Η "απόκτηση" της πατέντας και άλλα παραμύθια!

Τις τελευταίες ημέρες, με την έναρξη της προμήθειας και των διαδικασιών εμβολιασμού κατά της πανδημίας, ακούγεται πάλι σωρεία fake news και ένα βουνό από μισές αλήθειες και ψέματα. Για λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης κυρίως, αλλά όχι μόνο. 

Η στήλη λοιπόν διερεύνησε ορισμένα από αυτά, τα πιο "χτυπητά", και τα παραθέτει ώστε να διακοπεί  η κυκλοφορία δράκων, αρκούδων και άλλων αδηφάγων ζώων, στα μυαλά μας. 

Ας τα δούμε ένα προς ένα:

Α. Οι πατέντες των εμβολίων, όπως και όλων των επιστημονικών ανακαλύψεων που υπόκεινται σε εμπορική εκμετάλλευση, ανήκουν στις εταιρείες. Κανένα κράτος με δημοκρατικό πολίτευμα, δεν μπορεί να τις "αποκτήσει". Πολύ δε περισσότερο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως σύνολο. 

Είναι γνωστό πως στις αρχές του καλοκαιριού υπήρξε μια συνεννόηση μεταξύ όλων των εταιρειών που διεξήγαγαν τότε ή και διεξαγάγουν ακόμη, έρευνα για ανακάλυψη εμβολίων, η οποία στόχευε στο να δοθούν ελεύθερα οι πατέντες, για όλο τον κόσμο. Έκτοτε δεν έχει υπάρξει ενημέρωση πως, που ή έστω εάν, κατέληξε σε κάποιο αποτέλεσμα. Κρίνοντας όμως από τα γεγονότα (κάποια εμβόλια εμβολιάζουν εκατομμύρια ανθρώπους, κάποια άλλα βρίσκονται ακόμη σε στάδιο ανάπτυξης), δεν υπήρξε ευτυχής κατάληξη.  

Β. Ακόμη και εάν οι πατέντες ήταν ελεύθερες (ή τις "αποκτούσε" το κράτος κατά την Τσίπρια λογική), η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία δεν έχει καμία δυνατότητα παραγωγής των εμβολίων που έχουν εγκριθεί από το αρμόδιο Γραφείο της ΕΕ (European Medicines Agency – EMA). Καμία απολύτως. Πιθανότατα δε ούτε κάποιων άλλων που αναμένεται να είναι αποτελεσματικά και να εγκριθούν μελλοντικά.

Όταν λέμε ότι η χώρα βρίσκεται στο 1980 και είναι απόλυτη ανάγκη να μετακινηθεί προς το 2020, αυτό ακριβώς εννοούμε. Η τεχνογνωσία  που απαιτείται για την παρασκευή αυτών των εμβολίων είναι μακρινό όνειρο, για την (απογυμνωμένη και συρρικνωμένη) ελληνική βιομηχανία. Ακόμη και για έναν από τους πλέον εξελιγμένους τομείς της, την φαρμακοβιομηχανία. Η οποία σημειωτέον, εκτός από την κάλυψη της εγχώριας αγοράς, κατορθώνει να εξάγει σημαντικότατο μέρος της παραγωγής της. 

Παρ’ όλα αυτά, δυνατότητες βιοτεχνολογίας δεν διαθέτει και θα χρειαζόταν σημαντικούς χρόνους για ν’ αποκτήσει τις στοιχειώδεις. Άρα τοπική παραγωγή, όσον αφορά την Ελλάδα, ας μην ονειρευόμαστε...

Γ. Το πρόβλημα με τις (μικρές, μιλάμε για κάποιες ημέρες, αν όχι ώρες) καθυστερήσεις που παρατηρούνται με την παράδοση των εμβολίων, οφείλεται σε κακή οργάνωση παράδοσης των πρώτων υλών. Υπάρχει ζήτημα (κυρίως αλλά όχι μόνο) με υλικά συσκευασίας. Π.χ.  τα μπουκαλάκια που περιέχουν τις δόσεις πρέπει ν’ αντέχουν τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, να μην διαπερνώνται από το UV φάσμα κ.ά. Δεν είναι ζήτημα ΕΕ, ούτε Ελλάδας, ούτε… Τιμπουκτού! Είναι θέμα οργάνωσης και των παρασκευαστριών και των προμηθευτών τους (κυρίως στο Πακιστάν και την Ινδία). 

Δ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει παραγγείλει (και συνεχίζει να συνάπτει συμφωνίες) μεγάλες ποσότητες εμβολίων, αρκετές για να καλύψουν όλους τους κατοίκους της. Καμία χώρα δεν μπορεί να παραγγείλει ανεξάρτητα και εάν το πράξει θα πληρώσει εξαιρετικά μεγάλα πρόστιμα. Έχει δηλωθεί από την πρόεδρο της Επιτροπής Ursula von der Leyen επανειλημμένα. Το είπε ξανά μόλις προχθές, σε ειδική συνέντευξη Τύπου. 

Το έπραξε βέβαια η Γερμανία αλλά το έκανε μετά από άδεια και για δόσεις που συμπεριλαμβάνονται μεν στο πακέτο ενιαίων αγορών της Επιτροπής, αλλά οι χώρες για τις οποίες προορίζονταν, τα απέρριψαν. 

Επίσης γράφτηκε μια είδηση για συνεννοήσεις παραγωγής μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας. Όμως αφορούν μόνο συζητήσεις προς το παρόν και οπωσδήποτε σχετίζονται  μόνο με παραγωγή, όχι προμήθεια. Το Ρωσικό εμβόλιο δεν πληροί ακόμη τις minimum προδιαγραφές ώστε να μπορεί να αδειοδοτηθεί στην ΕΕ.

Πρέπει να καταλάβουμε πως η ανθρωπότητα ολόκληρη δεν είναι σε θέση, δεν διαθέτει τα μέσα, να παρασκευάσει πολλές περισσότερες δόσεις απ’ όσες είναι διαθέσιμες ήδη. Η Ρωσία των 145 εκατ., ενώ το εμβόλιο της αφενός δεν έχει ολοκληρώσει όλες τις δοκιμές του, αφετέρου είναι διαθέσιμο εδώ και πολλούς μήνες για εμβολιασμό υγειονομικών κ.λπ., έχει εμβολιάσει μόλις 800.000...

Εκτός Κομισιόν αγορά  προσπαθεί να κάνει επίσης η Κύπρος, ζητώντας από το Ισραήλ τυχόν περίσσεια δόσεων. Είναι άγνωστο ακόμη, τι τύχη θα έχει το κυπριακό αίτημα και από πλευράς ικανοποίησής του από το Τελ Αβίβ αλλά και από πλευράς προστίμου της Επιτροπής βάσει των συμφωνηθέντων. Σε κάθε περίπτωση όμως, μιλάμε για μικρή ποσότητα και εμβόλια ήδη υπολογισμένα στην παραγωγική δυναμικότητα των εταιρειών. 

Μιας και ο λόγος περί περίσσειας, ας έχουμε υπόψη μας πως κάποιος αριθμός δόσεων θα δοθεί σε γειτονικές χώρες της Ένωσης, τόσο ως δείγμα αλληλεγγύης, όσο και σαν μέτρο μεγαλύτερης διασφάλισης της ανοσίας. Χώρες όπως η Σερβία (είναι άγνωστο αν κατόρθωσε να εξασφαλίσει μεγαλύτερη ποσότητα από την "καταπληκτική" των 20.000 δόσεων, που είχε κλείσει αρχικά) και η Αλβανία, δύσκολα θα μπορούσαν να προμηθευτούν εμβόλια άμεσα, μεμονωμένα...

Γενικότερα ό,τι ακούτε/διαβάζετε για μεμονωμένες παραγγελίες εμβολίων από χώρες της ΕΕ, οφείλεται πρώτιστα σε πολιτικούς λόγους και εσωτερική κατανάλωση. Είτε στη χώρα όπου λέγονται, είτε στην Ελλάδα. Π.χ. τόσο η Γερμανία, όσο και η Κύπρος, έχουν εκλογές, εντός του 2021. Διαφορετικά, δεν υπάρχει λόγος να διαπραγματευτεί μια χώρα μεμονωμένα. Για ευνόητους λόγους. Είναι πολλά τα λεφτά. Ακόμη και τη Γερμανία!

Ε. Το Ισραήλ είναι μια πολύ ειδική περίπτωση. Πλήρωσε υψηλό premium επί της βασικής τιμής, για να παραλάβει πρώτο εμβόλια. Πρώτο απ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμη και από  τις ΗΠΑ. Πληροφορίες του Παντελή Βαλασσόπουλου μιλούν για τιμή $45/δόση, όταν η ΕΕ πλήρωσε $23, ενώ άλλες πηγές μιλούν για μικρότερα ή μεγαλύτερα "καπέλα". Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσο ακριβότερα πλήρωσε το Ισραήλ, μιας και οι συμβάσεις είναι εμπιστευτικές, αλλά είναι βέβαιο ότι πλήρωσε σημαντικά ακριβότερα από ΕΕ, ΗΠΑ κλπ. Επίσης κινήθηκε εξ αρχής έξυπνα, αναθέτοντας τη διαχείριση του εγχειρήματος σε τρεις ιδιωτικές εταιρείες logistics. Με το αποτέλεσμα να είναι άμεσα ορατό.

Κάτι όμως, που καμία ελληνική (και πιθανότατα μεμονωμένη ευρωπαϊκή) κυβέρνηση δεν θα τολμούσε να κάνει, λόγω των γνωστών ιδεοληψιών που τυραννούν τη χώρα εδώ και δεκαετίες.

Ούτως ή άλλως, πολύ δύσκολα θα μπορούσε να υλοποιηθεί κάτι αντίστοιχο στην Ένωση καθώς, λόγω τεράστιου μεγέθους, θα χρειάζονταν πολλοί μήνες προετοιμασίας. Ενώ είναι άδικο να συγκρίνεται η Ελλάδα με τον Ισραήλ ή άλλες χώρες και καλό είναι να υπάρχει το γνώθι σαυτόν! Η Ελλάδα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να προχωρήσει σε μεμονωμένη αγορά κατά προτεραιότητα! Λόγω κόστους! 207% έχει φτάσει το χρέος και η πανδημία βρίσκεται μακρυά από το τέλος της ακόμη...

Ας είναι καλά ο Γιάνης, η περήφανη διαπραγμάτευση και οι αυταπάτες του Αλέξη, που "φρόντισαν" ώστε, κινήσεις εκτός πλαισίου ΕΕ, να είναι καταδικασμένες πριν καν ξεκινήσουν.

ΣΤ. Το project "Ελευθερία", δεν είναι κάποιο περίπλοκο, δυσεπίλυτο έργο. Είναι όμως ένα έργο μεγάλο (για τα ελληνικά δεδομένα) και η διαχείρισή του γίνεται από το δημόσιο. Με αυτά τα δεδομένα και τα όσα έχουν περιγραφεί πιο πάνω για τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις, το γεγονός πως βρίσκεται εντός στόχων (49.645 έχουν πάρει την Α’ δόση) είναι άξιο επιβράβευσης και όχι αρνητικής κριτικής. Εδώ είμαστε εάν υπάρξουν λόγοι για τέτοια αργότερα, αλλά τώρα είναι εντελώς άδικη. 

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα έχουν πάει καλύτερα, πολλές τα έχουν πάει χειρότερα. Δεν αποτελεί κριτήριο η αποσπασματική πορεία. Άλλες οι χρονικές προτεραιότητες π.χ. της Ολλανδίας και εντελώς άλλες της Ελλάδας.

Ζ. Τέλος, θα πρέπει όλοι να ξέρουμε ότι δεν είναι εφικτό αυτός ο εμβολιασμός να γίνει στα φαρμακεία, όπως προτείνουν κάποιοι "ξύπνιοι". Τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια. Αφενός λόγω διάφορων τεχνικών προβλημάτων (θερμοκρασίες διατήρησης, ιατρική παρουσία κ.ά.) και αφετέρου διότι η CoViD-19 δεν είναι "γριπούλα", και πρέπει πάση θυσία να μην έχει τη δυνατότητα ο κάθε πονηρίδης "να πάρει το χαρτί, χωρίς να κάνει το εμβόλιο". Και ο νοών νοείτο… 
 
Μείνετε υγιείς και ασφαλείς!

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr