Η επίσκεψη Μπλίνκεν στην Αθήνα και τι σημαίνει

Του Κώστα Ράπτη

Οπουδήποτε πάνω στον χάρτη: η αμερικανική έκφραση all over the map σχεδόν ταυτίζεται στην κυριολεξία της με την υπερδραστηριοποίηση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικού Άντονι Μπλίνκεν τα τελευταία 24ωρα – ωστόσο θα πρέπει να συγκρατεί κανείς ότι η μεταφορική της χρήση παραπέμπει σε αναποτελεσματική πολυδιάσπαση.

Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταφθάνει απόψε στην Αθήνα για τη διήμερη επίσκεψη που θα του δώσει την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον ομόλογό του Νίκο Δένδια και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, σε συνέχεια μιας περιοδείας, η οποία τον έφερε αρχικά στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου και κατόπιν στη σεισμόπληκτη Τουρκία.

Και δεν ήταν μόνο η κρίσιμη συνάντησή του στο Μόναχο με τον Ουάνγκ Γι, μέχρι πρότινος υπουργό Εξωτερικών της Κίνας και νυν επικεφαλής του τομέα εξωτερικής πολιτικής του Κομμουνιστικού Κόμματος, ούτε η συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν που απασχόλησαν τον Άντονι Μπλίνκεν αυτό το βαρυφορτωμένο Σαββατοκύριακο. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών πρόλαβε να καταπιαστεί και με την κρίση του Καυκάσου παριστάμενος σε συνάντηση των ηγετών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν στη βαυαρική πρωτεύουσα, ενώ ταυτόχρονα βρισκόταν νοερά στη Μέση Ανατολή, έχοντας τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ηγέτες του Ισραήλ και της Παλαιστιακής Αρχής.

Η πλούσια ατζέντα του Μπλίνκεν μας δίνει και τα συμφραζόμενα των επαφών του στην Αθήνα, που καθορίζουν και την ουσία των τελευταίων. Διότι τα πολυάριθμα παράλληλα μέτωπα, τα οποία διαχειρίζεται ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έχουν όλα έναν κοινό παρονομαστή: τον νέο Ψυχρό Πόλεμο ανάμεσα στη Δύση και τις αναδυόμενες ευρασιατικές δυνάμεις που αμφισβητούν την ηγεμονία της. Από το μήνυμα στον Ουάνγκ Γι ότι το "επεισόδιο με το κινεζικό αερόστατο δεν θα πρέπει να επαναληφθεί” και από τις καταγγελίες ότι η Κίνα ετοιμάζεται να συνδράμει με πολεμικό υλικό τη ρωσική πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία (αμφότερα προφανείς αντιπερισπασμοί στην ανακοίνωση του επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας ότι η χώρα του είναι έτοιμη να ξεδιπλώσει δικό της ειρηνευτικό σχέδιο στην ουκρανική κρίση), μέχρι την προσπάθεια να συγκρατηθεί το Μεσανατολικό από τυχόν κλιμάκωση λόγω των πρωτοβουλιών της νέας ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ισραήλ, την διπλωματική παρεμβολή στην κρίση του Καυκάσου (ώστε να απολέσει η Ρωσία τον ρόλο του μεσολαβητή στη μετασοβιετική "πίσω αυλή” της) και την προσπάθεια επαναπροσέγγισης με την Τουρκία, όλα έχουν έναν κοινό παρονομαστή.

Από αυτή την άποψη, οι συνομιλίες του Άντονι Μπλίνκεν δεν αναμένεται να παρουσιάσουν τον βαθμό δυσκολίας που αντικειμενικά είχαν οι προηγηθείσες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι των συζητήσεων θα τεθούν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, οι εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας, η Ανατολική Μεσόγειος, θέματα ενέργειας με γνώμονα τον ρόλο της Ελλάδας ως παρόχου ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή και η ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, που πάντως η Ελλάδα στήριξε από την πρώτη στιγμή.

Είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι ο υπερατλαντικός επισκέπτης θα διερευνήσει μορφές περαιτέρω ελληνικής συνδρομής στη στήριξη της Ουκρανίας, καθώς, όπως έδειξε και η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου οι δυτικές ηγεσίες πολύ απέχουν από το σημείο που θα συζητούσαν μορφές αποκλιμάκωσης της κρίσης.

Είναι επίσης στη φύση των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων να χρωματίζονται από τον βαθμό ισορροπίας των σχέσεων Ουάσιγκτον-Άγκυρας, πάντα στη λογική καλλιέργειας αντίβαρων στον "απρόβλεπτο Ερντογάν”, αλλά όχι και επιδίωξης ρήξεων στην περιοχή. Ίσα ίσα το προηγούμενο της συμφωνίας Ισραήλ και Λιβάνου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους (με πρωταγωνιστή τις ενδιαφερόμενες εταιρείες και όχι τις μη αλληλοαναγνωριζόμενες κυβερνήσεις), δημιουργεί ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως οδηγός στην περιοχή.

Με άλλα λόγια, το πραγματικό εύρος της ατζέντας Μπλίνκεν στην Αθήνα θα ετεροκαθοριστεί από τα αποτελέσματα των επαφών που θα έχουν προηγηθεί στην Τουρκία. Επαφών που, πολύ συμβολικά ξεκίνησαν με την προσγείωση Μπλίνκεν στην βάση του Ιντσιρλίκ - αυτήν από την οποία οι περί τον Ερντογάν καταγγέλλουν εμμέσως πλην σαφώς ότι ξεκίνησε η απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία.

Δύο ολόκληρα χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών πάτησε επιτέλους το πόδι του στη "δύστροπη” γείτονα, ως κομιστής βοήθειας για τις σεισμόπληκτες περιοχές, εικονογραφώντας έναν "ανθρωπιστικό ρόλο” της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας. Το περίπλοκο παζάρι με τον Ερντογάν για την απελευθέρωση του προγράμματος των F-16, με αντάλλαγμα τον περιορισμό των μορφών συνεργασίας της Τουρκίας με τη Ρωσία (που την εμβληματικότερη εκδοχή του στο πολιτικό επίπεδο αντικειμενικά συνιστά το τουρκικό βέτο στην είσοδο Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ) πρόκειται να ακολουθήσει εντός της ημέρας.