Η κυβέρνηση προφασίζεται ψυχραιμία για το προσφυγικό

Του Κώστα Ράπτη

Στις δηλώσεις του μετά από σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου (η οποία, όπως υποστήριξε, δεν ήταν έκτακτη) ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας θέλησε να αποδραματοποιήσει την εικόνα αναζωπύρωσης της προσφυγικής κρίσης, που δημιουργήθηκε κυρίως μέσω δημοσιευμάτων.

"Έχουμε ένα μέσο όρο 80-100 (αφίξεων στα νησιά) την ημέρα - και από την αρχή της (ευρωτουρκικής) συμφωνίας αυτός ήταν, περίπου, ο μέσος όρος. Το να μιλάει επομένως κανείς για αύξηση των προσφυγικών ροών και κατάπτωση της συμφωνίας είναι λάθος και δημιουργεί έναν πανικό που δεν μας χρειάζεται” τόνισε, προσθέτοντας: "Αυτό που μας χρειάζεται είναι η καθημερινή επιβεβαίωση ότι η συμφωνία τηρείται και γι' αυτό παλεύουμε. Παρακαλώ πολύ για ηρεμία και ψυχραιμία”.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή, ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdogan απειλούσε ακριβώς με ακύρωση της ευρωτουρκικής συμφωνίας. Όπως ξεκαθάρισε για άλλη μία φορά, σε τηλεοπτική συνέντευξή του στα δίκτυο RTL, τα δύο σημαντικότερα ζητήματα στην ευρωτουρκικής ατζέντα είναι η συμφωνία επανεισδοχής και η άρση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες στην Ε.Ε. - και "πρόκειται φυσικά για δυο βήματα που πρέπει να γίνουν παράλληλα”. Με άλλα λόγια, η Τουρκία δεν θα δέχεται επαναπροωθήσεις Σύρων από τα ελληνικά νησιά, εάν δεν ξεκαθαρίσει έως τον Οκτώβριο, που είναι το χρονικό όριο από πλευράς της Άγκυρας, το θέμα της βίζας, όπου όμως παραμονεύει το αγκάθι της τήρησης των ευρωπαϊκών προαπαιτούμενων, άρα και της (ελάχιστα πιθανής) αναθεώρησης του τουρκικού αντιτρομοκρατικού νόμου.

Ο Tayyip Erdogan πλαισίωσε την προειδοποίησή του αυτή με παράπονα για την πολιτική στάση της Ευρώπης την επαύριο του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου στη χώρα του. Όπως είπε χαρακτηριστικά, χρειάστηκαν τρεις ημέρες για να επικοινωνήσει μαζί του η Angela Merkel (σε αντίθεση με την άμεση αντίδραση του Vladimir Putin), ενώ καμία ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία δεν αισθάνθηκε την ανάγκη λ.χ. να επισκεφθεί το βομβαρδισμένο κτήριο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

Οι παρατηρήσεις αυτές μας βοηθούν βέβαια να σχετικοποιήσουμε το βάρος των "απειλών” για το προσφυγικό και να το εντάξουμε στο πλαίσιο του ιδιόμορφου διαπραγματευτικού στυλ της Άγκυρας έναντι της Δύσης συνολικά. Η "στοχοποίηση” της βάσης του Ιντσιρλίκ (που όμως λειτουργεί κανονικά), η αντιαμερικανική ρητορική (με ορίζοντα όμως τις επισκέψεις των John Kerry και Joe Biden στη γείτονα), οι διαχύσεις προς τη Μόσχα (με πρακτικά αποτελέσματα λιγότερα θεαματικά από τα διακηρυσσόμενα) είναι μερικά από τα "όπλα” που επιστρατεύει ο Erdogan για την επαναβεβαίωση της εξουσίας του, αλλά και της ακεραιότητας της χώρα του έναντι του κουρδικού αυτονομισμού. Η δε χειραγώγηση των προσφυγικών ροών δεν είναι κάτι που μπορεί να επανέρχεται αενάως κατά το δοκούν.

Ούτως ή άλλως, οι επαναπροωθήσεις ήδη αποτελούν στοιχείο "εικονικής πραγματικότητας” και η απομάκρυνση, μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, των Τούρκων συνδέσμων στις αρμόδιες επιτροπές το επισφραγίζει.

Περισσότερο αντιφατική από αυτή την άποψη είναι η στάση του καθοριστικότερου παίκτη από ευρωπαϊκής πλευράς, δηλ. της Γερμανίας. Δημοσκόπηση για λογαριασμό του δικτύου ZDF φέρει το 54% των Γερμανών να προεξοφλεί αποτυχία της ευρωτουρκικής συμφωνίας του Μαρτίου, ενώ το 35% επιθυμεί επίσης διακοπή των ευρωτουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων και το 52% επικρίνει τη μεταναστευτική πολιτική της Angela Merkel, η οποία βλέπει την προσωπική της δημοτικότητα να κάμπτεται απότομα.

Σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η καταγγελία των "αντιδημοκρατικών εκτροπών” Erdogan, αλλά και ο φόβος ότι ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας επιθυμεί με μοχλό την τουρκική διασπορά να επηρεάσει την γερμανική δημόσια ζωή, οι Γερμανοί νιώθουν πολύ μεγάλη απροθυμία να καταβάλλουν οποιοδήποτε αντάλλαγμα για να εξασφαλισθεί η συνεργασία της Τουρκίας. Ωστόσο, η γερμανική κυβέρνηση είναι η ίδια που χωρίς καμία αναστολή αναγόρευσε σε προνομιακό της συνομιλητή τον Erdogan το περασμένο φθινόπωρο, ενώ η προσφυγική κρίση βρισκόταν στην κορύφωσή της και ο Τούρκος πρόεδρος κλιμάκωνε (μέσω των επαναληπτικών εκλογών του Νοεμβρίου) να μετατρέψει το πολίτευμα σε προεδρικό.

Ενδεχομένως η γερμανική πλευρά να έχει προσχωρήσει πλέον στις αντιλήψεις των ομόγλωσσων Αυστριακών – οι οποίοι αυστηροποιούν ολοένα και περισσότερο τους ελέγχους στα σύνορα με την Ιταλία, δηλ. στο "μέτωπο” όπου πραγματικά αυτή τη στιγμή υπάρχει ενεργή κρίση (με 94.000 αφίξεις από την υποσαχάρια Αφρική, εκ των οποίων οι 25.000 τον Ιούλιο) και κρίνεται το μέλλον του Χώρου Schengen.

Για την Ελλάδα, πάντως, η πραγματικότητα προσδιορίζεται πάνω από όλα από ένα δεδομένο που δεν γνωρίζει διακυμάνσεις: το "κλείσιμο” των συνόρων από την πλευρά της ΠΓΔΜ. Η δε δημιουργία έκτακτων συνθηκών δεν προϋποθέτει καν αύξηση των εισροών. Τα όσα δήλωσε ο Γιάννης Μουζάλας για την ανάγκη μεταφοράς στην ενδοχώρα, προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα νησιά, όσων έχουν εξασφαλίσει το δικαίωμα διεθνούς προστασίας, αλλά και για την ενίσχυση της αστυνόμευσης, ώστε να αποτρέπονται εντάσεις και εκδηλώσεις παραβατικότητας, είναι ενδεικτικά.

Διαβάστε ακόμα:

- Γ. Μουζάλας: Μάξιμουμ 2.000 πρόσφυγες στην Κρήτη

- Λ. Αυγενάκης: Συνολικά 5.000 πρόσφυγες στην Κρήτη με εν κρυπτώ απόφαση

- Τουλάχιστον 8.000 οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες στο βόρειο Αιγαίο

- Επαναπροωθεί η Γερμανία 3.000 πρόσφυγες στην Κρήτη

- Κριτική Erdogan προς Ευρώπη, Merkel και ΝΑΤΟ