Πόσο επωφελείται ο Έλληνας επιχειρηματίας από τη χρηματοδότηση της ΕΕ

Τις δυνατότητες που προσφέρουν στις ελληνικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τα προγράμματα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιγράφει ένα πρόσωπο - κλειδί για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε δανεισμό με τη βοήθεια Ευρωπαϊκών πόρων.

Σε συνέντευξή του στο Capital.gr ο Pier Luigi Gilibert, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων περιγράφει τα διαθέσιμα εργαλεία χρηματοδότησης, παραθέτει τα οφέλη για την Ελλάδα αλλά και την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της και αποκαλύπτει τις επόμενες συμφωνίες που θα κλείσει το ταμείο στη χώρα μας.

Συνέντευξη στην Αναστασία Κυριανίδη Νικολαΐδη

Το 2014, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) γιόρτασε την 20η του επέτειο -20 χρόνια στήριξης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη. Εξηγήστε μας, παρακαλώ, τι είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων σήμερα και ποια είναι η σχέση του με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ);

Το ΕΤΕ ανήκει στον όμιλο της ΕΤΕπ και είναι θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικευόμαστε στη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κινδύνων προς όφελος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Μέτοχοί μας είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκπροσωπούμενη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και ένα ευρύ φάσμα δημόσιων και ιδιωτικών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στόχος μας είναι να προάγουμε την επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη, την καινοτομία, την έρευνα και ανάπτυξη, την απασχόληση και την περιφερειακή ανάπτυξη. Σχεδιάζουμε χρηματοοικονομικά εργαλεία, τα οποία αξιοποιούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οργανισμούς μικροχρηματοδότησης, παρόχους εγγυήσεων, venture capital, private equity funds, microfinance και άλλους, προς ενίσχυση των ΜμΕ και διευκόλυνση της πρόσβασης των μικρών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση.

Θεωρείτε πως οι ΜμΕ της Ευρώπης έχουν επωφεληθεί από τα ευρωπαϊκά προγράμματα; Πώς στοχεύει σε αυτές σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του Ομίλου ΕΤΕπ και ειδικότερα μέσω του ιδρύματός σας;

Νιώθουμε ιδιαίτερη υπερηφάνεια βλέποντας τα αποτελέσματα που πέτυχε το ΕΤΕ με την επί δύο δεκαετίες και πλέον δραστηριότητά του: μέχρι τα τέλη του 2016, θα έχουμε στηρίξει περισσότερες από 1,8 εκατομμύρια ΜμΕ μέσω χρηματοπιστωτικών εργαλείων που χρησιμοποίησαν 400 πάροχοι χρηματοδότησης και εγγυήσεων, ως επί το πλείστον τράπεζες  και περισσότερα από 600 private equity και venture capital funds, με τη μόχλευση 174  δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένης συνεισφοράς ύψους 23,6 δισ. ευρώ από το ΕΤΕ). Μόνο το 2015 υπογράψαμε περισσότερες από 200 συμφωνίες με χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές που, μαζί με τους ιδιώτες επενδυτές, κινητοποίησαν περί τα 27 δισ. Ευρώ για ΜμΕ. Εκτιμούμε ότι διοχετεύτηκε  χρηματοδότηση σε περίπου 110.000 ΜμΕ που απασχόλησαν περί τα 700.000 άτομα.

Το 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ και ΕΤΕ) εισήγαγαν μια νέα γενιά ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων και συμβουλευτικών υπηρεσιών για να βοηθήσουν τις καινοτόμες επιχειρήσεις να αποκτούν πιο εύκολα πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Κατά τα επόμενα επτά χρόνια, αναμένεται ότι τα προϊόντα "InnovFin - Χρηματοδότηση της ΕΕ για Καινοτόμες επιχειρήσεις" θα διαθέσουν περισσότερα από 24 δισ. ευρώ χρηματοδότησης για έρευνα και καινοτομία (Ε&Κ) μέσα σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις και σε αναδόχους έργων υποδομών για έρευνα.

Επιπλέον, στα μέσα του 2014, η Κομισιόν ενεργοποίησε το μηχανισμό εγγύησης δανείων COSME με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 690 εκατ. ευρώ (2014-2020) ως ένα πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.. Μέσω του COSME, το ΕΤΕ προσφέρει εγγυήσεις και αντεγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της τιτλοποίησης των χαρτοφυλακίων χρηματοδότησης χρέους των ΜμΕ, σε επιλεγμένους χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές (π.χ. παρόχους εγγυήσεων, τράπεζες, εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης, κ.λπ.). Με τον τρόπο αυτό τους βοηθά να επεκτείνουν το δανεισμό και τις μισθώσεις προς ΜμΕ που ενδέχεται να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα.

Γιατί χρειαζόμαστε το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη (πακέτο Juncker);

Η Ευρώπη πρέπει να "θεραπεύσει" το έλλειμμα των επενδύσεων στην καινοτομία, να ενισχύσει την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της και να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Στην κατεύθυνση του στόχου αυτού, συστάθηκε τον Ιούλιο του 2015 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) ως μέρος του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη του Προέδρου της Επιτροπής, Jean Claude Juncker. Σε ευθυγράμμιση με την αποστολή και την τεχνογνωσία του, το ΕΤΕ προσφέρει το λεγόμενο "SME Window" του ΕΤΣΕ. Οι υποστηριζόμενες από το ΕΤΣΕ επενδύσεις μας σε ίδια κεφάλαια, καθώς και οι εγγυήσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων COSME και InnovFin, έχουν στόχο να εξασφαλίσουν ότι η χρηματοδότηση βρίσκει πιο γρήγορα το δρόμο της προς τα οικονομικά βιώσιμα έργα των ΜμΕ σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Μέσα σε μόλις λίγο περισσότερο από ένα έτος από την ενεργοποίηση του ΕΤΣΕ έχουμε εγκρίνει συμφωνίες σε όλη την Ευρώπη που αναμένεται να κινητοποιήσουν πάνω από 58,1 δισ. ευρώ από τον αρχικά προβλεπόμενο συνολικό επενδυτικό στόχο των 75 δισ. ευρώ. Η μέχρι σήμερα συμμετοχή μας εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει πρόσβαση σε προσιτή χρηματοδότηση σε περισσότερες από 287.000 ΜμΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Χάρη στην επιτυχία του ΕΤΣΕ, η Κομισιόν συμφώνησε πρόσφατα σε αύξηση των διαθέσιμων πόρων κατά 500 εκατ. ευρώ, που οδηγεί σε έναν νέο συνολικό στόχο για επενδύσεις 82,5 δισ. ευρώ. Το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη υποστηρίζει την ανάπτυξη, και προτιθέμεθα να καταβάλουμε τη μέγιστη προσπάθεια ούτως ώστε να επωφεληθεί και η Ελλάδα από αυτό.

Ελλάδα και Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων: μια μακροχρόνια σχέση. Τι αντίκτυπο έχει το ΕΤΕ στις ελληνικές ΜμΕ και πόση στήριξη συνολικά έχετε παράσχει από την πρώτη δράση του ταμείου του 2001.

Το ΕΤΕ διαθέτει μακρόχρονη παρουσία στη χώρα. Αρκεί να πούμε ότι δεσμεύσαμε άνω των 380 εκατ. ευρώ προς όφελος των ΜμΕ μέσω μιας ευρείας γκάμας εργαλείων τα οποία περιλαμβάνουν εγγυήσεις, ίδια κεφάλαια και μικροχρηματοδότηση. Μέχρι σήμερα, το Ταμείο έχει συνάψει 25 συμβάσεις με τράπεζες και οχήματα venture capital δεσμεύοντας συνολικά περισσότερα από 380 εκατ. ευρώ που με τη σειρά τους κινητοποίησαν επενδύσεις ύψους σχεδόν 1,1 δισ. ευρώ. Για παράδειγμα, περίπου 3.200 ελληνικές ΜμΕ επωφελήθηκαν μέσω του προγράμματος Jeremie (276,8 εκατ. ευρώ) που ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο. Αυτό σημαίνει επί του πρακτέου πως κάθε 1 ευρώ που επενδύθηκε στην Ελλάδα, οδήγησε σε περίπου 2,89 ευρώ επένδυσης σε ΜμΕ. Μέσα από πολυάριθμες συμφωνίες με την πλειονότητα των ελληνικών τραπεζών, έχουμε εγγυηθεί για ένα χαρτοφυλάκιο δανείων προς τις ΜμΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις αξίας περίπου 770 εκατ. ευρώ.

Προσπαθούμε να καλύψουμε τη χώρα με τα προγράμματά μας, προχωρώντας σε συνέργειες με τις περισσότερες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και μη συστημικών τραπεζικών ιδρυμάτων, όπως η Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα και τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας.

Το 2011, το ΕΤΕ και η Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα υπέγραψαν μια σύμβαση παροχής εγγύησης και μια δανειακή σύμβαση που αποσκοπούσαν στη στήριξη ενός χαρτοφυλακίου μικρών δανείων αξίας 6 εκατ. ευρώ προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του μηχανισμού Progress Microfinance, ο οποίος χρηματοδοτείται από την ΕΕ και την ΕΤΕπ και το διαχειρίζεται το ΕΤΕ.

Το ΕΤΕ υπέγραψε την πρώτη συμφωνία εγγύησης με τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας τον περασμένο Μάιο, με στόχο την υποστήριξη των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία (EaSI). Αυτή η νέα συμφωνία εγγύησης Easi με την συγκεκριμένη τράπεζα θα καλύψει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους 5 εκατ. ευρώ για περισσότερους από 300 δανειολήπτες, στοχεύοντας κυρίως σε αγρότες, νέους ανέργους δανειολήπτες, συνεταιρισμούς και κοινωνικές επιχειρήσεις, καθώς και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πράσινη οικονομία.

Το ΕΤΕ διατηρεί επίσης σήμερα επενδύσεις σε επτά venture capital funds με συνολικά κινητοποιημένα κεφάλαια άνω των 290 εκατ. ευρώ.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η εφαρμογή της πρωτοβουλίας Jeremie στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία αυτή έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχής από την πλευρά των ιδίων κεφαλαίων, καθώς στηρίχθηκαν τέσσερα venture capital funds τα οποία επενδύουν σε εταιρείες τεχνολογίας. Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα: H Workable, ένα ελληνικό startup που ίδρυσε μια ομάδα ταλαντούχων νέων, έλαβε επένδυση από fund που είχε τη στήριξη του Jeremie το 2013. Δύο χρόνια αργότερα η Workable έλαβε πρόσθετη επένδυση 34 εκατ. δολαρίων από αμερικανικά venture capital funds.

Ποιος είναι ο σκοπός της επίσκεψης σας στην Αθήνα; Μπορεί η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα να αναμένει σύντομα ανακοινώσεις από εσάς;

Την επόμενη εβδομάδα που θα επισκεφθώ την Αθήνα, θα υπογράψουμε τέσσερις ακόμη συμφωνίες προς όφελος των ελληνικών επιχειρήσεων και θα κινητοποιήσουμε πόρους από διάφορα προγράμματα της ΕΕ. Το 2016, υπεγράφησαν έξι νέες συμφωνίες που θα φέρουν επενδύσεις στην Ελλάδα, χάρη στις πρωτοβουλίες της ΕΕ. Δύο από αυτές -οι εγγυήσεις COSME ύψους 130 εκατ. ευρώ και οι εγγυήσεις InnovFin ύψους 100 εκατ. ευρώ - υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ. Στους επόμενους τρεις μήνες, το ΕΤΕ θα εργαστεί για να ολοκληρώσει τις τέσσερις ακόμη συμφωνίες με τις ελληνικές τράπεζες που θα παράσχουν τς πολυπόθητες εγγυήσεις μέσω των προγραμμάτων COSME και InnovFin ύψους 480 εκατ. ευρώ.

 Επιπλέον, είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω την υπογραφή δύο συμφωνιών παροχής εγγυήσεων στο πλαίσιο του EaSI, ύψους 6 εκατ. Ευρώ για πολύ μικρές επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα εγγυήσεων EaSI ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2015 και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ το διαχειρίζεται το ΕΤΕ. Ενώ τα δύο προηγούμενα προγράμματα του ΕΤΣΕ που ανεφερα, στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την ενθάρρυνση των επενδύσεων στην καινοτομία, το EaSI είναι ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο, αφιερωμένο στην απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία με μικροδάνεια.

Το πρώτο ελληνικό equity fund που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, το Diorama Investments, υποστηρίχθηκε από το ΕΤΕ στο πλαίσιο του COSME, ενώ άλλα τέσσερα equity funds εντάχθηκαν στην πρωτοβουλία Jeremie. Να αναμένουμε συνέχεια σε αυτό το μονοπάτι; 

Σχετικά με τις επενδύσεις σε μετοχικό κεφάλαιο εταιριών,, το ΕΤΕ ανυπομονεί να προσφέρει την τεχνογνωσία του για την ανάπτυξη μιας πλατφόρμας επενδύσεων τέτοιου είδους.. Οι θεσμικοί επενδυτές συχνά αντιμετωπίζουν την εμπλοκή του ΕΤΕ σε ένα fund ως απόδειξη ότι πρόκειται για μια ασφαλή ιδέα. Αρκετά venture capita ,και private equity  funds που πέτυχαν σημαντικά αποτελέσματα σε αυτό τον κλάδο, είχαν επωφεληθεί προηγουμένως από την ισχυρή και καταλυτική στήριξη του ΕΤΕ. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι ο ρόλος μας ήταν ζωτικής σημασίας για την προαγωγή της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής αγοράς venture capital. 

Βλέπουμε, επίσης, την ανάγκη να αναβαθμιστεί η μικροχρηματοδότηση και έχουμε ήδη ξεκινήσει τη χρήση του εργαλείου εγγυήσεων του EaSI που καλύπτει, συγκεκριμένα, μικρο-δάνεια. Σε όλα αυτά, συνεργαζόμαστε στενά με τις αρχές σε τοπικό επίπεδο και σε κάθε χώρα χρειαζόμαστε την ισχυρή υποστήριξή τους ώστε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε τοπικές παρεμβάσεις κατά τρόπο έγκαιρο και αποτελεσματικό.

Το ΕΤΕ έγινε πρώτη φορά αντικείμενο συζήτησης έξι χρόνια πριν, όταν εμφανίστηκε η πρωτοβουλία Jeremie μέσω του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Τι να περιμένουμε για την επόμενη μέρα και πώς θα παραμείνετε προσηλωμένοι στη χώρα;

 Το ΕΤΕ θα συνεχίσει να παρακολουθεί την ελληνική αγορά για να εντοπίζει περαιτέρω επενδυτικές ευκαιρίες για να βοηθήσει τις ΜμΕ. Στην πραγματικότητα, στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, έχουμε ενισχύσει την παρουσία μας στην Ελλάδα, με μια αφοσιωμένη ομάδα επαγγελματιών που εδρεύει στην Αθήνα. Θέλουμε να κάνουμε αλλά και να προσελκύσουμε περαιτέρω επενδύσεις στην Ελλάδα. Εκτός από τις τέσσερις νέες συμφωνίες που θα υπογραφούν την επόμενη εβδομάδα, το ΕΤΕ εργάζεται πάνω σε έναν συγκεκριμένο χάρτη για νέες συμφωνίες που βρίσκονται τώρα σε στάδιο επεξεργασίας, καθώς και για νέους μηχανισμούς που θα είναι φτιαγμένοι ειδικά για την Ελλάδα.

 Κινούμαστε με "πυξίδα" τους στόχους της ΕΕ. Είμαστε, ως εκ τούτου, πλήρως ευθυγραμμισμένοι με το γενικό πολιτικό στόχο της δημιουργίας θέσεων εργασίας μέσω της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Για να συμβεί αυτό, οι ΜμΕ θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση, έτσι ώστε τα τυχόν βιώσιμα επενδυτικά σχέδια να βρίσκουν χρηματοδότηση. Το ΕΤΕ θα κάνει ακριβώς αυτό: θα αφιερώσει τις προσπάθειες του έμπειρου προσωπικού του, προκειμένου να διευκολύνει την πρόσβαση των ελληνικών ΜμΕ στη χρηματοδότηση. Αυτό φέρνει ανάπτυξη και απασχόληση, στηρίζοντας έτσι την ελληνική οικονομία. Σε αυτή την προσπάθεια, δεν θα είμαστε μόνοι. Είμαστε βέβαιοι ότι η συνεργασία των ελληνικών αρχών θα αποδειχθεί καθοριστική για τη συγκέντρωση των απαραίτητων κεφαλαίων που θα κάνουν τη διαφορά. Και με αυτή τη συνεργασία, θα επιτευχθεί μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων προκειμένου να μεγεθυνθεί και να διευρυνθεί η επίδραση των δημόσιων κεφαλαίων.

Ο Pier Luigi Gilibert είναι ο CEO του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων από τις 17 Μαρτίου 2014. Υπηρετούσε ως Γενικός Διευθυντής της Διεύθυνσης Δανειοδοτήσεων στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τις χώρες της ΕΕ και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες από το 2010 έως το 2014.