Πέντε προτάσεις για την ανάπτυξη του μεταλλευτικού κλάδου, καταθέτει η Εμπορική Διευθύντρια Specialities της Ελληνικοί Λευκόλιθοι, Eλένη Ίσκου, αναφερόμενη στις δράσεις της Εταιρείας για αύξηση της παραγωγικότητας, παράλληλα με μέτρα μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, ενεργειακής εξοικονόμησης, αξιοποίησης αποβλήτων της εξορυκτικής δραστηριότητας και λειτουργίας με βάση την αρχή spoil-to-soil.
H Ελληνικοί Λευκόλιθοι, συγκαταλέγεται στους κορυφαίους παραγωγούς μαγνησίας στον κόσμο και εξάγει το 93% της παραγωγής σε περισσότερες από 70 χώρες. Η εταιρεία, που προχωρά πλέον και στην αξιοποίηση του Δουνίτη, υλοποιεί επενδύσεις συνολικού ύψους άνω των 17 εκατ. ευρώ, μεγάλο μέρος των οποίων έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στο "πακέτο" των 9,7 εκατ. ευρώ επενδύσεων που εντάχθηκαν στο RRF, συμπεριλαμβάνεται η ανάπτυξη του υπόγειου μεταλλείου στη Βόρεια Εύβοια, του πρώτου πράσινου υπόγειου μεταλλείου της Ευρώπης.
Έχοντας 65 χρόνια παραγωγικής δραστηριότητας, ποιά στοιχεία δείχνουν το επίπεδο ανάπτυξης – όγκοι παραγωγής, τζίρος, εξαγωγές, απασχόληση- που έχει κατακτήσει η Ελληνικοί Λευκόλιθοι;
Η Ελληνικοί Λευκόλιθοι είναι μια ιδιωτική εταιρεία, ιδιοκτησίας της οικογένειας Πόρτολου, που ιδρύθηκε το 1959. Η εταιρεία δραστηριοποιείται αμιγώς στον τομέα της εξόρυξης και μεταποίησης, με βασικό αντικείμενο την εξόρυξη, τον εμπλουτισμό και την καμίνευση λευκόλιθου – μαγνησίτη, και παράγει/εμπορεύεται οξείδιο του μαγνησίου (Καυστική και Δίπυρη Μαγνησία), πυρίμαχες μάζες, ειδικές σκόνες για ηλεκτρικές εφαρμογές και ωμό λευκόλιθο.Τα κύρια κοιτάσματα και οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα, στη Γερακινή Χαλκιδικής, και στο Εσκίσεχιρ στη βορειοδυτική Τουρκία. Η εταιρία διαθέτει επίσης και μια καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής Πυρίμαχων Μαζών και εξειδικευμένων τελικών προϊόντων στις Καλύβες Χαλκιδικής, ενώ κεφάλαιο αποτελούν, το πράσινο μεταλλείο λευκόλιθου στην Εύβοια, ένα σύγχρονο Ερευνητικό Κέντρο κοντά στη Θεσσαλονίκη καθώς και τα κεντρικά γραφεία της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης.
Η ονομαστική παραγωγική δυναμικότητα της εταιρίας στην Ελλάδα και Τουρκία για καυστική και δίπυρο μαγνησία ανέρχεται σε περίπου 200.000 μ.τ. το χρόνο και για τις πυρίμαχες μάζες σε 60.000 μ.τ το χρόνο. Εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία ο νέος περιστροφικός κλίβανος της εταιρίας στην Τουρκία με ετήσια παραγωγική δυναμικότητα (καυστικής και διπύρου μαγνησίας) της τάξεως των 30.000μ.τ., ανεβάζοντας τη συνολική δυναμικότητα στους 230.000 μ.τ. το χρόνο.
Το 2023, ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών της εταιρείας (συμπεριλαμβανομένης της 100% τουρκικής θυγατρικής, AkdenizMineralKaynaklari A.S.), ανήλθε στα €58,2 εκατομμύρια. Σχεδόν το 93% της παραγωγής εξάγεται σε περισσότερες από 70 χώρες ανά τον κόσμο. Η εταιρεία απασχολεί 477 εργαζόμενους (315 στην Ελλάδα και 162 στη Τουρκία), προσφέροντας σύγχρονες παροχές και προγράμματα υγείας και ασφάλειας για το προσωπικό, ενώ υλοποιεί δράσεις κοινωνικής ευθύνης σε τοπικό επίπεδο.
Η εταιρία αφιερώνει σημαντικούς πόρους στη διαρκή έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και την πιστοποίηση των διαδικασιών της, με μια σειρά πιστοποιήσεων κατά τα πρότυπα SA 8000 (Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη), ISO 14001 (Περιβαλλοντική Διαχείριση) ISO 50001 (Διαχείριση Ενέργειας), ISO 45001 (Υγιεινή & Ασφάλεια) κ.τ.λ.
Η εταιρεία Ελληνικοί Λευκόλιθοι συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων παραγωγών μαγνησίας στον κόσμο. Ειδικότερα για την καυστική μαγνησία, πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια αγορά όσον αφορά τον όγκο πωλήσεων, τη γκάμα και την εξειδίκευση των χρήσεων αλλά και την διασπορά των πωλήσεων. Σήμερα η Ελληνικοί Λευκόλιθοι είναι μία μεγάλη, σύγχρονη και επιτυχημένη εταιρία με σημαντική τεχνογνωσία στην εκμετάλλευση, την επεξεργασία και την διάθεση βιομηχανικών ορυκτών.
Πώς είναι οργανωμένο το πλέγμα εξόρυξη, εμπλουτισμός μεταλλεύματος, διαχείριση αποβλήτων;
Η εξόρυξη του λευκόλιθου πραγματοποιείται σε τρεις κύριες τοποθεσίες: στη Γερακινή, στο Εσκισεχίρ (Τουρκία) και στη Βόρεια Εύβοια.
Στη Γερακινή και στο Εσκισεχίρ, η εξόρυξη πραγματοποιείται επιφανειακά, με βαθμίδες και τρεις κύριες φάσεις: διάτρηση, ανατίναξη και φόρτωση του μπαζομεταλλεύματος. Το μπαζομετάλλευμα μεταφέρεται σε μονάδες θραύσης και ταξινόμησης, και στη συνέχεια υποβάλλεται σε εμπλουτισμό, όπου χρησιμοποιούνται διαχωριστές (sorters) τελευταίας τεχνολογίας με χρήση καμερών υψηλής ευκρίνειας (RGBCameras) και αισθητήρες XRT (X-RayTransmission), για την απομάκρυνση των στείρων. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την καμίνευση, όπου το εμπλουτισμένο μετάλλευμα ψήνεται και μετατρέπεται σε οξείδιο του μαγνησίου, ακολουθούμενη από την τελική επεξεργασία και την ενσάκιση.
Στη Βόρεια Εύβοια, λειτουργεί το πρώτο πλήρως πράσινο υπόγειο μεταλλείο της Ευρώπης. Εδώ, η εξόρυξη πραγματοποιείται υπόγεια με μηδενικές εκπομπές ρύπων, καθώς όλα τα μηχανήματα λειτουργούν ηλεκτρικά. Η μέθοδος εκμετάλλευσης περιλαμβάνει την ανάπτυξη κάθε φλέβας λευκολίθου σε διαδοχικούς οριζόντιους ορόφους και λιθογόμωση των κενών μετώπων με στείρα υλικά.
Η εταιρεία ακολουθεί μεθόδους εξόρυξης και διαχωρισμού του λευκόλιθου που είναι απολύτως μη τοξικές, χωρίς κίνδυνο για τον άνθρωπο ή το περιβάλλον. Τα παραγόμενα μεταλλευτικά απόβλητα, όπως τα στείρα υλικά και οι λάσπες, είναι αδρανή. Τα στείρα υλικά εναποτίθενται κατάλληλα σε ελεγχόμενους σωρούς για μελλοντική αποκατάσταση, ενώ οι λάσπες οδηγούνται με ασφάλεια σε ειδικά σχεδιασμένες λεκάνες αποθήκευσης σύμφωνα με τους κανονισμούς. Γίνονται συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη μετατροπή μεγάλου μέρους των στείρων/εξορυκτικών αποβλήτων σε εμπορεύσιμα προϊόντα για τη χαλυβουργία τις κατασκευές και το περιβάλλον (δέσμευση CO2).
Παράλληλα, γίνεται αποκατάσταση στις περιοχές που έχουν διαταραχθεί, ακολουθώντας τη φιλοσοφία spoil-to-soil με τρεις βασικές τεχνικές: αναμόρφωση, εδαφοκάλυψη και αναδάσωση. Μέχρι σήμερα έχουν φυτευτεί πάνω από 124.000 δέντρα, θάμνοι και δεντρύλλια. Τα απόνερα από την πλύση του μεταλλεύματος υποβάλλονται σε φυσική επεξεργασία με δεξαμενές καθίζησης, ενώ το 90% του νερού που καταναλώνεται επαναχρησιμοποιείται.
Η εταιρεία επενδύει στην ενεργειακή αποδοτικότητα και αντικαθιστά όσο το δυνατόν περισσότερο τα συμβατικά καύσιμα με βιομάζα, ενώ χρησιμοποιεί τεχνολογίες αποθείωσης και ηλεκτροστατικούς διαχωριστές και φίλτρα για την δέσμευση των παραγόμενων σκονών. Η σκόνη που συλλέγεται μετατρέπεται σε εμπορεύσιμο προϊόν μέσω διαδικασιών σφαιροποίησης (pelletizing).
H εταιρεία διαχειρίζεται με συστηματικό τρόπο τα μη μεταλλευτικά απόβλητα, και φροντίζει για ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον εργασίας για τους εργαζόμενους.
Ποια τα αποθέματα των κοιτασμάτων που αξιοποιεί η εταιρία; Υπάρχει ενδιαφέρον για νέες εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό;
Η εταιρία κατέχει και διαχειρίζεται σημαντικές μεταλλευτικές παραχωρήσεις στη Γερακινή, στην Εύβοια, και στο Εσκισεχίρ της Τουρκίας, καλύπτοντας μια συνολική έκταση 80 km² με επιπλέον 16 km² αποθεματικών παραχωρήσεων που μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον. Τα επιβεβαιωμένα αποθέματα ξεπερνούν τους 28 εκατομμύρια τόνους τροφοδοτήσιμου/εμπλουτισμένου λευκόλιθου, διασφαλίζοντας μια βιώσιμη και μακροχρόνια παραγωγή. Η ετήσια παραγωγή τροφοδοτήσιμου/εμπλουτισμένου λευκόλιθου κυμαίνεται τα τελευταία χρόνια στους 400-450.000 τόνους.
Υπάρχει πάντα ενδιαφέρον για ευκαιρίες αξιοποίησης νέων κοιτασμάτων εντός και εκτός Ελλάδας, ωστόσο, το υφιστάμενο μεταλλευτικό δυναμικό της εταιρείας είναι εξαιρετικά σημαντικό και εστιάζουμε στη συνεχή και αποδοτική εκμετάλλευσή του με τις πλέον βιώσιμες πρακτικές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι η αξιοποίηση ψιλοκόκκων υλικών (-20mm) από παλαιούς σωρούς αποθέσεων, οι οποίοι ξεπερνούν τους 50 εκατομμύρια τόνους και κατά το παρελθόν θεωρούνταν μεταλλευτικά απόβλητα, καθώς δεν ήταν δυνατόν να υποβληθούν σε επεξεργασία λόγω έλλειψης ανεπτυγμένης τεχνολογίας. Σήμερα, με τη χρήση νέων τεχνολογιών επεξεργασίας, όπως οι προηγμένοι διαχωριστές που αναφέρθηκαν παραπάνω, επανακτάται υψηλής ποιότητας λευκόλιθος, ενισχύοντας την κυκλική οικονομία και μειώνοντας την ανάγκη για νέα εξόρυξη. Αυτή η προσέγγιση μεγιστοποιεί τη χρήση των φυσικών πόρων, συμβάλλοντας παράλληλα στην προστασία του περιβάλλοντος.
Πώς εξελίσσεται το επενδυτικό πρόγραμμα που υλοποιεί η εταιρεία, με χρόνο ολοκλήρωσης το 2025 και τι αφορά ειδικότερα;
Το επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας, συνολικού προϋπολογισμού €9,7 εκατομμυρίων, είναι το πρώτο που χρηματοδοτήθηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) στην Ελλάδα. Στόχος του είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, η ενεργειακή αποδοτικότητα και η βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας.
Το επενδυτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει μια σειρά δράσεων/επενδύσεων όπως την ανάπτυξη του πράσινου υπόγειου μεταλλείου στην Εύβοια με ηλεκτροκίνητο εξοπλισμό, την εντατική αξιοποίηση των παλαιών σωρών αποθέσεων, τη χρήση βιομάζας στους κλιβάνους της εταιρίας για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος.
Περιλαμβάνονται ακόμα δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την αντικατάσταση οχημάτων με ηλεκτρικά, και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 1,5MW. Τέλος, σχεδιάζεται η αυτοματοποίηση συστημάτων ενσάκισης, παλετοποίησης, και θραύσης, καθώς και η αναβάθμιση του ψηφιακού εξοπλισμού και της δικτύωσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση της παραγωγής και των πελατειακών σχέσεων.
Παράλληλα και εκτός του επενδυτικού προγράμματος, έχουν υλοποιηθεί και υλοποιούνται σημαντικές επενδύσεις, όπως η κατασκευή νέου περιστροφικού κλιβάνου στην Τουρκία, ύψους €7,5 εκατομμυρίων, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού στέγης 0,5MW επίσης στην Τουρκία, η νέα πιλοτική μονάδα για τη δέσμευση CO₂ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ConCenCUS, καθώς και η ανάπτυξη της νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας επεξεργασίας και προώθησης του Δουνίτη (Olidun), ο οποίος κατά το παρελθόν αποτελούσε εξορυκτικό απόβλητο. Επιπλέον, σχεδιάζεται επένδυση σε σταθμό και υποδομές για χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στους κλιβάνους της εταιρίας συνδυαστικά με την βιομάζα.
Τι σημαίνει για την Ελληνικοί Λευκόλιθοι η βιωσιμότητα και κυκλικότητα στην μεταλλευτική βιομηχανία;
Η βιωσιμότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής μας κουλτούρας. Στόχος μας είναι η διαρκής μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και η βέλτιστη αξιοποίηση των φυσικών πόρων.
Οι επενδύσεις μας σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όπως η χρήση βιομάζας στη διαδικασία παραγωγής, έχουν ήδη οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών CO₂ από τα καύσιμα κατά 36%. Συγκεκριμένα, οι εκπομπές από τα καύσιμα μειώθηκαν από 103.994 τόνους το 2021, σε 100.335 τόνους το 2022, 74.783 τόνους το 2023, και αναμένεται να φτάσουν τους 66.053 τόνους το 2024. Επιπλέον, η σταδιακή μετάβαση στη χρήση φυσικού αερίου αναμένεται να συμβάλει περαιτέρω στη μείωση των εκπομπών CO₂.
Προωθούμε ενεργά την κυκλική οικονομία μέσω της επαναχρησιμοποίησης υλικών και του εκσυγχρονισμού των παραγωγικών μας μονάδων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η αξιοποίηση των παλαιών σωρών αποθέσεων, η αξιοποίηση του Δουνίτη και των παραγόμενων σκονων κ.τ.λ.
H ελληνική Πολιτεία πώς θα μπορούσε να συμβάλλει περισσότερο στην ανάπτυξη του κλάδου, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της δραστηριότητας;
Η ελληνική Πολιτεία μπορεί να στηρίξει ουσιαστικά τον κλάδο και την επιχείρηση μέσω:
1. της απλοποίησης και επιτάχυνσης των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων και άλλων ειδών αδειοδοτήσεων, όπως άδειες εγκατάστασης, λειτουργίας κ.λπ.
2. της ενθάρρυνσης και στήριξης των επιχειρήσεων για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Ένας από τους βασικούς άξονες βιώσιμης ανάπτυξης είναι η αξιοποίηση εξορυκτικών αποβλήτων και η τροποποίηση του καθεστώτος μισθωμάτων/τελών για προϊόντα που προέρχονται από την επεξεργασία εξορυκτικών αποβλήτων. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ζητηθεί η εφαρμογή ενός ειδικού καθεστώτος μειωμένου μισθώματος/τέλους για την πώληση μεταλλευτικών προϊόντων που παράγονται από εξορυκτικά απόβλητα, ενισχύοντας έτσι την κυκλική οικονομία και τον στόχο για μηδενικά απόβλητα (zero waste).
3. της στήριξης της προσπάθειας των Ευρωπαίων παραγωγών λευκόλιθου και μαγνησίας για την ένταξη των προϊόντων αυτών στις στρατηγικές/κρίσιμες πρώτες ύλες της ΕΕ.
4. της αντιμετώπισης του υψηλού ενεργειακού κόστους, το οποίο βρίσκεται πολύ πάνω από τον μέσο όρο των ανταγωνιστών μας, τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ. Επιπλέον, το "κόστος" της πράσινης μετάβασης που επιβαρύνει την ελληνική παραγωγή, δεν επιβαρύνει τους ανταγωνιστές μας σε τρίτες χώρες, όπως η Κίνα, η Βραζιλία, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, κ.τ.λ., καθιστώντας μας λιγότερο ανταγωνιστικούς σε παγκόσμιο επίπεδο.
5. της αναβάθμισης των υποδομών, ειδικά στο λιμάνι των Νέων Μουδανιών, από το οποίο πραγματοποιούμε τις εξαγωγές μας και κατέχουμε το 60% του όγκου των εργασιών. Η επέκταση και εκβάθυνση της προβλήτας, καθώς και η εγκατάσταση φωτισμού για διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας, θα συμβάλουν στην ενίσχυση των εξαγωγών και θα εξυπηρετήσουν όχι μόνο την εταιρεία μας, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Παράλληλα, η ενίσχυση του λιμένα Θεσσαλονίκης με απευθείας δρομολόγια προς τη Βόρεια Ευρώπη, την Αμερική και την Ινδία, χωρίς ανάγκη μεταφόρτωσης στον Πειραιά, είναι κρίσιμης σημασίας. Αυτό θα συμβάλει στη μείωση των ναύλων και στη διασφάλιση διαθεσιμότητας κενών εμπορευματοκιβωτίων. Επιπλέον, ο λιμένας Θεσσαλονίκης πρέπει να προχωρήσει στις επενδύσεις στις οποίες έχει δεσμευτεί, ώστε οι συνεχόμενες αυξήσεις των τοπικών εξόδων του λιμένα να ανταποκρίνονται στις προσφερόμενες υπηρεσίες. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις θα βοηθήσουν περαιτέρω στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή.
