Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν πλησιάζει περισσότερο από ποτέ στο διαδίκτυο που οραματίζεται: ένα πλήρως ελεγχόμενο, εγχώριο οικοσύστημα, στα πρότυπα του κινεζικού μοντέλου. Τον Ιούλιο του 2025, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι επέλεξε την VK Co., μια κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία του χώρου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ως τον εθνικό πάροχο υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων. Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι το Max — μια ολοκληρωμένη εφαρμογή μέσω της οποίας οι Ρώσοι μπορούν να επικοινωνούν, να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους, να έχουν πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες, ακόμα και να παρακάμπτουν τις ουρές σε φεστιβάλ μουσικής.
Παράλληλα, στις 16 Ιουλίου, ο Πούτιν έδωσε εντολή στην κυβέρνησή του πρωθυπουργού της Ρωσίας Μιχαήλ Μισούστιν να συντάξει νέους περιορισμούς για λογισμικά και υπηρεσίες επικοινωνίας που προέρχονται από "μη φιλικές χώρες". Δύο ημέρες αργότερα, ο Αντόν Γκορέλκιν, αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφορικής της Κρατικής Δούμας, κάτω σώματος του ρωσικού κοινοβουλίου, δήλωσε πως η δημοφιλέστερη διαδικτυακή πλατφόρμα στη Ρωσία, το WhatsApp της Meta, είναι "πολύ πιθανό" να συμπεριληφθεί στους νέους αυτούς περιορισμούς.
Η Ρωσία, όπως και άλλες χώρες, έχει επιδείξει έντονο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια για την ψηφιακή εθνική της κυριαρχία - την απεξάρτηση, δηλαδή, από τεχνολογίες και υποδομές που ελέγχονται από ξένες εταιρείες. Για τον Βλ. Πούτιν, ο τελικός στόχος μοιάζει με το κινεζικό μοντέλο: το σύνολο της διαδικτυακής εμπειρίας να διεκπεραιώνεται μέσω "εφαρμογών παντός σκοπού" (everything apps), με το κράτος να έχει ευρείες δυνατότητες παρακολούθησης και ελέγχου τους.
Η εφαρμογή Max δεν διαθέτει κρυπτογράφηση τύπου end-to-end, γεγονός που διευκολύνει την παρακολούθησή της από τις ρωσικές Αρχές, σύμφωνα με την ανεξάρτητη οργάνωση Roskomsvoboda. "Η βασική ιδέα του Πούτιν ήταν πάντα η ίδια: όλα πρέπει να βρίσκονται υπό έλεγχο", δηλώνει η Ιρίνα Μπορόγκαν, αναλύτρια του Center for European Policy Analysis, χαρακτηρίζοντας την εφαρμογή "ηλεκτρονικό αστυνόμο".
Από την γενίκευση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα έχει εντείνει την πίεση σε υπηρεσίες που δεν ελέγχει άμεσα. Οι αμερικανικές πλατφόρμες Facebook, Instagram και X έχουν απαγορευθεί, ενώ η πρόσβαση στο YouTube περιορίζεται με τεχνικά μέσα. Ακόμα και το TikTok, αν και κινεζικής ιδιοκτησίας, έχει μειώσει σημαντικά την πρόσβαση των Ρώσων σε περιεχόμενο του εξωτερικού, κατόπιν αλλαγών στη ρωσική νομοθεσία.
Παράλληλα, η ρωσική κυβέρνηση προχωρά σε μαζικές διακοπές του διαδικτύου. Τον Ιούλιο σημειώθηκαν 2.591 διακοπές διαδικτύου στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, αριθμός υπερπολλαπλάσιος σε σύγκριση με τις 654 του Ιουνίου, σύμφωνα με την οργάνωση Na Svyazi. Οι ρωσικές Αρχές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για αναγκαία μέτρα αντιμετώπισης των ουκρανικών drones, ωστόσο οι ειδικοί επισημαίνουν πως πρόκειται και για μέσα καταστολής πληροφόρησης.
Η Ρωσία δοκιμάζει πλέον νέες τεχνικές: μπλοκάρει μεμονωμένες εφαρμογές, απαγορεύει δεκάδες VPN και ενισχύει τη νομοθετική καταστολή. Πρόσφατος νόμος προβλέπει πρόστιμα για απλές αναζητήσεις περιεχομένου που χαρακτηρίζεται από το κράτος ως "εξτρεμιστικό". Έχει επιβληθεί απαγόρευση LGBTQ+ περιεχομένου, ενώ εκφράσεις αντίθεσης στον πόλεμο στο διαδίκτυο μπορεί να οδηγήσουν σε πολυετείς ποινές κάθειρξης.
Η VK Co., μέσω της οποίας αναπτύσσεται το Max, ελέγχεται εμμέσως από την κυβέρνηση μέσω της Gazprom και της Sogaz AO, εταιρείας στην οποία συμμετέχει ο Γιούρι Κοβαλτσούκ, δισεκατομμυριούχος που σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είναι "ο προσωπικός τραπεζίτης του Πούτιν". Διευθύνων σύμβουλος της VK είναι ο Βλαντίμιρ Κιριένκο, γιος του στενού προεδρικού συμβούλου Σεργκέι Κιριένκο.
Η παρέμβαση του Κρεμλίνου στο ρωσικό διαδίκτυο δεν είναι καινούργια. Κατά τις δύο πρώτες του θητείες στο ύπατο αξίωμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο Πούτιν εστίασε στον έλεγχο της τηλεόρασης, αγνοώντας ως επί το πλείστον το διαδίκτυο. Η στάση αυτή άλλαξε το 2011, όταν ξέσπασαν μαζικές διαδηλώσεις με φόντο την εκλογική νοθεία και την επιστροφή του Πούτιν στην Προεδρία. Οι διαμαρτυρίες οργανώθηκαν κυρίως μέσω Facebook και VK, το οποίο τότε ανήκε στον Παβέλ Ντούροφ, μετέπειτα ιδρυτή του Telegram.
Το κράτος άρχισε να θεσπίζει νόμους υποχρεωτικής αποθήκευσης των δεδομένων εντός Ρωσίας. Το 2019, θεσπίστηκε νομοθεσία που επιτρέπει στο κράτος να φιλτράρει την διαδικτυακή κίνηση - μια τεχνολογική υποδομή που θεωρείται προάγγελος του αποκαλούμενου "sovereign Runet”, δηλαδή ενός αυτοτελούς ρωσικού ίντερνετ.
Η τάση αυτή επιταχύνθηκε μετά την γενική εισβολή στην Ουκρανία. Το 2023, η ρωσική δραστηριότητα της Yandex, της κορυφαίας μηχανής αναζήτησης στη χώρα, εξαγοράστηκε από όμιλο επενδυτών που συνδέονται με πρώην στελέχη της Gazprom, υπό την επίβλεψη του Κρεμλίνου. Πολλοί Ρώσοι στρέφονται πλέον σε εγχώριες εναλλακτικές αντί του YouTube και της Wikipedia. Το VKontakte, η βασική πλατφόρμα της VK, ξεπέρασε σε μηνιαίους χρήστες το YouTube, σε ένα κομβικό σημάδι του μετασχηματισμού του ρωσικού ψηφιακού τοπίου.
Ο Σαρκίς Νταρμπινιάν, ιδρυτής της Roskomsvoboda, εκτιμά ότι, παρά τη στήριξη του κράτους, θα χρειαστεί χρόνος για να αναδειχθεί το Max ως το βασικό εργαλείο επικοινωνίας. "Στα πρώτα χρόνια, οι Ρώσοι θα το κατεβάσουν ως εργαλείο για πρόσβαση στις κρατικές υπηρεσίες, αλλά δεν θα το χρησιμοποιούν ως κύρια εφαρμογή μηνυμάτων", σημειώνει.
Για την πολιτική επιστήμονα Εκατερίνα Σούλμαν, η ανάπτυξη του Max δεν είναι απλώς μια προσπάθεια δημιουργίας ενός κυρίαρχου, εθνικά ρωσικού ίντερνετ, αλλά μια συνειδητή αποδόμηση του υπάρχοντος, που παρέχει ελευθερία πρόσβασης και πληροφόρησης. "Δεν πρόκειται για την οικοδόμηση ενός κυρίαρχου ίντερνετ", δηλώνει, "αλλά για την καταστροφή εκείνου το οποίο ήδη υπάρχει".
Απόδοση - Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Τι αναφέρεται στο προσχέδιο της τελευταίας διαπραγματευτικής πρότασης.
Συζήτησαν την κατάσταση στη βόρεια Αφρική.
Έστειλε τις "ευχές" του με μία αιχμηρή ανάρτηση για την επίσκεψη Πούτιν - Μόντι στο Πεκίνο.
Οι ευρωπαϊκές χώρες αντίθετα, κάνουν ό,τι μπορούν για να εμποδίσουν μια ειρηνική διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία, ανέφερε ο Πεσκόφ.
"Αν οι πρόεδροι το κρίνουν απαραίτητο, η συνάντησή τους μπορεί να οργανωθεί πολύ γρήγορα", λέει ο Πεσκόφ.
Αγανακτισμένος ο Γερμανός καγκελάριος με την αδυναμία της Ευρώπης να αναγκάσει τη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Νέα πρόσκληση προς το Κίεβο για συνάντηση στη Μόσχα. "Απαράδεχτη" πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Η post-game ανάλυση της συνάντησης των μη δυτικών ηγετών που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα κοντά στο Πεκίνο: Η παράσταση του Σι Τζινπίνγκ της Κίνας, με τον Ναρέντρα Μόντι της Ινδίας και τον...
Οι περικοπές αφορούν κυρίως τα κράτη της Βαλτικής.
Είπε ότι ο ίδιος θα έπρεπε να είχε αντιληφθεί το μέγεθος της απειλής πριν από το 2022.
"Κλειδί το να στερηθεί η Ρωσία από τους πόρους που τροφοδοτούν την επίθεσή της".
