιαφυγή, χαμηλούς μισθούς και φοροδιαφυγή. Τώρα που αυτό κόπηκε, τι κάνουν;" μπορεί να σκεφθείς. Αυτό ακριβώς σου λέω: Είναι σε αδιέξοδο.

• Τα πάσης φύσεως κόστη έχουν εκτοξευθεί. Το κρέας, ο καφές, το ψάρι, τα υλικά συσκευασίας, φυσικά η ενέργεια, ό,τι αποτελεί τμήμα των πάγιων εξόδων μίας επιχείρησης έχει ακριβύνει πολύ (και δεν καλύφθηκε από τις αυξήσεις που μοιραία ακολούθησαν).

 

• Οι πολλές επιχειρήσεις του κλάδου έγιναν υπερβολικά πολλές = μεγαλύτερα ενοίκια + λιγότεροι διαθέσιμοι πελάτες (που είπαμε ότι έχουν μικρότερη αγοραστική δύναμη)! Η εξάπλωση των αλυσίδων κλπ μετέτρεψε μία αγορά που ήταν ήδη κορεσμένη σε μία κατάσταση "ξεχειλώματος". Τα ενοίκια αυξήθηκαν υπερβολικά, ενώ οι πελάτες μοιράστηκαν σε ακόμη περισσότερα σημεία!

 

• Όμως όταν μειώνεται η αγοραστική δύναμη κάποιου, τότε το διαθέσιμο εισόδημά του κατευθύνεται σε αυτούς που θεωρεί πως είναι οι καλύτεροι = η αγορά συγκεντρώνεται: Λίγοι πάνε καλά και οι πολλοί "αγκομαχούν".

 

• Σε πολλές τουριστικές περιοχές έχει γίνει αναδιανομή του διαθέσιμου εισοδήματος των τουριστών. Στο εξήγησα το 2024, η τάση συνεχίστηκε και φέτος. Έτσι βλέπεις σε περιοχές με πολλούς τουρίστες και γεμάτα ξενοδοχεία τα εστιατόρια και τα καφέ να μην έχουν δουλέψει ανάλογα. (Εννοείται πως παίζουν ρόλο και οι πολύ μεγάλες τιμές σε αρκετές περιπτώσεις).

Αυτές οι εξελίξεις "ξεσκέπασαν" τα λάθη που σου περιέγραψα νωρίτερα και έχουν φέρει πλέον τη μεγάλη πλειοψηφία των εστιατορίων και καφέ στη χώρα μας "στο χείλος του γκρεμού"...

Ο "γκρεμός" που οι περισσότεροι δεν θέλουν να παραδεχθούν

Στην Ελλάδα η πλειοψηφία δεν θέλει να παραδεχθεί ότι έχει οικονομικό πρόβλημα. Αν όμως αύριο "τραβήξουμε μία γραμμή" για να δούμε που βρίσκεται κάθε επιχείρηση, θα διαπιστώσουμε πως 8 στις 10 (εκτός τουρισμού και ακινήτων) χάνουν λεφτά και δεν το ξέρουν / δεν το παραδέχονται.

Στον χώρο της εστίασης και των καφέ:

• Τα "περιθώρια" φοροδιαφυγής έχουν μειωθεί δραστικά, το ίδιο και αυτά της εισφοροδιαφυγής.
• Οι μισθοί ανεβαίνουν (λογικό και δίκαιο).
• Τα κόστη είναι τεράστια.
• Τα περισσότερα μαγαζιά δουλεύουν καλά 1 – 2 μέρες την εβδομάδα, "τους καλούς μήνες" του χρόνου
• Τα ενοίκια πλέον τους πνίγουν
• Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες από διοίκηση επιχειρήσεων δεν πολυξέρουν, όμως ούτε και ενδιαφέρονται να μάθουν. "Εύκολες και γρήγορες λύσεις" ψάχνουν, όταν δεν ψάχνουν να πουλήσουν...

Ο κλάδος είναι στο χείλος του γκρεμού, κάτι που ξέρουν όλοι οι "γνωρίζοντες". Υπάρχουν όμως και αυτοί που στέκονται όρθιοι. Ποιοι είναι;

 

1. Οικογενειακές επιχειρήσεις, με χαμηλά κόστη και την οικογένεια "στη μάχη"

 

2. Μαγαζιά με τον ιδιοκτήτη παρόντα ως διευθυντή, νύχτα μέρα (που πετυχαίνει να έχει και χρόνο για να σκεφθεί πώς θα προχωρήσει τη δουλειά του).

 

3. Καταστήματα που έχουν παράδοση και επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια, που κατάφεραν να κερδίσουν και το στοίχημα της μετάβασης στην επόμενη γενιά πελατών

 

4. Προσπάθειες που έφεραν "κάτι το διαφορετικό" ή "αυτό που πραγματικά ψάχνει κάποιος στο σημείο που βρίσκεται".

 

5. Μία μειοψηφία εστιατορίων από αυτά με την υπογραφή γνωστών σεφ

 

6. Επιχειρήσεις με ιδιόκτητο χώρο ή με "μοναδική θέση"

 

7. Καταστήματα που ανήκουν σε επιχειρηματίες με πολλά σημεία, εμπειρία και ικανότητα για συνέργειες + ανεύρεση προσωπικού λόγω καλού ονόματος = μεγάλες, οργανωμένες επιχειρήσεις του χώρου.

 

8. Τυχόν άλλες εξαιρέσεις, που απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα

Όλοι οι παραπάνω είναι ζήτημα αν αποτελούν το 10% του συνόλου της αγορας. Συνήθως και αυτοί έχουν να αντιμετωπίσουν προκλήσεις:

Α. Τη διατήρηση της υψηλής ποιότητας 

Β. Την αποφυγή της (φυσιολογικής για τον κλαδο) κόπωσης των πελατών 

Γ. Την προσωπική φθορά των ιδιοκτητών και κεντρικών συντελεστών 

Υπάρχουν λύσεις;

- "Εκτός από το να μου μαυρίσεις την καρδιά, έχεις να μου προτείνεις κάποια λύση;" μπορεί να περνάει τώρα από το μυαλό σου... Έχω, αλλά καμία δεν είναι εύκολη...

1. Ώρα να επικεντρωθείς σε αυτά που κάνεις καλά και τα πλεονεκτήματά σου:

• Έμφαση σε ό,τι βλέπεις πως έχει νόημα.
• Διακοπή κάθε τμήματος της δουλειάς που "δεν κάνει κλικ" με τους πελάτες και σε βάζει μέσα.
• (Αν όμως σου φέρνει πελάτες και σε βάζει μέσα "λίγο", θέλει σκέψη το θέμα).

 

• Καλύτερα να ακούσω για σένα για ΕΝΑ πράγμα που κάνεις τέλεια, παρά για 10 πράγματα που κάνεις "όπως όλοι οι άλλοι".

 

2. Ριζική αναδιάταξη των οικονομικών, με στόχο να φτάσεις να πληρώνεις "μετρητοίς"για να πάρεις τις τιμές που θα σε βοηθήσουν να κερδίζειςεσύ από τον τζίρο και όχι μόνο αυτός που σου πουλά και συχνά καταλήγεις να γίνεις "αιχμάλωτός του", λόγω αργοπορημένης πληρωμής.

Ξέρω, είναι πολύ δύσκολο κλπ. Αν όμως πληρώνεις "καπέλο" σε όλα, απλά θα εισπράττεις λεφτά, χωρίς να σου μένουν κέρδη.

3. Αξιολόγηση του προσωπικού και της συμπεριφοράς σου προς αυτό. Αν δεν φέρεσαι καλά (δηλαδή αν είσαι άλλος ένας άξεστος κομπλεξικός που νομίζει πως επειδή σε αυτή τη φάση της ζωής έχει δική του δουλειά μπορεί να προσβάλλει τους πάντες), πλήρωσε έναν ψυχολόγο για να ηρεμήσεις και άρχισε να σέβεσαι τους ανθρώπους γύρω σου. Αν δεν το κάνεις, απλά θα κλείσεις και θα δεις στο μέλλον "την άλλη όψη του νομίσματος".

Αν τους φέρεσαι καλά και βλέπεις κακές συμπεριφορές ή αν απλά "δεν βγαίνεις", ίσως πρέπει να μειώσεις προσωπικό, να επικεντρωθείς σε προσφορά λιγότερων προϊόντων, για λιγότερες ώρες τις μέρας κλπ.

ΥΓ. Αυτοί που "βάζουν πλάτη" αξίζουν μία μικρή αύξηση ακόμη και στις δύσκολες στιγμές. Γιατί αν σου φύγουν, απλά θα κλείσεις.

 

4. Αν πληρώνεις το ενοίκιο στην ώρα του ως τώρα, ζήτα προσωρινή μείωση για 1 – 2 χρόνια. Δεν θα την πάρεις από όλους, αλλά από τους λογικούς. Δεν πειράζει και αν μετά συμφωνήσεις να ανέβει το ενοίκιο. Άλλωστε αν σε 2 χρόνια δεν καταφέρεις να "γυρίσεις την παρτίδα", δεν θα έχει καμία σημασία.

 

5. Αποφάσισε να σεβαστείς τον εαυτό σου, την οικογένειά σου και τους κόπους σου καιστρώσου να μελετήσεις τον πελάτη σου, για να φτιάξεις ανάλογες κινήσειςmarketing. Υπάρχουν πράγματα που γίνονται με λίγα / καθόλου λεφτά και μπορούν να σε βοηθήσουν, αρκεί πρώτα να έχεις μελετήσει καλά σε ποιον θα απευθυνθείς, τι ανάγκες έχει και πώς εσύ θα τις καλύψεις.

 

6. Αποδέξου ότι το κράτος δεν θα μειώσει τη φορολογία και θα συνεχίσει τους ελέγχους. Στήσε τη δουλειά σου ανάλογα. Αν δεν μπορείς, δες πιο κάτω στο 8.

 

7. Αν θα έμπαινε κάποιος συνέταιρος στη δουλειά, τα χρήματά του θα έπρεπε όχι να πάνε στον παλιό ιδιοκτήτη(για να μειώσει τη ζημία του) αλλά στο να γίνουν αλλαγές, να φτιαχθεί ένα σοβαροconcept και να γίνει καινούριο λανσάρισμα, marketing κλπ. Αυτό σπάνια συμβαίνει = μετά κλαίνε όλοι μαζί...

 

8. Θα μπορούσα να σου γράψω άλλες 10+ λύσεις, όμως οι περισσότερες έχουν νόημα αν ξέρω περισσότερα για μία επιχείρηση. Θα μοιραστώ μαζί σου όμως εδώ και μία τελευταία λύση, την "πυρηνική":Αν δεις πως η "παρτίδα" δεν σώζεται", είναι η ώρα να πουλήσεις την επιχείρηση, αν μπορέσεις, ή να την κλείσεις,κάτι που σου "φώναζε" εδώ και καιρό, αλλά εσύ δεν ήθελες να ακούσεις.

Όταν λέω να την πουλήσεις, δεν εννοώ να ψάξεις τα λεφτά που έβαλες. Αποδέξου ότι θα χάσεις, πάρε τις ζημίες σου και πούλα πριν μηδενιστεί η αξία αυτού που έχεις στα χέρια σου.

Ναι, το ξέρω, δεν είναι εύκολο να το αποδεχθείς. Καλύτερα όμως να σου μείνουν κάποια λεφτά για το μέλλον, παρά να τα χάσεις όλα "για να αποδείξεις" κλπ.

Το μέλλον της εστίασης και των καφέ είναι "γεμάτο σύννεφα"...

Τα επόμενα 2 χρόνια (τουλάχιστον) το μέλλον της εστίασης και των καφέ θα είναι "γεμάτο σύννεφα". Οι πολύ καλοί θα επιβιώσουν, θα μεγαλώσουν κλπ, κάποιοι θα διαβάσεις πως θα στήσουν και αλυσίδες, θα πουληθούν σε funds... Αυτοί όμως θα είναι οι λίγοι. Οι πολλοί θα υποφέρουν και αρκετοί άλλοι απλά θα καταφέρουν να μη χάνουν λεφτά, ακροβατώντας σε ένα τεντωμένο σκοινί.

Θα σου έλεγα πως με το ίδιο κεφάλαιο στο εξωτερικό θα είχες τριπλάσιες πιθανότητες επιτυχίας, όμως ξέρω πως μάλλον δεν θα το κάνεις. Για αυτό σου προτείνω είτε να προσέξεις πολύ πριν αποφασίσεις να ξεκινήσεις, είτε να κινητοποιηθείς για να αλλάξεις ό,τι δεν πάει καλά, αν ήδη βλέπεις πως υπάρχει πρόβλημα. Ο κλάδος είναι σκληρός και δεν συγχωρεί...

Εύχομαι να είσαι από τους λίγους που θα τα καταφέρουν και θα θριαμβεύσουν!

Εσύ τι γνώμη έχεις;

ilias@iliaspapageorgiadis.com

*Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διοικεί τον όμιλο εταιρειών MORE, είναι επενδυτής, αναλυτής και σύμβουλος. Στις 16 και 17 Ιανουαρίου οργανώνει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την τρίτη του μεγάλη εκδήλωση με τίτλο "Ελλάδα 2026. Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις".