Αναμένοντας τις δηλώσεις Ερντογάν

Του Κώστα Ράπτη

Οι εκπλήξεις είναι πάντοτε πιθανές. Και αν προκύψουν, θα είναι, με βάση την παρούσα πολύ λεπτή φάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μάλλον δυσάρεστες. Το on camera επιθετικό άνοιγμα όλης της ατζέντας κατά τη συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον τότε ομόλογό του Προκόπη Παυλόπουλο τον Δεκέμβριο του 2017 είναι πολύ πρόσφατο για να ξεχασθεί.

Όμως ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να αποφύγει τα απρόοπτα κατά την επίσκεψη που πραγματοποιεί σήμερα στην Αθήνα. Η σύντομη διάρκειά της και τα μηνύματα που έχουν εκ των προτέρων δοθεί παραπέμπουν σε μία καλά "χορογραφημένη”, ή μάλλον "περιφρουρημένη”, περίσταση.

Και τα σημαντικότερα μηνύματα τα έδωσε ο ίδιος ο Ερντογάν με τη συνέντευξή του στην "Καθημερινή”.

Σε αυτήν, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας πλειοδοτεί σε δηλώσεις καλής θέλησης, καλλιεργώντας την εντύπωση ότι ήταν η ελληνική πλευρά που μετατοπίσθηκε από το τεταμένο κλίμα της περιόδου 2020-22 και όχι ο ίδιος με τους διαρκείς ελιγμούς που διακρίνουν όλη την πολιτική του διαδρομή.

Αλλά, όπως προκύπτει από την ανάγνωση της συνέντευξης, ευχαρίστως συντονίζεται με την Αθήνα σε μία "διαδικασία” που ως τέτοια κρίνεται ήδη αμοιβαία επωφελής, ασχέτως των διαφορών ως προς την "ουσία”. Με άλλα λόγια, στην ανάταξη του κλίματος μέσα από την πρόταξη των πεδίων της "χαμηλής πολιτικής” και στην αποφόρτιση των ζητημάτων "υψηλής πολιτικής” δια της διατήρησης διαύλων επικοινωνίας.

Μόνο που ως προς την ουσία ο Ερντογάν δεν είναι διόλου ασαφής. Αξιοποιεί μάλιστα την ατμόσφαιρα καλής θέλησης για να υπενθυμίσει το εύρος της δικής του ατζέντας.

Όπως υποστηρίζει ο Τούρκος πρόεδρος, τη διεθνή δικαιοσύνη και τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, όπως το Δικαστήριο της Χάγης, δεν μπορεί κανείς να τα επικαλείται "επιλεκτικά” (δηλ. μόνο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, όπως επιμένει η ελληνική πλευρά), διότι τα θέματα στο Αιγαίο είναι "αλληλένδετα”.

Επιπλέον, ο δρόμος για ένα ειρηνικό μέλλον είναι, κατά Ερντογάν, το να υιοθετήσει η Ελλάδα μία "προσέγγιση, κλειστή σε εξωτερικές παρεμβάσεις”. Με άλλα λόγια μια one on one διαπραγμάτευση-πακέτο, όπου η Αθήνα θα έχει αποποιηθεί τα πλεονεκτήματα που της προσφέρουν οι ευρωατλαντικές διαστάσεις της εξωτερικής της πολιτικής.

Το "δεν σας απειλούμε, αν δεν μας απειλείτε και εσείς” δεν είναι απλώς μια ρητορική αποστροφή, που μπορούμε να την θεωρούμε και εξωφρενική, δεδομένων των προθέσεων και των δυνατοτήτων της Ελλάδας να κινηθεί απειλητικά: είναι για τον Ερντογάν μια πραγματική πεποίθηση – μόνο που η απειλή για αυτόν προέρχεται από τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και την όλο και εντονότερη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη χώρα μας. Σε καιρούς όχι και τόσο μακρινούς, όπου η γλώσσα που χρησιμοποιούσε δεν ήταν "εποικοδομητική”, η εικόνα της Ελλάδας που φιλοτεχνούσε ο Ερντογάν ήταν του τυχοδιωκτικού "ενεργούμενου” αλλότριων δυνάμεων.

Όλα αυτά υπογραμμίζουν την ειρωνεία του να επικαλείται ο Τούρκος πρόεδρος τη συμμετοχή Ελλάδας και Τουρκίας στην ίδια (ατλαντική) συμμαχία εδώ και 71 χρόνια, ως απόδειξη των βασικά φιλικών προθέσεων της χώρας του. Κυρίως, όμως, αποκαλύπτουν την δική του "επιλεκτικότητα”. Διότι αν τα θέματα είναι "αλληλένδετα”, αυτό συμπεριλαμβάνει και την απειλή χρήσης βίας με απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης (casus belli) και βέβαια συμπεριλαμβάνει και το Κυπριακό, το οποίο αντικειμενικά αποτελεί καθ' όλη τη μεταπολεμική περίοδο το μεγάλο "αγκάθι” στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Διαβάστε ακόμη: 

* Reuters: Ελλάδα και Τουρκία αναζητούν αναθέρμανση σχέσεων - Αναμένεται μικρή πρόοδος σε ακανθώδη ζητήματα

* Στο Μέγαρο Μαξίμου ο Τούρκος Πρόεδρος - Σε εξέλιξη συνάντηση με τον Κ. Μητσοτάκη

* Επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα - Η ατζέντα των συζητήσεων με τον Κ. Μητσοτάκη στο Μαξίμου - Οι ελληνικές επιδιώξεις