Χαμηλές εισφορές που οδηγούν σε συντάξεις φτώχειας εξακολουθούν να επιλέγουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες – Τα τελευταία στοιχεία

Του Κώστα Κατίκου

Αμετακίνητοι στην 1η ασφαλιστική κατηγορία του ΕΦΚΑ με το χαμηλότερο ασφάλιστρο που είναι 244,65 ευρώ τον μήνα παραμένουν οι περισσότεροι ελεύθεροι επαγγελματίες επιλέγοντας με τον τρόπο αυτόν και σύνταξη στα όρια της φτώχειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του α΄τριμήνου, οι ασφαλισμένοι στην 1η κατηγορία αυξήθηκαν  μάλιστα κατά 3.725 άτομα σε σχέση με την αρχή του έτους ενώ στη δεύτερη μπήκαν άλλοι 1.563.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μαρτίου που δημοσιοποίησε στην ιστοσελίδα του  ο ΕΦΚΑ, σε σύνολο 866.224 ασφαλισμένων ελευθέρων επαγγελματιών άνω της 5ετίας, οι 638.854 δηλαδή περισσότερο από 7 στους 10 βρίσκονται στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία. Τον Ιανουάριο ήταν 635.129, που σημαινει ότι μέσα σε ένα δίμηνο στην πρώτη κατηγορία ασφαλίστηκαν .725 άτομα επιπλέον.

Στην 2η κατηγορία είναι ασφαλισμένοι  157.021 επαγγελματίες, δηλαδή 2 στους 10 ενώ στις υπόλοιπες ασφαλιστικές κατηγορίες είναι ελάχιστοι. Στην 3η, κατηγορία είναι ασφαλισμένοι 33.044 επαγγελματίες, στην 4η κατηγορία ασφαλίζονται 17.191 επαγγελματίες την 5η κατηγορία έχουν επιλέξει  8.760 επαγγελματίες και στην 6η είναι 11.354 επαγγελματίες.

Η επιλογή χαμηλής ασφαλιστικής κατηγορίας έχει μεν χαμηλές εισφορές, (οι οποίες αυξάνονται κάθε χρόνο) αλλά η επιλογή αυτή  έχει άμεσο αντίκτυπο στη σύνταξη που θα λάβουν οι ασφαλισμένοι, καθώς ακόμη και με 40 χρόνια ασφάλισης το  ποσό που προκύπτει με τα σημερινά δεδομένα είναι στα 888 ευρώ. Με 30 έτη ασφάλισης στην 1η κατηγορία η σύνταξη είναι ακόμη χαμηλότερη και υποχωρεί στα 674 ευρώ.

Τα στοιχεία των νέων συντάξεων που βγαίνουν κάθε μήνα (από τις εκθέσεις Ηλιος) δείχνουν ότι λόγω των χαμηλών εισφορών δημιουργείται μια νέα γενιά χαμηλοσυνταξιούχων για τους οποίους τα 1.000 ευρώ σύνταξης μοιάζουν αυτή τη στιγμή άπιαστο όνειρο. 

Για παράδειγμα με 35 ως 40 χρόνια πληρωμής εισφορών στην πρώτη κατηγορία η σύνταξη κυμαίνεται μεταξύ 772 ευρώ και 886 ευρώ μικτά ενώ μετά την εισφορά ασθένειας (και προ φόρων) τα ποσά διαμορφώνονται μεταξύ 724 ευρώ και 833ευρώ. 

Με 30 ως 33 έτη ασφάλισης οι συντάξεις κυμαίνονται από 675 ευρώ  ως 727 ευρώ μικτά και μετά την κράτηση ασθένειας μένουν 634 ευρώ και 684 ευρώ αντίστοιχα.

Αντίθετα με την εισφορά της 6ης κατηγορίας η σύνταξη για τα 40 έτη ασφάλισης ανεβαίνει στα  1.671 ευρώ μετά τις κρατήσεις ΕΑΣ και ασθένειας και πριν το φόρο. 

Η παγίδα των χαμηλών συντάξεων με το δέλεαρ των χαμηλών εισφορών στήθηκε με το νόμο "Κατρούγκαλου", το 2016 όπου η ελάχιστη εισφορά υπολογιζόταν με βάση το εισόδημα και οι περισσότεροι επαγγελματίες δήλωναν εισοδήματα στα όρια του τότε κατώτατου μισθού, δηλαδή 586 ευρώ μηνιαίως με εισφορά 158 ευρώ τον μήνα.

Με την αλλαγή του 2020 και τις σταθερές εισφορές οι περισσότεροι μπήκαν στην 1η κατηγορία και παραμένουν ως σήμερα κλείνοντας ήδη μια 10ετία με πολύ χαμηλές εισφορές.  Οσο πιο πολλά χρόνια μένει κανείς σε χαμηλό ασφάλιστρο τόσο πιο δύσκολο θα είναι να ανεβάσει τη σύνταξή του στο μέλλον.

Ακόμη και στην περίπτωση που αποφασίσει να πληρώσει υψηλότερη εισφορά λίγο πριν συνταξιοδοτηθεί, η ζημιά δεν αποκαθίσταται και η διαφορά που προκύπτει στη σύνταξη είναι μικρή. 

Οι εισφορές του 2026

Η παραμονή της πλειοψηφίας των επαγγελματιών στην 1η κατηγορία ασφάλισης προβληματίζει το υπουργείο Εργασίας και επιλέγει σύμφωνα με πληροφορίες να μην εφαρμόσει ούτε το 2026 τον δείκτη μισθών που θα αύξανε τις εισφορές σε ποσοστό διπλάσιο του πληθωρισμού και θα απέτρεπε πολλούς ασφαλισμένους να μετακινηθούν σε υψηλότερη κατηγορία.

Με την αύξηση των εισφορών βάσει του πληθωρισμού (3%) οι επιβαρύνσεις που θα προκύψουν το 2026 στις μηνιαίες εισφορές των ελευθέρων  επαγγελματιών θα είναι από 7 ως 20 ευρώ. 

Αν οι εισφορές αυξηθούν με τον δείκτη μισθών (5,5%-6%) οι επιβαρύνσεις θα είναι από 14 ευρώ τον μήνα για την πρώτη κατηγορία ως 39 ευρώ τον μήνα για την 6η. 

Σε ποιες κατηγορίες ασφαλίζονται 1 εκατ. επαγγελματίες και τη σύνταξη θα πάρουν