Οι γρίφοι της Ευρώπης για τη Ρωσία

Του Κώστα Ράπτη

Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν ήρθε η ώρα να ανοίξει η ευρωπαϊκή πλευρά άμεσο δίαυλο συνομιλιών με την Ρωσία, η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Κάγια Κάλας έβηξε κάπως θεατρικά, προκειμένου να συγκρατήσει το γέλιο της και δήλωσε: "Έχει γίνει απολύτως σαφές ότι οι Ρώσοι δεν έχουν κανένα συμφέρον από την ειρήνη αυτή τη στιγμή. Επομένως, πρέπει να τους φέρουμε σε μια θέση, όπου θα αναγκαστούν να διαπραγματευτούν. Δεν βρίσκονται σε αυτή τη θέση αυτή τη στιγμή, επειδή νομίζουν ότι μπορούν να μας καθυστερούν. Ελπίζουν επίσης να τους προσφερθεί μια πολύ ευνοϊκή συμφωνία, επειδή βλέπουν το θύμα υπό έντονη πίεση, χωρίς να ζητούνται από τους ίδιους πραγματικές θυσίες. Τουλάχιστον, δεν γνωρίζουμε ότι τους ζητείται κάτι. Σαφώς, θέλουν να διαπραγματευτούν με εκείνους που απλώς τους προσφέρουν κάτι πέρα από αυτό που ήδη έχουν”.

"Εκείνοι”, εν προκειμένω, είναι η κυβέρνηση Τραμπ – και η διαπραγμάτευσή της με τη Μόσχα επιταχύνεται διαρκώς, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο υπόλοιπος πλανήτης, παρατηρώντας την επίσκεψη του Αμερικανού προεδρικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ και του προεδρικού γαμπρού Τζάρεντ Κούσνερ στο Κρεμλίνο την Τρίτη.

Παρά την εναντίον του "απόπειρα”, με την διαρροή συνομιλιών του με τους Ρώσους εταίρους του, ο Γουίτκοφ επιβίωσε πολιτικά και συνεχίζει την αποστολή που του ανέθεσε ο Τραμπ. Αντιθέτως, αυτός που εγκατέλειψε το προσκήνιο είναι ο προσωπάρχης της προεδρίας της Ουκρανίας Αντρίι Γερμάκ, δεύτερος ισχυρότερος άνδρας του Κιέβου και σεσημασμένος "ιέρακας", ο οποίος βρέθηκε να ερευνάται από τις συνδεόμενες με το FBI ουκρανικές υπηρεσίες κατά της διαφθοράς. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πατάει πλέον στο κενό και εμφανίζεται εξαιρετικά συνεργάσιμος απέναντι στη Ουάσιγκτον, την ίδια ώρα που στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του επικρατεί κινητικότητα και εξετάζονται σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας με την υπό τον Πέτρο Ποροσένκο αντιπολίτευση.

Η Μόσχα, η οποία επιμένει ότι ο Ζελένσκι στερείται νομιμότητας μετά τη λήξη της θητείας του, ενδέχεται συντόμως να... παρακαλά για την παραμονή του στην εξουσία, ώστε να υπάρχει κάποιος να υπογράψει την επί της ουσίας συνθηκολόγηση της χώρας του.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν περιορίζεται στην υποδοχή των Αμερικανών απεσταλμένων. Ο συνεργάτης του Σεργκέι Σοϊγκού, γραμματέας του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, συνομιλεί την ίδια στιγμή στη Μόσχα με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι για την εμβάθυνση της σινο-ρωσικής συνεργασίας σε ζητήματα ασφαλείας, ενώ ο ίδιος ο ένοικος του Κρεμλίνου ετοιμάζεται για την, οπωσδήποτε ιστορικής σημασίας, επίσκεψή του στην Ινδία. Οι πρεσβευτές της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας στο Νέο Δελχί με κοινό τους άρθρο στους Times of India επέκριναν, σε γλώσσα που θυμίζει την Κάγια Κάλας, την ινδική κυβέρνηση, η οποία ανοίγει τις θύρες σε μία Ρωσία η οποία "δεν επιδιώκει στα σοβαρά την ειρήνη".

Όλα αυτά παραπέμπουν σε μια ναρκισσιστική περιχαράκωση των πρώην αποικιακών αυτοκρατοριών, οι οποίες ενδιαφέρονται περισσότερο για την διατήρηση της αυτοεικόνας τους ως φορέα "υψηλών αξιών" παρά για την αναμέτρηση με τα πραγματικά δεδομένα - δεδομένα τα οποία, μεταξύ άλλων, εικονογραφεί η επίσημη ενημέρωση του Πούτιν από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ για την κατάληψη του Ποκρόφσκ.

Όσο για το αξιακό φορτίο της ευρωπαϊκής στάσης αρκεί η σημειωθεί η επίσημη σιωπή σχετικά με τις συνεχιζόμενες επιθέσεις με drones εναντίον ρωσικών εμπορικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα – και μάλιστα κοντά στις τουρκικές ακτές. Πρόκειται για μία εξέλιξη, η οποία όχι μόνο αποξενώνει την χώρα του Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και "δικαιώνει" όσους στο ρωσικό Γενικό Επιτελείο επιμένουν ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να τερματισθεί πριν από την κατάληψη όλης της ουκρανικής ακτής, συμπεριλαμβανομένης και της Οδησσού.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε ότι η Ε.Ε. έχει αυτοεξαιρεθεί από τις ειρηνευτικές συνομιλίες και φέρνει ως παράδειγμα ευρωπαϊκής αναξιοπιστίας την μη τήρηση της συμφωνίας παραχώρησης της εξουσίας από τον Ουκρανό πρόεδρο Γιανουκόβιτς (με εγγυητές την Γερμανία, την Γαλλία και την Πολωνία, μία ημέρα πριν από το πραξικόπημα στο Κίεβο το 2014), την μη εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ κ.ο.κ.

Ο Βόλφγκανγκ Μύνχαου του Eurointelligence, με άρθρο του στο Unherd το θέτει λίγο διαφορετικά. "Όταν η στρατηγική ξεθωριάζει", σημειώνει "η δράση μετατρέπεται πρώτα σε αντίδραση και τελικά σε αυταπάτη. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το πώς να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει τον Πούτιν στο πεδίο της μάχης, και όμως ονειρεύονται να τον σύρουν ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στη Χάγη. Ο λόγος τους αφορά το κράτος δικαίου. Είναι εισαγγελείς, ένορκοι και δικαστές στις φανταστικές τους δίκες. Θεωρούν τους εαυτούς τους στη σωστή πλευρά του φάσματος που σηματοδοτεί την αρετή".

"Προσωπικά", συνεχίζει "βρίσκω οδυνηρό να παρακολουθώ την Κάγια Κάλας, την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, να κοροϊδεύει τον εαυτό της με έναν ποικίλα ενημερωμένο πολεμοχαρή λόγο που στερείται οποιουδήποτε στρατηγικού περιεχομένου. Αλλά δεν είναι η μόνη. Δεν έχω ακόμη εντοπίσει ούτε έναν αξιωματούχο σε καμία εθνική πρωτεύουσα, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου, που να έχει μια στρατηγική για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν υπάρχει κανείς που να έχει κάνει τους υπολογισμούς των στρατιωτικών δυνατοτήτων που θα χρειαζόταν η Ουκρανία ως προς τον εφοδιασμό της. Δεν υπάρχει επίσης καμία στρατηγική για το πώς θα χρηματοδοτηθεί".

"Όταν οι άνθρωποι δεν έχουν στρατηγική, συχνά αναζητούν καταφύγιο στις διαδικασίες -σε σημείο που οι διαδικασίες αποκτούν δική τους ζωή. Από την έναρξη του πολέμου, η Ε.Ε. έχει περάσει 18 πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Οι κυρώσεις ήταν μια παταγώδης αποτυχία, αλλά οι Βρυξέλλες αρνούνται να το αναγνωρίσουν. Οι αξιωματούχοι δεν το σκέφτηκαν καλά. Είναι σοκαρισμένοι που βλέπουν ότι η Κίνα υποστήριξε τη Ρωσία, ότι τα εμπορεύματα που υπόκεινται σε κυρώσεις ρέουν μέσω του Καζακστάν. Ορισμένες χώρες της Ε.Ε. εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο επειδή εξαρτώνται από αυτό.

Ως αποτέλεσμα, η ρωσική οικονομία έχει ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό αυτήν της Ευρώπης από την έναρξη του πολέμου. Ενώ οι Ευρωπαίοι πνίγονται στο χρέος, η Ρωσία αποτελεί παράδειγμα δημοσιονομικής ισχύος. Απρόθυμοι να κάνουν περικοπές στις υπερβολικά υψηλές δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας, οι Ευρωπαίοι έχουν προσδιορίσει τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως τον μόνο τρόπο χρηματοδότησης του πολέμου. Ακόμα και με αυτά τα χρήματα, δεν έχουν στρατηγική για να τερματίσουν τον πόλεμο, είτε μέσω νίκης είτε μέσω ειρήνης.

Ο απλός στόχος είναι να διατηρήσουν την παράσταση. Αυτό κάνει η μη στρατηγική διαδικαστική σκέψη.

Σε κάνει επίσης εξαρτημένο. Αναθέτοντας σε τρίτους όλη τη στρατηγική σκέψη, οι Ευρωπαίοι έχουν γίνει εξαρτημένοι από τις ΗΠΑ για την άμυνα και το εμπόριο. Τώρα θυμώνουν με τον Τραμπ που τους αποκλείει από τις συναντήσεις" καταλήγει ο Μύνχαου.