Σάββατο, 09-Μαρ-2024 08:30
Ο Μπάιντεν αναζητεί "παρακάμψεις" στο Μεσανατολικό

Του Κώστα Ράπτη
Χαμένος στην "παρακαμπτήριο”, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εμπνέεται όλο και πιο ευφάνταστες λύσεις προκειμένου να αμβλύνει τις επιπτώσεις των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς η ανάφλεξη που προέκυψε από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου εισήλθε χθες στον έκτο μήνα της.
Καθώς ο άμαχος πληθυσμός της Γάζας καταγράφει πλέον θανάτους από υποσιτισμό και αφυδάτωση, και ενώ οι υπηρεσίες του ΟΗΕ προειδοποιούν για επαπειλούμενο μαζικό λιμό, οι αμερικανικές δυνάμεις εγκαινίασαν το Σαββατοκύριακο από αέρος ρίψεις τροφίμων προς τους πολιορκούμενους Παλαιστίνιους.
Προχθές, κατά την ετήσια ομιλία του για την "κατάσταση της Ένωσης” ο Τζο Μπάιντεν πήγε πιο μακριά. Εξήγγειλε την κατασκευή προσωρινού λιμένα στη Λωρίδα της Γάζας, για να επιτραπεί η παράδοση μεγαλύτερων ποσοτήτων ανθρωπιστικής βοήθειας, η οποία θα φορτώνεται από τη Λάρνακα όπου και θα ελέγχεται από Ισραηλινούς. Πρόκειται για οικειοποίηση της κυπριακής πρωτοβουλίας για δημιουργία ενός θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, που θα υλοποιηθεί εντός εβδομάδων, χωρίς, όπως δεσμεύεται ο Μπάιντεν, να υπάρξει ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων "επί του εδάφους”.
Υπάρχει θεωρητικώς και μία απλούστερη δυνατότητα (και πιο αποτελεσματική, αν κρίνουμε από τις προειδοποιήσεις των στελεχών του ΟΗΕ ότι η από αέρος και θαλάσσης διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας δεν μπορεί να υποκατάστήσει την χερσαία μεταφορά): το άνοιγμα της μεθοριακής διάβασης της Ράφα, από την πλευρά της Αιγύπτου, καθώς και λοιπών περασμάτων από την πλευρά του Ισραήλ. Όμως ο διάδρομος "Philadelphi” στη Ράφα έχει αποκλεισθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις, ενώ η διέλευση φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια από λοιπές διαβάσεις παρεμποδίζεται συχνά από νεαρούς Ισραηλινούς ακροδεξιούς διαδηλωτές. Και οι αντοχές της κυβέρνησης Μπάιντεν σε ό,τι αφορά την αντιπαράθεση με το Ισραήλ έχουν όρια.
Επιπλέον, γεννάται το ερώτημα πώς και με ποια αποτελέσματα μπορεί να εντατικοποιηθεί η διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας εν μέσω εχθροπραξιών, όταν οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη εκεχειρίας καρκινοβατούν και η ισραηλινή πλευρά διαμηνύει ότι είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε μεγάλη επιχείρηση εναντίον της Ράφα, όπου συνωστίζονται σε συνθήκες απόλυτης στέρησης περισσότεροι από ένα εκατομμύριο εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι.
Και αυτό το πρόβλημα εμφανίζεται να "παρακάμπτει” η κυβέρνηση Μπάιντεν, εστιάζοντας στην διαχείριση της ανθρωπιστικής καταστροφής, ενόσω οι δικές της εκκλήσεις για εκεχειρία τουλάχιστον έξι εβδομάδων μένουν χωρίς ανταπόκριση.
Θα μπορούσε βέβαια, αν δεν υπήρχαν τα προαναφερθέντα "όρια”, να πιέσει πιο αποτελεσματικά, αποσύροντας την διπλωματική κάλυψη που προσφέρει στο Ισραήλ το αμερικανικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ή ενεργοποιώντας την "αιρεσιμότητα” (conditionality) της μη χρήσης αμερικανικών όπλων σε επιχειρήσεις στη Γάζα, όπως αποκαλύπτει άρθρο του David Ingatius στη Washington Post ότι συζητείται παρασκηνιακά στον Λευκό Οίκο, σε περίπτωση υλοποίησης της ισραηλινής εφόδου στη Ράφα. Προς το παρόν πάντως, η υπερδύναμη προσπαθεί να συνετίσει τους περιφερειακούς πελάτες της δια της πειθούς και των παρακλήσεων.
Οι αντιφάσεις αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν τρομάζει με το ακόμη μεγαλύτερο μέγεθος που θα μπορούσε να προσλάβει η ανθρωπιστική καταστροφή και κυρίως με το πολιτικό κόστος που αυτή ήδη συνεπάγεται είτε διεθνώς (βασικά στις σχέσεις των ΗΠΑ με τον πλανητικό Νότο) είτε και εγχωρίως εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Αλλά "φιλοσοφικά” η αμερικανική κυβέρνηση δεν μπορεί να απαρνηθεί το δικαίωμα του Ισραήλ να μάχεται για την εξάλειψη της Χαμάς, όταν το εβραϊκό κράτος με περισσότερη διαύγεια (δεδομένης της άρρηκτης συνύφανσης των ένοπλων παλαιστινιακών οργανώσεων με τον πληθυσμό που τις περιβάλλει), ταυτίζει τη μάχη αυτή με την καταστροφή της ικανότητας των κατοίκων της Γάζας να συνεχίσουν μια κανονική ζωή στον τόπο τους.
Τα βαθύτερα αυτά προβλήματα η αμερικανική πλευρά προσπαθεί να τα επιλύσει αναβιώνοντας τη συζήτηση για μία "λύση δύο κρατών” στο Μεσανατολικό (ή μάλλον την "προοπτική” της). Αλλά είναι αυτή τη λύση την οποία ο Βενιαμίν Νετανιάχου (και όχι μόνο αυτός στο Ισραήλ) έχει δεσμευθεί να αποτρέψει – εξ ού και δεν έχει κίνητρο να προχωρήσει για αρχή σε μία συμφωνία εκεχειρίας. Το "τραύμα” στην εικόνα των ΗΠΑ δεν είναι δικό του μέλημα.
Αλλά αυτό το εμπόδιο είναι άγνωστο πώς θα μπορέσει να το παρακάμψει η όλο και πιο αναποτελεσματική αμερικανική διπλωματική πολυπραγμοσύνη.
Διαβάστε ακόμη: