Τράπεζες: Πισώπλατα μαχαιρώματα με το βλέμμα στην επόμενη ημέρα

Του Σταμάτη Ζαχαρού

Μάχη χαρακωμάτων βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ τραπεζιτών με αντικείμενο τη λογιστική καταγραφή των ποσών που θα δοθούν ως τόκοι στο κράτος  για την εξαγορά των προνομιούχων μετοχών. Σκοπός είναι να πληγεί η αξιοπιστία των «αντιπάλων» και απώτερος στόχος να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για αναδιάρθρωση του κλάδου. Ωστόσο όπως θα φανεί και από τα αποτελέσματα εξαμήνου, τα ιδρύματα δεν έχουν ταμειακό πρόβλημα ενώ το υπουργείο Οικονομίας προσανατολίζεται στην λύση που εφαρμόζεται διεθνώς, σε αυτή δηλαδή της απομείωσης των εποπτικών κεφαλαίων.

Το σκληρό πόκερ με φόντο το κυβερνητικό πακέτο ενίσχυσης των τραπεζών και κρυμμένους άσσους στα λογιστικά βιβλία των ιδρυμάτων εκτυλίσσεται εν μέσω θέρους με απώτερο στόχο να προετοιμαστεί το έδαφος για τις μελλοντικές εξελίξεις στον κλάδο. Οι κινήσεις που δεν αποτελούν παρά μόνο μάχη εντυπώσεων αφού η λύση είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, πλέον  δεδομένη, έχουν πλέον ξεπεράσει τα στενά όρια της επιχειρηματικής πρακτικής και κινούνται σε διπλωματικό επίπεδο. 

Στο επίκεντρο βρίσκεται η λογιστική καταγραφή του επιτοκίου που οφείλουν τα ιδρύματα στο ελληνικό δημόσιο, ως «αντάλλαγμα» για την αγορά από το κράτος των προνομιούχων μετοχών που εξέδωσαν στα πλαίσια του πακέτου ενίσχυσης. Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο κομμάτι του πακέτου είχε αρχικό προϋπολογισμό 5 δισ. ευρώ από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν τα 4 δισ. ευρώ. 

Οι τράπεζες Alpha Bank και EFG Eurobank εξέδωσαν προνομιούχες μετοχές ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ έκαστη, η Εθνική Τράπεζα όπως και η Τράπεζα Πειραιώς από 350 εκατ. ευρώ έκαστη και μικρότερα ποσά οι λοιπές τράπεζες. Το ετήσιο επιτόκιο που οφείλει κάθε τράπεζα είχε οριστεί βάσει του σχετικού νομοσχεδίου σε 10%.

Όπως είναι εύκολα αντιληπτό και θα καταγραφεί στα επερχόμενα αποτελέσματα εξαμήνου, οι τράπεζες δεν έχουν κανένα πρόβλημα να αποπληρώσουν τα χρήματα. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο είναι πώς θα καταγράψουν λογιστικά αυτή την «επιστροφή» χρημάτων στο ελληνικό δημόσιο.

Η μία από τις δύο απόψεις που εκφράστηκαν από τραπεζίτες και κάποιες ελεγκτικές εταιρείες ήταν να καταγραφούν σαν κομμάτι των κερδών. Μια τέτοια εξέλιξη, θα δημιουργούσε σοβαρό πρόβλημα στους ισολογισμούς των τραπεζών που είχαν λάβει το μεγαλύτερο κομμάτι της ενίσχυσης. Σαν αποτέλεσμα αυτής της μείωσης, θα επηρεάζονταν αρνητικά όλοι οι χρηματοοικονομικοί δείκτες αλλά και η ψυχολογία των επενδυτών, δημιουργώντας ένα δυσμενές περιβάλλον για τα ιδρύματα και ευνοϊκές συνθήκες για τους υποψήφιους... θηρευτές. 

Η έτερη άποψη, που αποτελεί και τη διεθνή πρακτική  -όλες οι χώρες που διέθεσαν ανάλογα πακέτα ενίσχυσης των τραπεζικών ιδρυμάτων κινήθηκαν με αυτόν τον τρόπο-  αφορά στην απομείωση των εποπτικών κεφαλαίων κατά το ίδιο ποσό. Με τον τρόπο αυτό τα κεφάλαια θα έμεναν ουσιαστικά ανεπηρέαστα καθώς τα ποσά των επιτοκίων είναι μικρά σε σύγκριση με τα δισεκατομμύρια που διαθέτουν οι τράπεζες ως εποπτικά κεφάλαια. 

Μερίδα τραπεζιτών που υπερθεματίζει υπέρ της πρώτης άποψης, εκτιμά ότι αν τελικά πληγούν οι ισολογισμοί, τα ιδρύματα που έλαβαν σημαντική ενίσχυση σε σχέση με το μέγεθός τους  θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο επόμενο διάστημα.  Άλλα τραπεζικά  στελέχη ωστόσο σχολιάζουν ότι η ορθή πρακτική είναι αυτή που εφαρμόζεται διεθνώς.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες που προέρχονται από υψηλόβαθμα στελέχη του τραπεζικού κλάδου παρ΄ όλο που ασκήθηκαν πιέσεις αρμοδίως προς κάθε κατεύθυνση και σε πολύ υψηλό επίπεδο, προκειμένου να υιοθετηθεί η πρώτη πρόταση, το αρμόδιο υπουργείο Οικονομικών φέρεται να προτίθεται να υιοθετήσει τη  δεύτερη πρόταση που όπως προαναφέρθηκε αποτελεί διεθνή πρακτική. 

Η μάχη δίνεται σε πολύ υψηλό επίπεδο και αυτό φανερώνει την πίεση που υπάρχει στην ελληνική τραπεζική αγορά, η οποία θυμίζει «κλειστή χύτρα». Οι τραπεζίτες αντιλαμβάνονται την ανάγκη αναδιάρθρωσης του κλάδου και κινούνται με κάθε τρόπο προκειμένου να διατηρήσουν ή να ισχυροποιήσουν τη θέση τους, θεωρώντας βέβαιο ότι στο προσεχές διάστημα  ευνοηθούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι εξελίξεις.