Παρασκευή, 13-Μαρ-2020 07:47
Πώς ο κορονοϊός θα μπορούσε να αλλάξει και την αγορά γραφείων
Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Η υιοθέτηση της τηλεργασίας από ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις λόγω του κορονοϊού, θα μπορούσε να αλλάξει όχι μόνο τις τάσεις στην εγχώρια αγορά εργασίας αλλά και στην αγορά γραφειακών χώρων όσον αφορά την προσφορά και τη ζήτηση.
Σύμφωνα με έρευνα του Harvard Business School και του Boston Consulting Group, στην οποία αναφέρθηκε, πρόσφατα, το Forbes, μόλις το 30%, μόλις τρεις στις δέκα επιχειρήσεις είναι προετοιμασμένες, παγκοσμίως, για να υιοθετήσουν το μοντέλο της εργασίας από απόσταση.
Ωστόσο, με τον κορονοϊό να επελαύνει, η τηλεργασία αποτελεί μονόδρομο για τις επιχειρήσεις και εκτιμάται ότι, με τον τρόπο αυτό, θα καθιερωθεί, δεδομένου ότι ο κορονοϊός δεν αναμένεται να υποχωρήσει άμεσα, σύμφωνα με τους ειδικούς. Κατ’ επέκταση, εκτιμάται ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα συνυπάρχει με τη μερική ή πλήρη, για ορισμένες εταιρείες, διατήρηση του μοντέλου της από απόσταση εργασίας.
Ένα από τα ερωτήματα που προσπαθεί να απαντήσει η αγορά ακινήτων, παγκοσμίως, είναι τι μέλλει γενέσθαι με τη ζήτηση για γραφεία εάν ο κορονοϊός δεν αφήσει στο πέρασμά του μόνο νεκρούς και οικονομική ζημιά, αλλά οδηγήσει και στην καθιέρωση της από απόσταση εργασίας. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους ειδικούς, υπερπροσφορά δεν υφίσταται, καθώς, ελάχιστα καινούργια κτήρια γραφείων κατασκευάστηκαν την τελευταία δεκαετία λόγω κρίσης, ενώ όσα ανεγείρονται δεν επαρκούν για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Geoaxis, το απόθεμα σύγχρονων υψηλής ποιότητας γραφείων είναι περιορισμένο, με τη ζήτηση για παλαιά γραφεία να είναι μειούμενη, καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στρέφονται προς την αναζήτηση μικρότερης και φθηνότερης επαγγελματικής στέγης. Καταγράφεται επίσης, επαναδιαπραγμάτευση προς τα πάνω των ενοικίων για μέτριας ποιότητας γραφεία, ενώ σε μεγάλης κλίμακας αναπτύξεις υψηλών προδιαγραφών (π.χ. Orbit, Παπαστράτος, Πύργος Πειραιά) τα ζητούμενα ενοίκια διαμορφώνονται σε 20 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.
Κατά το παρατηρητήριο τιμών για το πρώτο τρίμηνο του 2020 της Geoaxis, σε σχέση με ένα χρόνο πριν, καταγράφεται ανοδική πορεία, σε ποσοστό 8%, στα ενοίκια γραφείων στις Λεωφόρους Κηφισίας, Μεσογείων, Συγγρού και Βουλιαγμένης, όπως και στο Σύνταγμα και το Κολωνάκι. Κατά τους αναλυτές της Geoaxis, η πολύ σημαντική αύξηση για τρίτο συνεχή χρόνο επιβεβαιώνει την νέα φάση που έχει εισέλθει η αγορά ποιοτικών κυρίως γραφείων, ενώ ταυτόχρονα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου υπερθέρμανσης και γρήγορης αποκλιμάκωσης του ρυθμού αύξησης.
Σύμφωνα με την έρευνα, την μεγαλύτερη αύξηση για αυτοτελή κτήρια γραφείων με θέσεις στάθμευσης παρουσιάζουν η Λ. Κηφισίας (8,97% από 9,85 σε 10,73 ευρώ/ τ.μ./μήνα) και η Λ. Βουλιαγμένης (8,91% από 7,82 σε 8,52 ευρώ/τ.μ./μήνα). Έπονται η Λ. Συγγρού (6,38% από 8,65 σε 9,20 ευρώ/τ.μ./μήνα) και η Λ. Μεσογείων (4,19% από 8,74 σε 9,11 ευρώ/τ.μ./μήνα). Στο κέντρο της Αθήνας, για κτήρια γραφείων χωρίς θέσεις στάθμευσης, η περιοχή πέριξ της πλατείας Συντάγματος παρουσιάζει αύξηση 10,43% (από 11,73 ευρώ/τ.μ./μήνα σε 12,95 ευρώ/τ.μ./μήνα) και η περιοχή του Κολωνακίου 9,76% (από 16,02 σε 17,58 ευρώ/ τ.μ./μήνα).
Όσον αφορά τα αυτοτελή κτίρια γραφείων, δίχως θέσεις στάθμευσης, την μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζουν η Λ. Συγγρού (9,09% από 6,62 σε 7,22 ευρώ/τ.μ./μήνα) και ο άξονας της Λ. Βουλιαγμένης (8,54% από 6,49 σε 7,04 ευρώ/τ.μ./μήνα), ενώ έπονται η Λ. Κηφισίας (6,08% από 8,85 σε 9,39 ευρώ/τ.μ./μήνα) και η Λ. Μεσογείων (5,73% από 7,34 σε 7,76 ευρώ/τ.μ./μήνα).