Ο κοµβικός ρόλος του LNG της Αλεξανδρούπολης

Σε µια κρίσιµη χρονική συγκυρία, κατά την οποία καταγράφεται έντονη δραστηριότητα στην ενεργειακή σκακιέρα της περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναδεικνύεται ακόµα περισσότερο η κοµβική σηµασία για την εθνική ενεργειακή στρατηγική του νέου τερµατικού σταθµού υγροποιηµένου αερίου της Αλεξανδρούπολης. 

Ειδικότερα, η εθνική ενεργειακή πολιτική βρίσκεται αντιµέτωπη µε τις νέες προκλήσεις που δηµιουργούνται σε σχέση µε τον αναβαθµισµένο ρόλο της Τουρκίας στη διαµετακόµιση φυσικού αερίου από την Ανατολή προς τη Δύση, αλλά και από τη Ρωσία προς τις βαλκανικές χώρες. Ταυτόχρονα, όµως, νέα δεδοµένα προκύπτουν και σε σχέση µε την όδευση του ρωσικού φυσικού αερίου που προορίζεται για τον εφοδιασµό των χωρών της Βαλκανικής και της Κεντρικής Ευρώπης. 

Στο πλαίσιο αυτό, ο σταθµός LNG της Αλεξανδρούπολης αποτελεί το µοναδικό νέο έργο ενεργειακής υποδοµής που εξασφαλίζει την ανεξάρτητη ενεργειακή τροφοδοσία τόσο της Ελλάδας όσο και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.

Ο αναβαθµισµένος ρόλος της Τουρκίας

Τα τελευταία χρόνια οι οδεύσεις ενεργειακού εφοδιασµού έχουν αναδιαταχθεί, αναβαθµίζοντας τον ρόλο της Τουρκίας. Το σύνολο του φυσικού αερίου µέσω αγωγών που θα προορίζεται για την Ελλάδα αλλά και για τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, όχι µόνο στο εγγύς, αλλά και στο απώτερο µέλλον, θα διαµετακοµίζεται µέσω Τουρκίας. 

Συγκεκριµένα, ο Νότιος Διάδροµος θα µεταφέρει µέσα από το έδαφος της Τουρκίας φυσικό αέριο από την Κασπία προς την Ιταλία, είτε στην αρχική του µορφή (ΤΑΝΑΡ/ΤΑΡ) είτε στη µακροπρόθεσµη, διευρυµένος µε αέριο και από πρόσθετες πηγές, όπως το Τουρκµενιστάν.

Το ίδιο ισχύει και για τις ποσότητες φυσικού αερίου που θα προωθηθούν από το Ιράν προς τις αγορές της Δύσης. Ακόµα, είναι ιδιαίτερα πιθανή και η διαµετακόµιση φυσικού αερίου από τις πηγές της Ανατολικής Μεσογείου, και συγκεκριµένα από το πεδίο Leviathan, επίσης µέσω Τουρκίας. Σε ό,τι αφορά την τροφοδοσία των χωρών της Ανατολικής Βαλκανικής (Ρουµανία, Βουλγαρία, Ελλάδα), αλλά και σε µεγάλο µέρος και της Τουρκίας µε ρωσικό φυσικό αέριο, και αυτή από 1/1/2020, οπότε και θα λήξει η συµφωνία διαµετακόµισης µέσω Ουκρανίας,  θα γίνεται από τους δύο κλάδους του νέου αγωγού Turkish Stream µέσω Τουρκίας.

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η συγκεκριµένη αναδιάταξη των οδών εφοδιασµού µέσω Τουρκίας δεν επηρεάζει µόνο την ελληνική, αλλά και την ευρύτερη ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική, αφού αυξάνει σηµαντικά την εξάρτηση των ευρωπαϊκών αγορών φυσικού αερίου από την Τουρκία (βλ. σχετικό χάρτη).

Ο τερµατικός σταθµός της Αλεξανδρούπολης

Στο πλαίσιο αυτό, ο νέος τερµατικός σταθµός φυσικού αερίου (LNG) στην Αλεξανδρούπολη αποτελεί τη µόνη αυτήν τη στιγµή νέα υποδοµή φυσικού αερίου που θα είναι ανεξάρτητη από την Τουρκία, θα µπορεί να τροφοδοτήσει την Ελλάδα αλλά και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη από πολλαπλές πηγές, θα βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια και θα ελέγχεται από την ελληνική Πολιτεία.

Οι κινήσεις της Ρωσίας και ο κάθετος διάδροµος

Οι τελευταίες κινήσεις της Gazprom και της ρωσικής κυβέρνησης δείχνουν ότι αποµακρύνεται ο στρατηγικός στόχος της χώρας µας να αναδειχθεί σε κόµβο ενεργειακής διαµετακόµισης εκµεταλλευόµενη την κατασκευή του Turkish Stream, ώστε ο δεύτερος κλάδος του συγκεκριµένου αγωγού προς τις ευρωπαϊκές αγορές να διέρχεται από ελληνικό έδαφος. Συγκεκριµένα, η ρωσική πλευρά έχει προχωρήσει στην υπογραφή συµφωνιών "οδικού χάρτη" µε τη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ουγγαρία για την ανάπτυξη δικτύων που θα επιτρέπουν την προµήθεια φυσικού αερίου στις χώρες αυτές µέσω του δεύτερου κλάδου του Turkish Stream. Ταυτόχρονα, υπεγράφη συµφωνία µε την τουρκική Botas για την κατασκευή του χερσαίου τµήµατος του δεύτερου κλάδου του Turkish Stream σε τουρκικό έδαφος, µε πιθανολογούµενη την πρόθεση της ρωσικής πλευράς να αναβιώσει εν µέρει την όδευση του South Stream, παρακάµπτοντας το ελληνικό έδαφος. Μια τέτοια εξέλιξη θα στερήσει από την Ελλάδα τα όποια διαµετακοµιστικά οφέλη θα µπορούσε να περιµένει από τη διέλευση ρωσικού αερίου από την Τουρκία προς την Ιταλία.

Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι ο σταθµός LNG Αλεξανδρούπολης είναι το µόνο έργο που προσφέρει γεωπολιτικά οφέλη στην Ελλάδα και µπορεί να ενισχύσει τη στρατηγική του κάθετου διαδρόµου, στον οποίo η Ελλάδα έχει κοµβικό ρόλο. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος του τερµατικού σταθµού Υγροποιηµένου Φυσικού Αερίου (LNG) στην Αλεξανδρούπολη αναβαθµίζεται ακόµα περισσότερο, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, αποτελώντας πλέον έργο-"κλειδί" για την εθνική περιφερειακή ενεργειακή στρατηγική, την ενεργειακή ασφάλεια και, κατ’ επέκταση, την εθνική ανεξαρτησία.