Του Κώστα Ράπτη
Διολίσθηση σε μια νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών ή τακτικός ελιγμός βασισμένος σε μια γλωσσική παρεξήγηση; Η ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, ότι διέταξε την άμεση επανέναρξη των αμερικανικών πυρηνικών δοκιμών κατ' απόλυτη ισοτιμία προς όσες πραγματοποιούν άλλα κράτη γεννά όχι μόνο ανησυχία, αλλά και αυθεντικές απορίες.
Η τελευταία δοκιμή πυρηνικού όπλου από αμερικανικής πλευράς χρονολογείται από το 1992, ήτοι την επαύριο της λήξης του Ψυχρού Πολέμου, σε de facto συμμόρφωση (δίχως επικύρωση) με τη Συνθήκη Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών. Η δε τελευταία πυρηνική δοκιμή παγκοσμίως ήταν αυτή της Βόρειας Κορέας το 2017 (κατά την πρώτη θητεία Τραμπ). Σε ποιες κινήσεις "άλλων κρατών" απαντά λοιπόν ο Τραμπ;
Η προαναγγελία του Αμερικανού προέδρου αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το βράδυ της Τετάρτης, λίγο πριν από τη συνάντησή του με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ. Όμως κατά σατανική σύμπτωση την επομένη επρόκειτο να διεξαχθεί και η ακρόαση επιβεβαίωσης από τη Γερουσία του ναυάρχου Ρίτσαρντ Κόρελ για τη θέση του επικεφαλής της Στρατηγικής Διοίκησης των ΗΠΑ (STRATCOM), στην οποία υπάγεται το πυρηνικό οπλοστάσιο. Ως εκ τούτου, η ακρόαση αποτύπωσε τον αιφνιδιασμό των ίδιων των Αμερικανών ιθυνόντων.
Ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στην αρμόδια Επιτροπή, γερουσιαστής Τζακ Ριντ, ρώτησε αν η επανέναρξη πυρηνικών δοκιμών από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το διεθνές περιβάλλον και να οδηγήσει σε νέο αγώνα εξοπλισμών, ενώ σε ερώτηση του ανεξάρτητου γερουσιαστή Άνγκους Κινγκ για το αν ο Τραμπ εννοούσε δοκιμές πυραυλικών συστημάτων και όχι εκρήξεις πυρηνικών κεφαλών, ο Κόρελ απάντησε: "Δεν γνωρίζω τις προθέσεις του Προέδρου – πιθανόν αυτή να είναι μια ερμηνεία".
Πράγματι ασαφές παραμένει αν ο Τραμπ αναφερόταν σε δοκιμές συστημάτων μεταφοράς ή σε τερματισμό της 33ετούς παύσης των εκρηκτικών δοκιμών, που οι ειδικοί θεωρούν εξαιρετικά επικίνδυνη εξέλιξη. Η δοκιμή ενός όπλου δυνάμενου να φέρει πυρηνική κεφαλή αποτελεί κάτι πολύ διαφορετικό από την πραγματική πυροδότησή της. Όπως άλλωστε και η δοκιμαστική εκτόξευση ενός πυρηνοκίνητου πυραύλου – όπως αυτή του Burestvenik που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, υπεραμύνθηκε της απόφασης του προϊσταμένου του, λέγοντας ότι οι δοκιμές είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία του αμερικανικού πυρηνικού οπλοστασίου. Και πάλι έρχεται στον νου το προηγούμενο της Ρωσίας, η οποία την προηγούμενη εβδομάδα πραγματοποίησε προγραμματισμένη άσκηση ετοιμότητας του πυρηνικού της οπλοστασίου σε ξηρά, αέρα και θάλασσα. Ωστόσο αυτό δεν ισοδυναμεί με ό,τι αποκαλούμε πυρηνική δοκιμή, όπως φρόντισε να τονίσει και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Δεν είναι τυχαίο, προφανώς, ότι οι εντολές Τραμπ απευθύνονται προς το Πεντάγωνο, το οποίο ελέγχει τα συστήματα μεταφοράς, και όχι το υπουργείο Ενέργειας, μοναδικό διαχειριστή των πυρηνικών κεφαλών.
"Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ξαναρχίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες εκρηκτικές δοκιμές – κάτι τέτοιο θα έκανε τη χώρα λιγότερο ασφαλή", τόνισε η Τάρα Ντροζντένκο, διευθύντρια του προγράμματος παγκόσμιας ασφάλειας της Union of Concerned Scientists.
Προφανώς ανάλογες δοκιμές θα "νομιμοποιούνταν" στο εξής να πραγματοποιήσουν και άλλες πυρηνικές δυνάμεις, όπως η Βρετανία, η Γαλλία και το Ισραήλ, το οποίο διαθέτει αδήλωτο οπλοστάσιο τουλάχιστον 100 κεφαλών. Η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα διαθέτουν επίσης αυξημένα πυρηνικά αποθέματα, ενώ στο προσκήνιο βρίσκεται πάντοτε το ζήτημα του ελέγχου του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Την ίδια στιγμή, η γερουσιαστής Τζάκι Ρόζεν από τη Νεβάδα, όπου πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες υπόγειες αμερικανικές πυρηνικές δοκιμές από το 1951 έως το 1992, εμφανίζεται αποφασισμένη να μην επιτρέψει την επανάληψή τους.
Γεγονός παραμένει πάντως ότι το όλο μεταψυχροπολεμικό πλαίσιο ελέγχου των εξοπλισμών έχει τα τελευταία χρόνια εγκαταλειφθεί, αρχής γενομένης από την έξοδο των ΗΠΑ από την αντιβαλλιστική συνθήκη ΑΒΜ το 2002, ενώ και η ρωσική πλευρά πολλαπλασιάζει το τελευταίο διάστημα τις απειλητικές εξαγγελίες, εν μέσω του αδιεξόδου που παρατηρείται στις προσπάθειες για μια διπλωματική επίλυση της ουκρανικής κρίσης.
Ο Burestvenik αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πρόκειται για πύραυλο κρουζ με απεριόριστη εμβέλεια (στη δοκιμή της περασμένης εβδομάδας το βλήμα διήνυσε 14.000 χιλιόμετρα), ο οποίος, όπως δήλωσε ο Πούτιν την Τετάρτη, κινείται με βάση πυρηνικό αντιδραστήρα συγκρίσιμο σε απόδοση με αυτόν ενός πυρηνοκίνητου υποβρυχίου, αλλά χίλιες φορές μικρότερο σε όγκο. "Το βασικό όμως είναι ότι ενώ ένας κανονικός αντιδραστήρας χρειάζεται ώρες, ημέρες ή εβδομάδες για να τεθεί σε λειτουργία, αυτός εκκινεί σε λίγα λεπτά ή δευτερόλεπτα", τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος, προσθέτοντας ότι η εν λόγω τεχνολογική καινοτομία θα βρει εφαρμογές και στην πολιτική ζωή, λ.χ. στην κατασκευή ενεργειακών υποδομών στην Αρκτική. Εν τω μεταξύ, τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα που αναπτύχθηκαν για τον Burevestik χρησιμοποιούνται ήδη σε διαστημικές αποστολές και θα αξιοποιηθούν στο ρωσικό πρόγραμμα εξερεύνησης της Σελήνης.
Αλλά από εβδομάδα σε εβδομάδα τα μηνύματα πολλαπλασιάζονται. Την Τρίτη ο Πούτιν ανακοίνωσε την επιτυχή δοκιμή του πυρηνοκίνητου υποβρύχιου drone Poseidon, η ανάπτυξη του οποίου έγινε για πρώτη φορά γνωστή το 2018.
Η συσκευή είναι ασυναγώνιστη από οποιοδήποτε άλλο όπλο "οπουδήποτε στον κόσμο όσον αφορά την ταχύτητα και το βάθος", τόνισε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι ένα ανάλογο όπλο είναι απίθανο να χρησιμοποιηθεί σύντομα από οποιοδήποτε άλλο έθνος. Η ισχύς του Poseidon, δηλαδή η απόδοση του πυρηνικού ωφέλιμου φορτίου του, ξεπερνά κατά πολύ τα χαρακτηριστικά του διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Sarmat, πρόσθεσε ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου. Η τορπίλη Poseidon κινείται με βάση έναν πυρηνικό αντιδραστήρα καταρχήν παρόμοιο με αυτόν του πυραύλου κρουζ Burevestnik, ενώ έχει σχεδιαστεί για να φέρει μία μεγάλη πυρηνική κεφαλή. Αν αυτή εκραγεί κοντά σε κάποιο λιμάνι, πιθανότατα θα προκαλέσει ένα μεγάλο τσουνάμι.
Η δήλωση Τραμπ ήρθε περίπου 100 ημέρες πριν από τη λήξη της τελευταίας μεγάλης συνθήκης ελέγχου πυρηνικών όπλων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, γνωστής ως New START, η οποία περιορίζει κάθε χώρα σε 1.550 αναπτυγμένα στρατηγικά όπλα. Η συνθήκη δεν μπορεί να παραταθεί ξανά, αν και μετά τη συνάντηση με τον Τραμπ στο Άνκορατζ της Αλάσκας το καλοκαίρι, ο Πούτιν πρότεινε άτυπη παράταση για ένα ακόμα έτος, ενόσω θα συζητείται μια διάδοχη νομική ρύθμιση.
Αλλά ασφαλώς δεν αποτελεί σύμπτωση και το ότι ο Τραμπ προέβη στην επίμαχη ανακοίνωση, καθ’ οδόν προς το ραντεβού του με τον Σι Τζινπίνγκ. Η Κίνα αποτελεί ιδιαίτερα σύνθετο πρόβλημα για τις ΗΠΑ, διότι δεν υπήρξε ποτέ μέρος συνθηκών περιορισμού πυρηνικών όπλων, οι οποίες αποτελούσαν καθαρά αμερικανο-σοβιετική (ή ρωσική) υπόθεση. Ωστόσο, ο Σι στράφηκε σε μια πολιτική ανάπτυξης του κινεζικού πυρηνικού οπλοστασίου, από τις 600 (το μέγιστο) κεφαλές σήμερα σε περίπου 1.000 αναπτυγμένα όπλα το 2030 και 1.500 το 2035, δηλαδή σε επίπεδα εφάμιλλα των ρωσικών και αμερικανικών.
Η Κίνα δεν δείχνει ενδιαφέρον για συνομιλίες περιορισμού όπλων, αν και ο Τραμπ δήλωσε ότι πίστευε ότι θα μπορούσε να πείσει τον Σι να συμμετάσχει σε τέτοιες διαπραγματεύσεις.
Χαιρετισμό προς τη νέα πρέσβειρα απηύθυνε και η αμερικανική πρεσβεία.
Η Ουάσινγκτον θα σταματήσει κάθε βοήθεια και συνδρομή προς τη Νιγηρία.
Η πρώτη επίσημη υποχρέωση της διπλωματικής της θητείας είναι προγραμματισμένη για τις 4 Νοεμβρίου.
Η Συρία "καλώς εχόντων των πραγμάτων" θα μπορούσε να ενταχθεί στην υπό αμερικανική διοίκηση για την ήττα του Ισλαμικού Κράτους.
Πολλαπλασιάζονται το προβλήματα από την παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους.
Θα πραγματοποιηθεί στις 6-7 Νοεμβρίου στην Αθήνα.
Ο "σκιώδης στόλος" κυριαρχεί στα γηρασμένα δεξαμενόπλοια.
Πανικός επικρατεί στην πρωτεύουσα του Τρίνινταντ όπου πολλοί κάτοικοι σπεύδουν να προμηθευτούν τρόφιμα.
"Έτσι προειδοποίησε όλο τον κόσμο για ένα από πιο ισχυρά εμπορικά της όπλα".
Θα υποβάλει τα διαπιστευτήριά της στον ΠτΔ στις 4 Νοεμβρίου.
"Ο πρόεδρος δεν μπορεί να απαιτεί από τους ψηφοφόρους να επιδεικνύουν διαβατήρια ή παρόμοια έγγραφα για να αποδείξουν την υπηκοότητά τους πριν ψηφίσουν".
