Σε επιφυλακή το ΝΑΤΟ για τις ρωσικές ασκήσεις Zapad 2025 κοντά στα σύνορα

Ανησυχία έχουν προκαλέσει στο ΝΑΤΟ οι στρατιωτικές ασκήσεις Zapad 2025 της Ρωσίας μαζί με τη σύμμαχό του, Λευκορωσία, τις πρώτες μετά την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Οι ασκήσεις, που θα διεξαχθούν από τις 12 έως τις 16 Σεπτεμβρίου, θα περιλαμβάνουν ορισμένους ελιγμούς κοντά στην Πολωνία και τη Λιθουανία, καθώς το Κρεμλίνο προετοιμάζεται για μια πιθανή σύγκρουση με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ, όπως μεταδίδει το Politico.

"Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις ασκήσεις κοντά στα σύνορα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Τόσο οι γειτονικές χώρες όσο και το ίδιο το ΝΑΤΟ τις αντιμετωπίζουν με τη μέγιστη σοβαρότητα", δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας, Τόμας Γκοντλιάουσκας. "Η Λιθουανία και οι σύμμαχοί μας είναι προετοιμασμένοι, ενωμένοι και θα παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, έτοιμοι να ανταποκριθούν αν χρειαστεί", συμπλήρωσε.

Σε απάντηση, οι χώρες του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με τη Ρωσία διεξάγουν τις δικές τους πολεμικές ασκήσεις.

Στην άσκηση Tarassis 25 συμμετέχουν 10 χώρες της Βόρειας Ευρώπης μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ η Λιθουανία θα διεξάγει τη δική της άσκηση εθνικής άμυνας Thunder Strike.

Η Πολωνία διεξάγει αυτή την εβδομάδα την άσκηση Iron Defender-25, στην οποία συμμετέχουν 30.000 στρατιώτες. "Η Πολωνία θα ανταποκριθεί στις ασκήσεις Zapad 2025... με τον κατάλληλο τρόπο από την πολωνική πλευρά", δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Cezary Tomczyk στον πολωνικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό RMF. 

Η Ρωσία διεξάγει ασκήσεις Zapad περίπου κάθε τέσσερα χρόνια από το 1999, και η ανησυχία για αυτές είναι κάτι σαν παράδοση. Αν και επίσημα πρόκειται για αμυντικές ασκήσεις, η άσκηση του 2009 προσομοίωσε μια πυρηνική επίθεση στη Βαρσοβία και η άσκηση του 2021 οδήγησε σε μαζική συγκέντρωση δυνάμεων στη Λευκορωσία, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν μήνες αργότερα για να επιτεθούν στην Ουκρανία.

Οι δυτικοί παρατηρητές θα χρησιμοποιήσουν την Zapad για να εκτιμήσουν την ετοιμότητα του ρωσικού στρατού τρία χρόνια μετά την επίθεσή του στην Ουκρανία -έναν πόλεμο που κόστισε στη Ρωσία πάνω από ένα εκατομμύριο θύματα και κατέστρεψε τεράστιες ποσότητες εξοπλισμού, αλλά επίσης ενίσχυσε την πολεμική οικονομία της Ρωσίας.

ΝΑΤΟ: Παρακολουθούμε πολύ στενά τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Ρωσίας

"Το ΝΑΤΟ παρακολουθεί πολύ στενά τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Ρωσίας. Δεν διαβλέπουμε καμία άμεση στρατιωτική απειλή εναντίον οποιουδήποτε μέλους του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, παραμένουμε σε εγρήγορση", ανέφερε η Συμμαχία σε γραπτή δήλωση.

Οι διοργανωτές της άσκησης Zapad ισχυρίζονται ότι η άσκηση δεν θα υπερβεί τα 13.000 άτομα, ενώ η Λευκορωσία έχει δηλώσει ότι προσκαλεί παρατηρητές από χώρες του ΝΑΤΟ καθώς και από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.

Οι ρωσικές και λευκορωσικές δυνάμεις θα εξασκηθούν επίσης στον σχεδιασμό της χρήσης πυραυλικών συστημάτων Oreshnik με πυρηνική ικανότητα.

Η Ρωσία διεξάγει επίσης τρεις άλλες ξεχωριστές ασκήσεις με χώρες του Οργανισμού Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) -αποκρύπτοντας το πραγματικό μέγεθος των ασκήσεων, σύμφωνα με το Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. (Ο CSTO περιλαμβάνει τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν και το Τατζικιστάν.)

"Τα σενάρια αυτών των ασκήσεων αναμένεται να δείξουν τον τύπο πολέμου για τον οποίο προετοιμάζεται η Ρωσία ενάντια στη Δύση", ανέφερε.

Η άσκηση Zapad θα καλύψει τις στρατιωτικές περιφέρειες της Μόσχας και του Λένινγκραντ, την εξκλάβεια του Καλίνινγκραντ, την περιοχή της Αρκτικής, τη Βαλτική Θάλασσα, τη Θάλασσα του Μπάρεντς και τη Λευκορωσία.

Ορισμένες ασκήσεις -κοντά στο χωριό Gozha της Λευκορωσίας και στο Dobrovolsk του Καλίνινγκραντ- θα πραγματοποιηθούν μόλις μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την Πολωνία και τη Λιθουανία. Στρατεύματα θα τοποθετηθούν επίσης και στις δύο πλευρές του Suwałki Gap, του διαδρόμου 70 χιλιομέτρων μεταξύ Λευκορωσίας και Καλίνινγκραντ, ο οποίος θεωρείται ευρέως ως ένα από τα πιο ευάλωτα αμυντικά σημεία της Ευρώπης.

Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Λιθουανίας εκτιμά ότι έως και 30.000 στρατιώτες θα συμμετάσχουν στο Zapad — πολύ λιγότεροι από ό,τι το 2021, όταν συμμετείχαν περίπου 200.000 στρατιώτες.

Αυτό απέχει πολύ από ό,τι θα χρειαζόταν η Ρωσία για να επιτεθεί σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ, ειδικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία σε εξέλιξη, είπε ο Janeliūnas.

Κίνδυνος κλιμάκωσης

Ωστόσο, η Μόσχα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις ασκήσεις για να δοκιμάσει την αντίδραση του ΝΑΤΟ σε προκλήσεις όπως παραβιάσεις του εναέριου χώρου, κυβερνοεπιθέσεις ή ακόμη και σαμποτάζ σε πολιτικές υποδομές — εκτιμώντας πόσο γρήγορα ανταποκρίνονται οι σύμμαχοι και αν αποδίδουν την ευθύνη στη Ρωσία.

Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο κλιμάκωσης.

"Είναι απολύτως πιθανό ορισμένα συμπτωματικά σήματα να ερμηνευθούν ως πραγματική επίθεση εναντίον χωρών του ΝΑΤΟ", δήλωσε ο Janeliūnas. "Πρέπει να κατανοήσουμε ένα απλό γεγονός: κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων, όταν τα όπλα είναι έτοιμα... είναι συχνά δύσκολο να διακρίνουμε την προσομοίωση από την πραγματική στρατιωτική δράση".

Ωστόσο, ο Γκοντλιάουσκας δήλωσε ότι η Λιθουανία είναι σε θέση να διακρίνει τις απειλές. "Έχουμε την ικανότητα να παρατηρούμε και να ανταποκρινόμαστε, και να διακρίνουμε μεταξύ ενός ατυχήματος και μιας πραγματικής απειλής", είπε.

Παρά ταύτα, ο Γκοντλιάουσκας δήλωσε ότι "δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε μηδενική πιθανότητα αεροπορικών εισβολών". Δύο drones εισέβαλαν στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας από τη Λευκορωσία τον Ιούλιο, και η χώρα έκλεισε πρόσφατα τον εναέριο χώρο της κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία μέχρι την 1η Οκτωβρίου.