Σταδιακή επάνοδος της ναυσιπλοΐας στο Στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ, υπό τον διαρκή κίνδυνο επιθέσεων

Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη 

Η ναυσιπλοΐα μέσω του Στενού Μπαμπ ελ Μαντέμπ εμφανίζει σημάδια σταδιακής ανάκαμψης, ενάμιση χρόνο μετά το μαζικό κύμα εκτροπής πλοίων λόγω των επιθέσεων στην Ερυθρά Θάλασσα. 

Τα νεότερα στοιχεία της Lloyd’s List Intelligence για τον Αύγουστο 2025 δείχνουν ότι οι διελεύσεις πλοίων έφθασαν τις 1.044, το υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη της κρίσης τον Ιανουάριο του 2024. Τον Ιούλιο είχαν καταγραφεί 952 διελεύσεις, γεγονός που σηματοδοτεί αύξηση περίπου 10% μέσα σε έναν μήνα.

Η ενίσχυση της κίνησης αφορά όλες σχεδόν τις κατηγορίες πλοίων, με ιδιαίτερη άνοδο στα δεξαμενόπλοια υγραερίου (LPG). Οι διελεύσεις LPG τάνκερς αυξήθηκαν από 12 τον Ιούλιο σε 21 τον Αύγουστο, καταγράφοντας άνοδο 75%. Παράλληλα, τα πλοία ξηρού φορτίου (bulk carriers) ανέβηκαν από 288 σε 352, δείχνοντας ότι η εμπορική δραστηριότητα στην περιοχή ενισχύεται. 

Ωστόσο, οι αριθμοί παραμένουν αισθητά χαμηλότεροι από τα επίπεδα πριν την κρίση: τον Αύγουστο του 2023 είχαν σημειωθεί 68 διελεύσεις LPG δεξαμενόπλοιων, κάτι που υπογραμμίζει ότι η πλήρης αποκατάσταση της εμπιστοσύνης δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.

Η εικόνα ασφάλειας στην περιοχή

Η ανάκαμψη των διελεύσεων συνοδεύεται από ένα τοπίο αστάθειας. Παρά τη μείωση των επιθέσεων σε σχέση με την κορύφωση της κρίσης, τα περιστατικά βίας παραμένουν σοβαρά. Τον Ιούλιο 2025, δύο φορτηγά πλοία, το Magic Seasκαι το Eternity C, δέχθηκαν πλήγματα που οδήγησαν στη βύθισή τους. 

Η επίθεση στο Eternity C είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τεσσάρων ναυτικών, γεγονός που επανέφερε τις ανησυχίες για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Η στρατιωτική παρουσία στη νότια Ερυθρά Θάλασσα και στο Στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ παραμένει περιορισμένη. Οι διεθνείς δυνάμεις επικεντρώνονται κυρίως στη βόρεια Ερυθρά Θάλασσα, κοντά στις ακτές της Υεμένης, αφήνοντας τις εμπορικές νηοπομπές ευάλωτες σε επιθέσεις μικρής κλίμακας ή σε πλήγματα με drones και πυραύλους μεγάλης εμβέλειας.

Η ναυτιλιακή αγορά εμφανίζεται διχασμένη απέναντι στον κίνδυνο. Ορισμένες εταιρείες έχουν επιλέξει την παράκαμψη μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, παρά το υψηλότερο κόστος και τον μεγαλύτερο χρόνο μεταφοράς, προκειμένου να αποφύγουν τον κίνδυνο στην Ερυθρά Θάλασσα. Άλλες πάλι, θεωρούν ότι ο κίνδυνος έχει "ομαλοποιηθεί" και συνεχίζουν να διέρχονται από το Στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ.

Η στάση των Χούθι και οι γεωπολιτικές ισορροπίες

Οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης επιχειρούν να εμφανιστούν ως δύναμη ελέγχου της ναυσιπλοΐας. Πρόσφατα δημοσίευσαν οδηγίες και διαβεβαιώσεις ότι θα επιτρέπουν ασφαλή διέλευση σε πλοία που δεν έχουν σχέση με το Ισραήλ ή τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε από αναλυτές επικοινωνιακή και δεν έχει καθησυχάσει τη ναυτιλιακή κοινότητα. Παράλληλα, οι Χούθι έχουν απειλήσει ή στοχοποιήσει 64 εταιρείες για φερόμενες παραβιάσεις, γεγονός που τροφοδοτεί την αβεβαιότητα.

Η γενικότερη εικόνα ασφάλειας παραμένει εύθραυστη, ενώ η διεθνής ναυτιλία συνεχίζει να λειτουργεί σε συνθήκες αυξημένου ρίσκου. Οι εταιρείες διαχειρίζονται το πρόβλημα με αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας, αξιολόγηση διαδρομών και 

Η επιστροφή πλοίων στο Στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ δεν οφείλεται μόνο σε γεωπολιτικούς παράγοντες αλλά και σε οικονομικές πιέσεις. Η παράκαμψη μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας αυξάνει το χρόνο ταξιδιού από την Ασία προς την Ευρώπη κατά περίπου δύο εβδομάδες, ενώ συνεπάγεται υψηλότερη κατανάλωση καυσίμων και επιπλέον κόστη ναύλων. 

Η επιλογή της ταχύτερης διαδρομής μέσα από την Ερυθρά Θάλασσα είναι οικονομικά δελεαστική, ιδιαίτερα για πλοία που μεταφέρουν φορτία χαμηλής αξίας, όπου η πίεση για μείωση κόστους είναι μεγαλύτερη.

Ωστόσο, οι ασφαλιστικές εταιρείες εξακολουθούν να κατατάσσουν την περιοχή στις υψηλού κινδύνου ζώνες, γεγονός που σημαίνει ότι κάθε πλοίο που διασχίζει το Στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ καταβάλλει υψηλά ασφάλιστρα και αντιμετωπίζει αυστηρούς όρους κάλυψης.

Η αύξηση των διελεύσεων αποτελεί θετικό σημάδι, αλλά δεν συνεπάγεται σταθεροποίηση. Η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια "εύθραυστη ισορροπία" στην Ερυθρά Θάλασσα, με περιορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας και υψηλό βαθμό απρόβλεπτων κινδύνων. Οι εξελίξεις στην Υεμένη, η παρουσία διεθνών δυνάμεων και οι γεωπολιτικές σχέσεις Ιράν–ΗΠΑ–Σαουδικής Αραβίας θα καθορίσουν το εάν η τρέχουσα ανάκαμψη θα έχει διάρκεια ή αν θα υπάρξει νέο κύμα αποφυγής του Στενού.

Η σημερινή εικόνα δείχνει μια αγορά που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο αυξημένο κόστος των παρακάμψεων και στην αβεβαιότητα της ασφάλειας. Οι αριθμοί του Αυγούστου αποτελούν ένδειξη βελτίωσης, αλλά η κανονικότητα δεν έχει ακόμη επιστρέψει πλήρως στις θαλάσσιες μεταφορές της Ερυθράς Θάλασσας.