Tο 2% της Ευρωζώνης δεν φέρνει ανακούφιση στο ελληνικό πορτοφόλι

Του Άγη Βερούτη

Οι χθεσινές ανακοινώσεις για τον πληθωρισμό (20/8/2025) μας στέλνουν διπλό μήνυμα. Στην Ευρωζώνη η ετήσια μεταβολή τιμών παραμένει στο 2,0% τον Ιούλιο, δηλαδή εντός των στόχων της ΕΚΤ. Στην Ελλάδα, όμως, η εικόνα είναι πιο δύσκολη: ο εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 3,1% και ο εναρμονισμένος δείκτης (HICP) κατά 3,7%, σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο. Αυτό το άνοιγμα μεταφράζεται σε αδιάκοπη ακρίβεια στην καθημερινότητα, παρότι οι τίτλοι ειδήσεων μιλούν για "σταθεροποίηση".

Πού οφείλεται η απόκλιση; Πρώτον, οφείλεται στο μείγμα της ελληνικής κατανάλωσης. Οι υπηρεσίες, από εστίαση έως υπηρεσίες επαγγελματιών, έχουν υψηλότερη κατά κεφαλήν βαρύτητα και επιμένουν να ανεβαίνουν σε ρυθμούς πάνω από 3%. 

Η ενέργεια δεν χτυπάει μεν όπως στο 2022, αλλά δεν αρκεί για να φρενάρει τον γενικό δείκτη όταν οι υπόλοιπες κατηγορίες ανεβάζουν τις τιμές τους. Δεύτερον, έχουμε πολλά μη-εμπορεύσιμα που επηρεάζονται από θεσμικά κόστη: φόρους κατανάλωσης, δημοτικά τέλη, ρυθμιζόμενες χρεώσεις, αλλά και μείωση της προσφοράς που δεν λύνονται με εγκυκλίους. 

Στην πράξη, το καλάθι του Έλληνα παραμένει ακριβότερο από του μέσου Ευρωπαίου, ακόμη κι όταν η Ευρωζώνη παραμένει στο +2% ετησιοποιημένο. 

Υπάρχει όμως και ο "Ελέφαντας στο Δωμάτιο": η Στέγη. 

Το κόστος κατοικίας, είτε μισθώνεις, είτε αγοράζεις, λειτουργεί ως μηχανισμός επαναπληθωρισμού. Η προσφορά νέων διαμερισμάτων υπολείπεται δραματικά της ζήτησης, και οι πολεοδομικές γραφειοκρατικές διαδικασίες παραμένουν υπερβολικά αργές και απρόβλεπτες.

Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατες παρεμβάσεις στον δημόσιο διάλογο χρεώνουν μεγάλο μέρος της ακρίβειας στέγης σε πολιτικές ασυνέχειες και θεσμικά εμπόδια, που ανεβάζουν τεχνητά το κόστος. Αν δεν αυξηθεί η προσφορά κατοικίας ταχύτατα, ο πληθωρισμός Στέγασης θα διαβρώνει σταθερά τα εισοδήματα.

Η ακρίβεια δεν φαίνεται μόνο στα ενοίκια. Τα σούπερ-μάρκετ κατέγραψαν στο α’ εξάμηνο 2025 αύξηση πωλήσεων σε αξία (+6,6%) και σε όγκο (+4,3%). Αυτό δεν υποδηλώνει κατ’ ανάγκην υπερκέρδη, όμως δείχνει μια αγορά όπου η συνολική αυξητική πίεση των τιμών επιμένει, παρά την αποκλιμάκωση της ενέργειας. Το ράφι παραμένει ακριβό, ιδίως στα τρόφιμα με υψηλό ΦΠΑ και ό,τι έχει υψηλό κόστος logistics.

Αν δούμε μόνο τα νούμερα, ο ετήσιος HICP 3,7% σημαίνει ότι σε 2-3 χρόνια, αν συνεχιστεί η αυξητική τάση, το σωρευτικό πλήγμα στην αγοραστική δύναμη των Ελλήνων θα ξεπεράσει το 10%. Γι’ αυτό ο διάλογος δεν μπορεί να εξαντλείται σε επικοινωνιακή ανακούφιση, επειδή η Ευρωζώνη πέτυχε το 2%. Για τον Έλληνα φορολογούμενο, το πραγματικό ερώτημα είναι: ποιο μείγμα πολιτικής ρίχνει γρήγορα τις τιμές χωρίς να σκοτώσει την ανάπτυξη;

Τρεις μετρήσιμες ενέργειες θα μπορούσαν να γίνουν:

1. Στοχευμένη μείωση ΦΠΑ σε καλάθι βασικών τροφίμων για 12 μήνες, με ρήτρα υποχρεωτικής μετακύλισης στην τιμή ραφιού και δειγματοληπτική διασταύρωση τιμολογίων από AAΔΕ. Κοστίζει δημοσιονομικά, αλλά δίνει άμεσο σήμα προθέσεων σε μια κατηγορία όπου ο πληθωρισμός επιβαρύνει περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδήματα.

2. Fast-track αδειοδοτήσεις για άμεσα ώριμες πολυκατοικίες, ουσιαστικά κίνητρα για ανακαίνιση κενών διαμερισμάτων, ενδελεχές σχέδιο για την τάχιστη επαναφορά στην αγορά των κατοικιών που έχουν πέσει στα χέρια του κράτους από αποποιήσεις και κατασχέσεις των προηγουμένων 15 ετών. Χωρίς αύξηση προσφοράς, η ακρίβεια της κατοικίας δεν "σπάει".

3. Ανταγωνισμός & διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα. Μετωπική επίθεση σε καρτελοποιημένους τομείς της οικονομίας (το πιο άμεσο και εύκολο αν υπάρχει πολιτική βούληση), ψηφιακή ιχνηλασιμότητα κόστους από τον παραγωγό στο ράφι, δημοσίευση συγκριτικών δεικτών περιθωρίων ανά κατηγορία, όπως στα φάρμακα, και κόκκινη κάρτα σε καθυστερήσεις πληρωμών προς προμηθευτές. Στόχος δεν είναι ο τιμωρητισμός, αλλά η πειθαρχία κόστους σε ολιγοπωλιακές αλυσίδες.

Παράλληλα, απαιτούνται στοχευμένα "συμβόλαια τιμής” μεταξύ του κράτους και των κλάδων υψηλής βαρύτητας στον δείκτη: τρόφιμα, υπηρεσίες δικτύων, εστίαση. Δεν πρέπει φυσικά να μπουν οριζόντια πλαφόν (που στραγγαλίζουν μικρούς), αλλά να γίνουν συμφωνίες με δεσμεύσεις, με αντάλλαγμα κανονιστική σταθερότητα και μειωμένη γραφειοκρατία, και ισχυρά αντικίνητρα για αισχροκέρδεια σε βασικά αγαθά, όπου ο καταναλωτής ουσιαστικά είναι δέσμιος στην υπηρεσία. Επίσης πρέπει να πέσουν καμπάνες όπου υπάρχουν αποδείξεις για συνεννόηση τιμών ανάμεσα σε υποτιθέμενους ανταγωνιστές. 

Εκεί όπου το κόστος είναι φορολογικό ή ρυθμιστικό, το κράτος οφείλει να κόψει πρώτο: χτυπάς τη ρίζα της τιμής, όχι το σύμπτωμα.

Τέλος, να μην ξεχάσουμε τη σημασία της ψυχολογίας. Αν οι πολίτες συνηθίσουν ότι το +3% είναι το νέο κανονικό, θα το ενσωματώσουν σε μισθούς και τιμές. Τότε ο πληθωρισμός θα κολλάει κάθε χρόνο πάνω από τον στόχο, χωρίς να φαίνεται "έκτακτος”. 

Η επικοινωνία θα πρέπει να είναι έντιμη: Ναι, η Ευρωζώνη είναι στο 2%. Όχι, η Ελλάδα δεν είναι ακόμη εκεί. Και μέχρι να φτάσουμε, η πολιτική πρέπει να είναι χειρουργική, να κόβει τα κόστη που ελέγχονται, να αυξάνει την προσφορά όπου πονάει, και να μην εμποδίζει την αγορά με γραφειοκρατία.

Αυτό θα έφερνε πραγματική ανακούφιση. 

Όχι οι τίτλοι ότι όλα πάνε καλά, μέχρι να μην πάνε πλέον...

agissilaos@gmail.com