Με το όπλο παρά πόδα στην Καραϊβική

Του Κώστα Ράπτη

Έκτακτη συνεδρίαση πρόκειται να πραγματοποιήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Τρίτη, έπειτα από αίτημα της Βενεζουέλας το οποίο στήριξαν η Ρωσία και η Κίνα, με αντικείμενο την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Καράκας και Ουάσινγκτον. Ενδεχομένως μέχρι τότε να είναι ήδη αργά. Από την άλλη πλευρά, το τι πραγματικά επιδιώκει ο Ντόναλντ Τραμπ πυροδοτώντας αυτή την ένταση παραμένει μυστήριο, ενώ και στο εσωτερικό των ΗΠΑ οι αντιδράσεις στις προεδρικές επιλογές είναι ισχυρές.

"Δεν είμαι υποχρεωμένος", απάντησε ο ένοικος του Λευκού Οίκου ερωτηθείς από δημοσιογράφο την Πέμπτη αν σκοπεύει να ζητήσει πράσινο φως του Κογκρέσου για χερσαία πλήγματα στη Βενεζουέλα. "Ελπίζω μόνο να μη διαρρεύσουν πληροφορίες. Είναι πολιτικοί, διαρρέουν πράγματα σαν σουρωτήρια", συμπλήρωσε.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει απειλήσει επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες να διατάξει πλήγματα στο έδαφος της Βενεζουέλας εναντίον καρτέλ των ναρκωτικών. Από τον Αύγουστο οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει στην περιοχή πολεμικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων πυραυλοφόρων αντιτορπιλικών και αποβατικών, πυρηνοκίνητου υποβρυχίου (παρά το καθεστώς αποπυρηνικοποίησης της Καραϊβικής), του "USS Gerald Ford", μεγαλύτερου αεροπλανοφόρου στον κόσμο, καθώς και μαχητικά πολλαπλών ρόλων F-35, αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου F/A-18 Growler και πλέον αεροσκάφη εναέριου εφοδιασμού σε βάση στο Πουέρτο Ρίκο. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου έχουν βομβαρδιστεί από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις τουλάχιστον 26 πλεούμενα που εμπλέκονταν, κατά την κυβέρνηση Τραμπ, στη διακίνηση ναρκωτικών, κυρίως στην Καραϊβική, αλλά και στον ανατολικό Ειρηνικό. Δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ κάποια απόδειξη πως τα σκάφη που έγιναν στόχοι (μάλλον αλιευτικά) ενέχονταν σε εγκληματικές δραστηριότητες. Στα πλήγματα αυτά έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 99 άνθρωποι. Η νομιμότητα των επιχειρήσεων αυτών αμφισβητείται από ειδικούς και τον ΟΗΕ.

Πολιτικοί που ανήκουν τόσο στους αντιπολιτευόμενους Δημοκρατικούς όσο και στην προεδρική πλειοψηφία στο Κογκρέσο κρίνουν πως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει από νομική άποψη δικαιοδοσία να διατάξει χερσαία πλήγματα στη Βενεζουέλα χωρίς έγκριση του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου.

Όμως η Βουλή των Αντιπροσώπων, στην οποία πλειοψηφούν οι Ρεπουμπλικάνοι, απέρριψε την Τετάρτη δύο κείμενα, με σκοπό να ενταχθούν σε νομικό πλαίσιο τα αμερικανικά πλήγματα.

Ωστόσο το δέλεαρ για τον Τραμπ είναι μεγάλο. Η Βενεζουέλα διαθέτει το 18% των παγκόσμιων κοιτασμάτων πετρελαίου και το καθεστώς της βρίσκεται εδώ και 27 χρόνια εκτός της τροχιάς της Ουάσινγκτον. Επιπλέον, σε μια συγκυρία κατά την οποία το νέο δόγμα Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ αναφέρεται στην επαναβεβαίωση της αμερικανικής ηγεμονίας στο Δυτικό Ημισφαίριο, η πάταξη όλων των κυβερνήσεων που αψηφούν την Ουάσινγκτον και η ανάσχεση της οικονομικο-πολιτικής διείσδυσης Κίνας και Ρωσίας έρχονται στο προσκήνιο.

"Μας πήραν τα πετρέλαια"

Το μήνυμα το οποίο ανήρτησε ο Τραμπ την Τρίτη στο Truth Social ήταν, ακόμα και με τα μέτρα του ιδίου, πρωτοφανές. "Διατάσσω τον πλήρη και απόλυτο αποκλεισμό όλων των υφιστάμενων κυρώσεις πετρελαιοφόρων δεξαμενόπλοιων που πάνε στη Βενεζουέλα ή φεύγουν από αυτήν", ανακοίνωσε, επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες ότι η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο στο Καράκας χρησιμοποιεί το πετρέλαιο για να χρηματοδοτεί "τη ναρκωτρομοκρατία, την εμπορία ανθρώπων, φόνους και απαγωγές". Ανέφερε, επιπλέον, ότι με απόφασή του το καθεστώς της Βενεζουέλας χαρακτηρίστηκε "ξένη τρομοκρατική οργάνωση", ό,τι και αν μπορεί να σημαίνει αυτό για την εκλεγμένη και διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση ενός συγκροτημένου κράτους.

Όμως ο Τραμπ υπερέβη εαυτόν υποστηρίζοντας ότι η Βενεζουέλα "έκλεψε" πετρέλαιο και εδάφη που ανήκαν στις ΗΠΑ, χωρίς να στηρίξει κάπου αυτόν τον ισχυρισμό, που μοιάζει να αναφέρεται στην εθνικοποίηση της βιομηχανίας του πετρελαίου στη χώρα τα χρόνια του 1970.

Προ εβδομάδος οι ΗΠΑ κατέσχεσαν δεξαμενόπλοιο με πελώρια ποσότητα πετρελαίου στα ανοιχτά της Βενεζουέλας και το οδήγησαν σε αμερικανικό λιμάνι. Επρόκειτο για το "Skipper", που πιστεύεται πως είχε προορισμό την Κούβα. Το πλοίο μετέφερε ποσότητα 1 έως 2 εκατομμυρίων βαρελιών αργού της Βενεζουέλας, αξίας μεταξύ 50 και 100 εκατομμυρίων δολαρίων, κατά διάφορες πηγές.

Υφίσταται όντως αποκλεισμός;

"Η Βενεζουέλα είναι εντελώς περικυκλωμένη από τη μεγαλύτερη αρμάδα που συγκεντρώθηκε ποτέ στην ιστορία της Νότιας Αμερικής", πρόσθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος, προειδοποιώντας ότι "το σοκ που θα υποστούν" οι Βενεζουελάνοι ιθύνοντες "θα είναι άνευ προηγουμένου".

Πρόσφατη, ωστόσο, είναι η μονομερής απόφαση Τραμπ να κηρύξει αεροπορικό αποκλεισμό της Βενεζουέλας, την οποία χωρίς επιπτώσεις αγνόησε το Καράκας.
"Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου και υποπροϊόντων του διεξάγονται ομαλά. Τα πετρελαιοφόρα συνεχίζουν να πλέουν με κάθε ασφάλεια", διαβεβαίωσε την Τετάρτη η δημόσια επιχείρηση πετρελαίου PdVSA.

Οι πρώτες διεθνείς αντιδράσεις

Κατά τη διάρκεια συνδιάλεξής του με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο πρόεδρος Μαδούρο υπογράμμισε ότι οι αμερικανικές δηλώσεις "θα όφειλαν να απορριφθούν κατηγορηματικά από τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς εγείρουν άμεση απειλή εναντίον της εθνικής κυριαρχίας, του διεθνούς δικαίου και της ειρήνης". Ο δε Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε τις δύο χώρες να "τιμήσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και οποιουδήποτε άλλου ισχύοντος νομικού πλαισίου".

Ο υπουργός Άμυνας της Βενεζουέλας, Βλαντίμιρ Παδρίνο, τόνισε πως ο στρατός της Βενεζουέλας "δεν εκφοβίζεται" από τις "χοντροκομμένες και αλαζονικές απειλές" του Τραμπ.

Η Βενεζουέλα, που υφίσταται αμερικανικό εμπάργκο στο πετρέλαιό της από το 2019, είναι αναγκασμένη να κάνει πωλήσεις στη μαύρη αγορά σε χαμηλότερες τιμές. Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων έχει προορισμό την Κίνα.

Ο επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας, Ουάνγκ Γι, διαβεβαίωσε τον Βενεζουελάνο ομόλογό του, Ιβάν Χιλ, πως το Πεκίνο θα εναντιωθεί σε κάθε προσπάθεια "εκφοβισμού" και "μονομερούς" εξαναγκασμού και πως υποστηρίζει "κάθε χώρα που υπερασπίζεται την εθνική κυριαρχία της και την εθνική αξιοπρέπειά της".

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε την Τετάρτη ανακοίνωση στην οποία αναφέρει: "Ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, που χαρακτηρίζεται από λογική και ρεαλιστική προσέγγιση, δεν θα κάνει "μοιραίο λάθος” και οι ΗΠΑ δεν θα εμπλακούν σε μια κατάσταση με "απρόβλεπτες συνέπειες για ολόκληρο το  Δυτικό Ημισφαίριο”".

Υπάρχει όμως πάντοτε και η αρχηγός της δεξιάς αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, άρτι τιμηθείσα με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, η οποία το Σαββατοκύριακο δήλωσε στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CBS News ότι χρειάζεται "περισσότερη πίεση", προκειμένου "ο Μαδούρο να καταλάβει πως πρέπει να φύγει".