Ρώσικες "μανούβρες" στη σκακιέρα του αερίου

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εξαμήνου της Gazprom ήταν άκρως αποκαλυπτική για τα παιχνίδια “ισχύος” που παίζονται στην Ευρασία σε σχέση με το φυσικό αέριο. Η μείωση της κερδοφορίας κατά 50% του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού (τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στα 305,76 δισ. ρούβλια, από 609,35 δισ. το 2008) αποδόθηκε από στελέχη της ρωσικής εταιρείας στο υψηλό κόστος αγοράς αερίου από την Κεντρική Ασία, το οποίο εκτινάχθηκε 105% σχέση με το 2008. Οι ανατιμήσεις αυτές έπληξαν τόσο την Gazprom όσο και τους άλλους μεγάλους ενεργειακούς παίκτες όπως η BP και η Royal Dutch Shell, που παρουσίασαν επίσης μειωμένη κερδοφορία. 

Αν και η ανακοίνωση των μεγεθών εξαμήνου έγινε χθες (η Gazprom ανακοινώνει με καθυστέρηση τα αποτελέσματά της σε σχέση με τα ειωθότα στην υπόλοιπη Ευρώπη), οι ιθύνοντες της εταιρείας έχουν ήδη από τους πρώτους μήνες του χρόνου ξεκάθαρη εικόνα για την τιμολογιακή πολιτική των παραγωγών χωρών στην Κ. Ασία. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι ήδη από τον Ιούλιο η Μόσχα έχει αναλάβει μια σημαντική πρωτοβουλία, ώστε να τεθούν κανόνες στο παιχνίδι του αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Κασπίας. 

Μιλώντας χθες σε ενεργειακή ημερίδα του ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης) ένας από τους Ρώσους “γκουρού” στα θέματα αερίου, ο Αλ. Μπερεζίκοφ, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής και Αναπληρωτής Πρόεδρος του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων της Russian Gas Society, ήταν αποκαλυπτικός. 

Όπως είπε τον περασμένο Ιούλιο ο Οργανισμός Ρωσικού Αερίου (ένα πανίσχυρο λόμπι που αποτελείται από περισσότερα από 130 μέλη από τη Ρωσία και το εξωτερικό), ανέλαβε πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός νέου οργανισμού του Ευρασιατικού Φόρουμ Φυσικού Αερίου. 

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα παρουσία εκπροσώπων των 30 μεγαλυτέρων ενεργειακών εταιρειών του κόσμου, καθώς επίσης και εκπροσώπων του Αζερμπαϊτζάν και του Καζακστάν, αποφασίστηκε το φόρουμ να συγκληθεί το Δεκέμβριο στη Μόσχα. Στόχος του θα είναι η δημιουργία ενός νέου Παγκόσμιου Ενεργειακού Ρυθμιστή, ο οποίος θα θέτει τους κανόνες και τους όρους στο παιχνίδι της ενέργειας στην Ευρασία. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με τις Ρυθμιστικές Αρχές που καθορίζουν μεταξύ άλλων τους κανονισμούς εμπορίας και μεταφοράς ενέργειας.

Ο Ρώσος αξιωματούχος επιχειρηματολογώντας υπέρ της ανάγκης θέσπισης ρυθμιστικών κανόνων για την ενέργεια στην περιοχή της Ευρασίας, στην ουσία επιστράτευσε την επιχειρηματολογία που χρησιμοποιεί η Ε.Ε. περί ασφάλειας στην ενεργειακή τροφοδοσία. Υπάρχει, είπε, μεγάλη απόσταση μεταξύ των καταναλωτών στην Ευρώπη και των παραγωγών (η μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου γίνεται στη Ρωσία και τη Μ. Ανατολή ενώ ακολουθεί η Κ. Ασία). Την ίδια στιγμή οι περισσότερες χώρες στην περιοχή της Κασπίας δεν έχουν σαφή και καθορισμένο πλαίσιο κανόνων για το εμπόριο και τη μεταφορά των ενεργειακών αγαθών. Προκειμένου λοιπόν να επιτευχθεί ο στόχος της ασφάλειας, η Ρωσία αναλαμβάνει πρωτοβουλία για τη θέσπιση κοινής πολιτικής κανόνων για το ενεργειακό εμπόριο, ανέφερε. 

Το debate των αγωγών

Στην ίδια ομιλία πάντως δεν έλειψε και το παραδοσιακό debate για τους αγωγούς καθώς ο κ. Μπερεζίκοφ υπογράμμισε τα πλεονεκτήματα των ρωσικών αγωγών South Stream και Nord Stream, με σαφείς αιχμές για το αντίπαλο “δέος” του Nabucco, σημειώνοντας ότι στα project της Μόσχας δεν υπάρχει πολιτικό ρίσκο. Αντίθετα ο υπουργός εξωτερικών της Βουλγαρίας  Peter Poptchev, που ήταν επίσης ομιλητής στην εκδήλωση, επαναβεβαίωσε ότι προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης της γειτονικής χώρας είναι ο Nabucco και όχι ο South Stream.

Αντίθετα αίσθηση προκάλεσε ο Αμερικανός πρέσβης, Ντ. Σπέκχαρτ, ο οποίος τήρησε διακριτική στάση, προτιμώντας να επικεντρωθεί στην κλιματική αλλαγή και τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης Ομπάμα για την προώθηση των ΑΠΕ.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι ο διευθυντής διεθνών δραστηριοτήτων των ΕΛΠΕ στην ίδια ημερίδα  αναφέρθηκε στο νέο πετρελαιαγωγό Σκόπια Πρίστινα, που σχεδιάζει ο όμιλος και ο οποίος θα αποτελεί τη συνέχεια του αγωγού VARDAX(Θεσσαλονίκη Σκόπια). Ο νέος αγωγός θα έχει μήκος 111 χλμ ελαχιστοποιώντας τα κόστη των εξαγωγών προς το Κόσοβο.