Οι εξελίξεις στις τράπεζες

Στην ειδησεογραφία σχετικά με τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές τραπεζών βρίσκει εφαρμογή η γνωστή ιστορία του βοσκού με το λύκο και τα πρόβατα. Τόσα χρόνια ακούμε για συγχωνεύσεις και είναι σαν αυτές να έχουν ήδη γίνει, δεν προκαλούν το ουσιαστικό ενδιαφέρον των επενδυτών. Κι όμως! Ένας νέος και σημαντικός κύκλος έχει ήδη ανοίξει και θα προκαλέσει σημαντικές ανακατατάξεις. Ξεχάστε τον τραπεζικό χάρτη, όπως τον γνωρίζατε μέχρι σήμερα. 

Δεν υπάρχει Οικονομία που να μπορεί να σταθεί δίχως ένα υγιές τραπεζικό σύστημα. ΟΙ ελληνικές τράπεζες είναι βαθιά πληγωμένες από τις εξελίξεις στα δημοσιονομικά. Υπό τις παρούσες συνθήκες και με δεδομένες τις αντικειμενικές τους δυνατότητές, είναι αμφίβολο αν μπορούν να διαδραματίσουν το ρόλο που θα έπρεπε στην κοινωνία και στην Οικονομία. Η λήψη δανείου σήμερα από μία τράπεζα ισοδυναμεί για το δανειολήπτη με Γολγοθά, όταν πριν από τρία χρόνια μοίραζαν αφειδώς χρήματα ακόμη και σε όσους απλά περνούσαν έξω από τα καταστήματά τους. 

Τα πράγματα έχουν τεθεί σε μία απλή βάση από την τρόικα: Το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να παραμείνει υγιές. Όσες τράπεζες δεν μπορούν θα πρέπει να δεχτούν τη «βοήθεια» του κράτους και την κρατική κηδεμονία. Αν δεν το επιθυμούν, θα πρέπει είτε οι μέτοχοί τους να βάλουν λεφτά, είτε να αναζητήσουν κάποιον να τους αγοράσει. Η συγχώνευση είναι ακόμη μία επιλογή, αρκεί οι βασικοί μέτοχοι να βρουν ένα σημείο ισορροπίας μεταξύ τους, πράγμα πολύ δύσκολο, όπως μας έχει διδάξει μέχρι σήμερα η ελληνική πραγματικότητα. 

Είναι σαφές ότι όλοι μιλάνε με όλους και ότι έχουν εξεταστεί όλα τα πιθανά σενάρια από τα επιτελεία των τραπεζών. Γνωρίζουμε ότι η Αγροτική, για παράδειγμα, είναι ένα ακανθώδες θέμα για την κυβέρνηση και ότι η κυβέρνηση πιέζεται να βρει λύση. Λύση που μπορεί να είναι ένας διεθνής διαγωνισμός για την πώλησή της ή η συγχώνευσή της με ένα άλλο κρατικού ενδιαφέροντος τραπεζικό ίδρυμα. Ειδικά στο τελευταίο μοιάζει ως πιθανή λύση η συγχώνευση με το Τ.Τ., αλλά αυτό είναι κάτι που δεν είναι τόσο εύκολο όσο φαντάζει αρχικά. Το Τ.Τ. είναι ένα ίδρυμα που έχει το πλεονέκτημα των μεγάλων καταθέσεων, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι μία τράπεζα με τους παραδοσιακούς μηχανισμούς λειτουργίας που έχει μια οποιαδήποτε άλλη τράπεζα. Η συγχώνευσή της με την Αγροτική προσφέρει βαθιές ανάσες στην τελευταία, αλλά σε βάθος χρόνου είναι αμφίβολο αν θα έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Ένα πιθανό σενάριο για την Αγροτική είναι αυτό της επιστροφής της στις αγκάλες της Εθνικής Τράπεζας. Η Αγροτική ιδρύθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα από τον Παπαναστασίου μέσα από τα σπλάχνα της Εθνικής. Το να επιστρέψει η Αγροτική μετά από έναν αιώνα στην Εθνική είναι ένα σενάριο που έχει σήμερα μικρές πιθανότητες, αλλά κερδίζει έδαφος όσο περνάει ο καιρός και δεν φαίνεται άλλη λύση στον ορίζοντα.

Η Πειραιώς έκανε μια πρόταση για το Τ.Τ. και την Αγροτική. Η πρόταση αυτή δεν κρίθηκε ικανοποιητική, αλλά είναι γεγονός ότι πρόκειται για μία πρόταση και μάλιστα σε μία περίοδο που το είδος αυτό (οι προτάσεις) είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο. Στην κυβέρνηση ευελπιστούν ότι ο κ. Σάλλας θα επιστρέψει με μία νέα βελτιωμένη πρόταση, αλλά η προοπτική του διαγωνισμού για Αγροτική και Τ.Τ. καθιστά εξαιρετικά δύσκολη μία τέτοια εξέλιξη. Ο κ. Σάλλας θέλει το Τ.Τ. και την Αγροτική πακέτο, ενώ η διαδικασία των διαγωνισμών θα φέρει διεκδικητές τουλάχιστον για το Τ.Τ. με καλύτερες προτάσεις από εκείνη της Τράπεζας Πειραιώς. Μία λύση για τον κ. Σάλλα θα ήταν να επικεντρώσει κι αυτός την προσοχή του μόνο στο Τ.Τ., για το οποίο ενδιαφέρον δείχνει εσχάτως και η Marfin (φέρεται να έχει αγοράσει περισσότερο από το 2% των μετοχών του Τ.Τ. τον Αύγουστο δια μέσου του Χρηματιστηρίου). 

Η ανακοίνωση των κερδών της Τράπεζας Πειραιώς ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, σε σχέση με όσα περίμεναν οι αναλυτές. Το γεγονός αυτό έχει τη σημασία του. Ο κ. Σάλλας έχει αποδειχτεί στο παρελθόν «πολύ σκληρός για να πεθάνει» και όποιος τον έχει υποτιμήσει έχει κάνει λάθος. 

Πηγές από την Εθνική Τράπεζα υποστηρίζουν ότι το παλιό φλερτ με την Πειραιώς δεν έχει εκλείψει! Κι εδώ μπορεί να ρωτήσει κανείς πόσες τράπεζες θα απορροφήσει τελικά αυτή η Εθνική. Είναι μία καλή ερώτηση, για την οποία η απάντηση θα δοθεί στο προσεχές μέλλον...

Η Εθνική έχει τα δικά της θέματα να λύσει. Δηλαδή, το εξής ένα: Η Finansbank έχει αποδειχτεί μέχρι στιγμής λίρα 100 και είναι η δραστηριότητα εκείνη που δίνει στην Εθνική τα κέρδη. Το θέμα είναι ότι η Finansbank δεν έχει κερδίσει ακόμη το στοίχημα της εμπιστοσύνης των Τούρκων αποταμιευτών. Οι χορηγήσεις είναι μεγαλύτερες κατά πολύ των αποταμιεύσεων κι αυτό δεν δημιουργεί προβλήματα όσο η τουρκική Οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται. Ας μη ξεχνάμε όμως ότι ένα από τα σημαντικά προβλήματα στις ελληνικές τράπεζες (πέραν εκείνου των ελληνικών ομολόγων), δημιουργήθηκε από την αντίστοιχη έκθεσή τους στις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης. Κι εκεί βρέθηκαν να έχουν δανείσει 1,5 και 2 φορές τις καταθέσεις τους...

Ένα από τα πιο «παιγμένα» σενάρια των τελευταίων ημερών είναι εκείνο της συγχώνευσης της Eurobank με την Alpha. Λέγεται ότι έχουν ήδη γίνει αρκετές συναντήσεις μεταξύ των επιτελών των δύο τραπεζών και οι πιο τολμηροί διαβλέπουν ήδη συμφωνία, λόγω διοικητικών ανακατατάξεων στην Alpha. Το ερώτημα είναι πόσο τοι εκατό της νέας τράπεζας θα ελέγχει ο νυν μεγαλομέτοχος της Eurobank, ο κ. Σπύρος Λάτσης. Αν δηλαδή θα είναι μεγαλύτερος μέτοχος από τον κ. Κωστόπουλο και αν αυτή την προοπτική την έχει αποδεχτεί ο πατριάρχης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Καλά πληροφορημένες πηγές υποστηρίζουν επίσης ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν ανοίξει και πάλι οι γραμμές επικοινωνίας με ξένες μεγάλες τράπεζες. Ωστόσο, θεωρείται δύσκολο να κάνει μία ξένη τράπεζα μία θριαμβευτική είσοδο στην Ελλάδα, όταν στο εξωτερικό υπάρχει η αίσθηση ότι μπορούν να βρουν στο μέλλον πιο συμφέρουσες αποτιμήσεις. Πιο πιθανό σε αυτή την φάση μοιάζει να είναι το σενάριο της πώλησης θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών στη Νοτιανατολική Ευρώπη, παρά η εξαγορά μιας ελληνικής τράπεζας από έναν ξένο Κολοσσό. Αν και τα πάντα είναι θέμα αποτιμήσεων...

Θανάσης Μαυρίδης

thanasis.mavridis@capital.gr