Πώς η Eφορία θα διαγράψει χρέη 10 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου

Χρέη 10 δισ. ευρώ που χαρακτηρίζονται  ως  ανεπίδεκτα είσπραξης θα διαγράψει η εφορία μέχρι τέλος του έτους. Από αυτά, τα 9,8 δισ. ευρώ αφορούν μεγάλα ποσά οφειλών άνω του 1.500.000 ευρώ ανά περίπτωση και μόλις 200 εκατ. ευρώ είναι μικροοφειλές. Πρόκειται για χρέη που παραμένουν στα μητρώα επί χρόνια, καθώς προέρχονται κυρίως από επιχειρήσεις που έχουν κηρύξει πτώχευση ή από οφειλέτες που έχουν αποβιώσει ή δεν έχουν εισοδήματα και λιμνάζουν δεκαετίες στα συρτάρια των εφοριών και των τελωνείων.

Η διαγραφή οφειλών από την ΑΑΔΕ δεν γίνεται αυτομάτως. Σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, για να μπει στο "ψυγείο" μια οφειλή, θα πρέπει να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης και να μην έχουν αυτά αποδώσει. Προβλέπεται συγκεκριμένη διαδικασία και ενεργοποιείται μόνο όταν αποδειχθεί ότι η είσπραξη είναι αντικειμενικά αδύνατη. 

Η διαδικασία

Συνοπτικά, η διαδικασία περιλαμβάνει δύο βασικά στάδια:

Ο χαρακτηρισμός μιας ληξιπρόθεσμης οφειλής ως "ανεπίδεκτης είσπραξης" αποτελεί ένα στάδιο που προηγείται της πιθανής διαγραφής της από τα βιβλία του Δημοσίου. Μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, η διαδικασία έχει εξειδικευτεί και προβλέπει πλέον περισσότερα κριτήρια, ώστε να διαπιστώνεται με αντικειμενικότητα πότε η είσπραξη μιας οφειλής είναι αδύνατη.

Αρχικά, απαιτείται πλήρης έρευνα από τις υπηρεσίες της φορολογικής διοίκησης σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη και όσων ευθύνονται από κοινού. Αν από τον έλεγχο δεν εντοπιστούν περιουσιακά στοιχεία ή αν έχει προηγηθεί εκποίηση που δεν μπορεί να ακυρωθεί, τότε θεωρείται ότι έχουν εξαντληθεί τα μέσα αναγκαστικής είσπραξης. Στην ίδια λογική, η ύπαρξη τραπεζικής θυρίδας δεν εμποδίζει τον χαρακτηρισμό, αρκεί να έχει ήδη επιβληθεί κατάσχεση.

Παράλληλα, πρέπει να έχει γίνει η νόμιμη ενέργεια ποινικής δίωξης σε περιπτώσεις που προβλέπεται, ενώ ειδικός ελεγκτής της ΑΑΔΕ οφείλει να πιστοποιήσει ότι η είσπραξη είναι ανέφικτη.

Με τις νεότερες ρυθμίσεις, ανοίγει πλέον ο δρόμος για να χαρακτηριστούν ως ανεπίδεκτες είσπραξης και οφειλές ακόμη και όταν υπάρχει περιουσία, εφόσον αυτή είναι μικρής αξίας σε σχέση με το ύψος της συνολικής οφειλής. Συγκεκριμένα, όταν η ακίνητη περιουσία δεν υπερβαίνει το 5% της οφειλής ή τις 100.000 ευρώ, τότε η οφειλή μπορεί να χαρακτηριστεί ανεπίδεκτη. Αν η αξία είναι μεγαλύτερη, λαμβάνεται υπόψη μόνο το μέρος της οφειλής που απομένει μετά την αφαίρεση ποσού ίσου με το διπλάσιο της αξίας των ακινήτων. Αντίστοιχα ισχύουν και για την κινητή περιουσία, με όριο τις 30.000 ευρώ.

Εφόσον πρόκειται για συνολική βασική οφειλή άνω του 1.500.000 ευρώ, οι πράξεις αυτές κοινοποιούνται στην υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που είναι αρμόδια για τον έλεγχο των δημόσιων εσόδων, από την οποία και ελέγχονται. Αν κρίνεται αναγκαίο, έλεγχος μπορεί να διενεργηθεί και στις πράξεις της παρούσας που αφορούν συνολική βασική οφειλή κατώτερη του ως άνω ποσού.

Επιπλέον, ειδικές περιπτώσεις – όπως επιχειρήσεις που βρίσκονται σε εκκαθάριση για περισσότερο από δέκα χρόνια ή οφειλέτες που απεβίωσαν χωρίς περιουσία και με κληρονόμους που έχουν αποποιηθεί την κληρονομιά – οδηγούν επίσης στην ίδια κατάληξη, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω διαδικασία είσπραξης.

Αφού μια οφειλή χαρακτηριστεί ανεπίδεκτη, δεν διαγράφεται άμεσα. Παραμένει καταχωρισμένη για δέκα χρόνια, με "παγωμένη" την παραγραφή. Στο διάστημα αυτό, ο οφειλέτης δεν μπορεί να λάβει φορολογική ενημερότητα ή να μεταβιβάσει περιουσία, ενώ οι λογαριασμοί του μπορούν να δεσμευτούν. Αν προκύψουν νέα στοιχεία, το Δημόσιο έχει δικαίωμα να επανέλθει και να επιδιώξει την είσπραξη.